STEM: Η εκτόξευση της Παιδείας στο μέλλον

Η μέθοδος STEM δίνει τις προϋποθέσεις ώστε η επιβεβλημένη αλλαγή του μοντέλου εκπαίδευσης και κατάρτισης να στραφεί προς τη σωστή κατεύθυνση. Το σχολείο πρέπει να ανταποκρίνεται στις συνθήκες ανταγωνισμού. Οι γνώσεις τεχνολογίας, μηχανικής, μαθηματικών και ειδικότερα η εκπαιδευτική ρομποτική πρέπει να αποτελέσουν το όχημα για την εκτόξευση της Παιδείας στο μέλλον.

Στην Ελλάδα ο βασικός φορέας εισαγωγής της εκπαιδευτικής ρομποτικής και επιστήμης είναι ο WRO Hellas. Με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, η εκπαιδευτική ρομποτική παρομοιάζεται από εκπαιδευτικούς που πρωταγωνιστούν στην εξάπλωση της εκπαιδευτικής ρομποτικής, σαν “κρυφό σχολείο”. Κι αυτό, επειδή αυτή η δράση εξακολουθεί και κινείται σε παράλληλη τροχιά με την επίσημη εκπαίδευση.

Με περισσότερους από 14 διατελέσαντες υπουργούς Παιδείας τα τελευταία χρόνια και με αντίστοιχα σχέδια νόμου, η παιδεία μας εξακολουθεί και βρίσκεται στα ίδια χαμηλά επίπεδα, όπως προκύπτει (βλέπε PISA 2018). Γίνονται σημαντικά πράγματα, αλλά λείπει το όραμα και τα περισσότερα είναι και αποσπασματικά. Δεν αρκεί κάποιος να οχυρώνεται πίσω από την επιστημονική τεκμηρίωση απαρχαιωμένων θεσμικών δομών όπως π.χ. το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Συμβούλιο Παιδείας κ.ά. Ουσιαστικά ομιλούμε για την τυπική κάλυψη της υποκρισίας με αποτέλεσμα τα πράγματα να παραμένουν ως έχουν.

Το σημερινό σχολικό πρόγραμμα είναι προσανατολισμένο στη δασκαλο-κεντρική φιλοσοφία. Τα 2/3 της σχολικής ώρας τα διαχειρίζεται ο εκπαιδευτικός, αρνούμενος να χρησιμοποιήσει το χρόνο του ως μέντορας με σκοπό την ανάδειξη των ταλέντων των μαθητών. Να υποστηρίξει δε την προσπάθειά του αυτή και με εκπαιδευτικό υλικό για τη ενίσχυση της διδασκαλίας του. Το υπάρχον σύστημα αφιερώνει στους 25 μαθητές της τάξης το 1/3 των 40 λεπτών που είναι η σχολική ώρα, ήτοι περίπου 10 λεπτά. Αφού αυτό δεν αλλάζει, δεν θα αλλάξει ούτε το μοντέλο.

Εκπαιδευτική ρομποτική

Το σημείο κλειδί είναι η ανάπτυξη των απογευματινών δραστηριοτήτων, όπως έχει αποδείξει η ανάπτυξη της εκπαιδευτικής ρομποτικής, αδυνατώντας το ύστημα να επικαλεστεί κάποια άλλη δράση που να έχει αναπτυχθεί σημαντικά, όπως η εκπαιδευτική ρομποτική. Όταν μιλούμε για την προσπάθεια που κάνει ο WRO Hellas αναφερόμαστε σε σύνολο 1500 σχολείων κάθε χρόνο και επίσης σε ομάδες που βραβεύονται στην Ολυμπιάδα εκπαιδευτικής ρομποτικής των 100 και πλέον χωρών.

Ομιλούμε για δράσεις σε κάθε σημείο της Ελλάδας που προσφέρουν γνώση και εμπειρία. Δεν αναφερόμαστε σε εκδηλώσεις, όπου οι ελάχιστοι που συμμετέχουν βραβεύονται όλοι, αλλά σε προσπάθεια μαθητών και εκπαιδευτικών που αφιερώνονται καθημερινά για έναν ολόκληρο χρόνο. Ένα “εύγε” σε αυτούς, διότι στη χώρα μας πολλές φορές επιλέγεται η προβολή της ήσσονος προσπάθειας.

Το υπουργείο πρέπει να δώσει τις κατευθύνσεις για το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων (εκπαιδευτικών προγραμμάτων) που θα απαρτίζουν το απογευματινό σχολείο (εθνικός στόχος). Στο πλαίσιο αυτών των κατευθύνσεων, το υπουργείο πρέπει να διασαφηνίσει ποιοι είναι οι τομείς που προκρίνει ότι θα διδάσκονται (π.χ. Εκπαιδευτική Ρομποτική, Πληροφορική, Φυσικές Επιστήμες, Περιβάλλον, Ιστορία, Θεατρική Αγωγή, κ.λπ.). Σε αυτό τον εθνικό στόχο λόγο έχουν και θεσμικοί φορείς όπως είναι ο ΣΕΒ, οι εκπρόσωποι εργαζομένων και οι δημοτικές αρχές.

Οι κατευθύνσεις αυτές μπορούν να θέσουν τη βάση, επάνω στην οποία ο σύλλογος διδασκόντων θα μπορεί να προσθέτει δραστηριότητες που σχετίζονται με επιπλέον τομείς (π.χ. τοπική ιστορία, διατροφή, παραδοσιακοί χοροί κ.λπ.) οι οποίοι θα επιλέγονται σύμφωνα με δικά του κριτήρια. Τέλος, στο ίδιο πλαίσιο κρίνεται απαραίτητο να ανακοινωθεί από το υπουργείο και το ωράριο εντός του οποίου υλοποιούνται οι εν λόγω δραστηριότητες. Στη συνέχεια, το υπουργείο ζητά από φορείς να καταθέσουν εκπαιδευτικά προγράμματα με περιεχόμενο που σχετίζεται με τις κατευθύνσεις και τους τομείς που έχουν ήδη τεθεί. Δημιουργείται έτσι ένα αποθετήριο εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Η τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση

Με την απόφαση του World Robot Olympiad από την ερχόμενη σχολική χρονιά, ομάδες μαθητών έχουν σκοπό να δημιουργήσουν αυτοκινούμενα οχήματα, τα οποία θα εκτελούν αποστολές με απόλυτη ακρίβεια, αναγνωρίζοντας σήματα του ΚΟΚ. Είναι ο φορέας που θα οδηγήσει την εκπαιδευτική κοινότητα στη νέα εποχή. Ποιο είναι λοιπόν το ζητούμενο για τους σημερινούς μαθητές; Όταν με το καλό θα εισέλθουν στη οικονομική ζωή να είναι διεθνώς ανταγωνιστικοί, με γνώση και αυτοπεποίθηση.

Δεν αρκεί ως σύστημα να υιοθετείς καλές πρακτικές, όπως η εισαγωγή της ρομποτικής στην εκπαίδευση ως στοιχείο επιβεβαίωσης της αλλαγής και της τεχνολογικής σύγκλισης. Η μεθοδολογία STEM και κατ’ επέκταση η εκπαιδευτική ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος στην ανάπτυξη της Ελλάδας. Πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο στην υποχρεωτική εκπαίδευση.

Η χώρα μας επενδύει τεράστια κεφάλαια στη συντήρηση του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος κι αυτή η επένδυση χάνεται αφού οι καλύτεροι φεύγουν για εργασία στο εξωτερικό. Μπορούν να εργασθούν εδώ. Η Πολιτεία πρέπει να θεσπίσει κίνητρα και η επένδυση στη νέα γενιά είναι μονόδρομος, πιθανά ετεροβαρής σε σχέση με την τρίτη ηλικία.

Η Πολιτεία πρέπει να στηριχθεί στο μοντέλο ανάπτυξης της εκπαιδευτικής ρομποτικής ως του μόνου βιώσιμου και αυτοχρηματοδοτούμενου μοντέλου και να το εφαρμόσει ως πρόγραμμα καλής πρακτικής. Δεν αρκούν τα 40λεπτά μιας σχολικής ώρας (πρόγραμμα δεξιοτήτων) για τη διδασκαλία της, αλλά ένα σύγχρονο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών για κάθε βαθμίδα που να αξιοποιεί τους υπάρχοντες αρκετούς πόρους.

Εκπαίδευση εκπαιδευτικών

Στη Ρωσία, κάθε εκπαιδευτικός έχει το δικαίωμα να συμμετάσχει σε προγράμματα δημοσίου η ιδιωτικού τομέα με την παροχή voucher από την Πολιτεία. Η λογική δεν είναι η απόκτηση βεβαίωσης για να χρησιμοποιηθεί σε πιθανή αξιολόγηση, αλλά η πραγματική γνώση που θα την εφαρμόσει ο εκπαιδευτικός στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ηλεκτρονικές πλατφόρμες, βίντεο-μαθήματα, ηλεκτρονικά βιβλία και βάσεις δεδομένων είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα.

Δεν μπορούμε να θεωρούμε ως σημείο εκκίνησης για την εκπαίδευση εκπαιδευτικών π.χ. της εκπαιδευτικής ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης, την γνώμη του ενός αλλά, την πραγματικότητα που βιώνουμε στη χώρα, όπως αυτή προκύπτει από παγκόσμιες συμμετοχές. Τα εν ενεργεία στελέχη της δημόσιας εκπαίδευσης κατά κανόνα αγνοούν την πραγματικότητα της εκπαιδευτικής ρομποτικής και το επίπεδο ανάπτυξής της. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι απλά οικειοποιούνται την προβολή της προσπάθειας, αλλά υπονομεύουν την ίδια την προσπάθεια. Η πλειοψηφία των δασκάλων και καθηγητών δεν έχει ποτέ παρακολουθήσει διαγωνισμό εκπαιδευτικής ρομποτικής!

Συμπέρασμα

Η επιτυχημένη παρουσία της Ελλάδας στον 21ο αιώνα περνά υποχρεωτικά μέσα από την εκπαίδευση. Η χώρα έχει υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικούς, διάσπαρτους σε όλη τη χώρα με γνώση και θέληση. Μια απλή επίσκεψη στο youtube του οργανισμού, πείθει. Υψηλό επίπεδο και γονιών που σπρώχνουν τα παιδιά τους στο να αποκτήσουν εκτός σχολικής δραστηριότητας αυτό που αποκαλείται extra curriculum, όπως γίνεται και σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Τέλος, διαθέτει μαθητές που έχουν μάθει από μικρά παιδιά να έχουν αυτί και μάτι στο κόσμο και θέλουν να είναι ανταγωνιστικοί. Απαιτείται η ενσωμάτωση εμπειρίας και γνώσης ιδιωτικού και δημοσίου τομέα με σκοπό τη δημιουργία του σημείου εκκίνησης και η από κοινού δημιουργία στόχων και αξιολόγησης. Οι σχολικές μονάδες οφείλουν να είναι ανοικτές σε Δήμους και συλλόγους γονέων, καθώς και συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Αλλαγή του μοντέλου “Σπουδάζω και φεύγω στο εξωτερικό” στο “σπουδάζω και δημιουργώ στη χώρα μου”.

Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, η Ελλάδα είναι παράδεισος για επαγγελματική αποκατάσταση. Όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου απαιτείται εισαγωγή τεχνολογίας. Απαιτείται σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου τομέα με σκοπό την ουσιαστική αλλαγή στην παιδεία μας που θα σηματοδοτήσει αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες, από το νηπιαγωγείο έως το πανεπιστήμιο. Ας αρχίσουμε τώρα πριν να είναι πολύ αργά και στείλουμε τους σημερινούς μαθητές σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον εργασίας άγριου ανταγωνισμού, δίχως εφόδια!