Στο δαιδαλώδες Δέλτα – H κρυφή γοητεία της Μονολίμνης

Μπορεί το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον να εστιάζεται σ΄αυτο το κομμάτι του ακριτικού νομού, του μοναδικού χερσαίου τμήματος των ελληνοτουρκικών συνόρων, του νομού Έβρου λόγω της επικαιρότητας, πότε με την λαθρομετανάστευση, άλλοτε με την κατασκευή του φράχτη, με τις απειλές Ερντογάν που πάντα θα αναμοχλεύσει θέματα μειονότητας, με τις πλημμύρες και τις καταστροφές καλλιεργειών κτηνοτροφικών μονάδων, την δράση της frontex κ.α., αλλά η σημερινή μας αναφορά έχει μια ταξιδιάρικη διάθεση γνωριμίας με την γαλήνια ομορφιά ενός μοναδικού τόπου που από μόνος του είναι πόλος βαθειάς αναζωογόνησης.

Η απόδραση αυτή την εποχή καταγράφει την ομορφιά του χώρου. Διασχίζοντας με την παραδοσιακή ξύλινη μπλάβα τα νερά του καναλιού για να ανακαλύψουμε την Μονολίμνη, ένα ζευγάρι αργυροπελεκάνων στο Δέλτα του Έβρου μας καλωσορίζει πετώντας επιδεικτικά πάνω από τα κεφάλια μας. Η αναφορά στην πιο ταπεινή λίμνη σε σχέση με τις πολύ πιο προβεβλημένες, την λίμνη των Νυμφών, την Δράνα, την Στέπα είναι πολύ πιο φτωχή και αυτό ίσως με την πινακίδα που προσδιόριζε την παρουσία της, μας κάνει να την ανακαλύψουμε με τα μάτια του απλού περιηγητή κι όχι του ειδικού επιστήμονα.

Άνοιξη και μετά από μια περίοδο βροχών, πλημμυρών και χιονόπτωσης, η φύση επιβάλλεται με τα δικά της χρώματα γαληνεύοντας το τοπίο. Είναι αυτή η μοναδική ομορφιά από τα ανθισμένα γιαλγκίνια όπως λένε τα αλμυρίκια οι ντόπιοι, σε έντονες ροζ, σε πιο παλ ή λευκές αποχρώσεις δημιουργώντας φυσικά λουλουδένια τείχη στις όχθες της. Είναι τα παρυδάτια καλάμια που αναγεννιούνται σε έντονο χρώμα και όπως θα πουν οι άνθρωποι που γνωρίζουν την περιοχή, αυξάνονται και πληθύνονται κατακυριεύοντας σημαντικό μέρος της έκτασής της .

Η Μονολίμνη είναι στέκι μεγάλου μέρους της ορνιθοπανίδας στο δέλτα του Έβρου που χαρακτηρίζεται φυσικό μνημείο με εθνική υπόσταση αλλά και πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Ερωδιοί, κύκνοι, αργυροπελεκάνοι, πρασινοκέφαλα παπιά, βαρβάρες, σταχτόχηνες, τσικνιάδες είναι αυτά που θα δει σίγουρα ο επισκέπτης να συνυπάρχουν στο χώρο, να σε γοητεύουν με το πέταγμά τους, τις βουτιές στο νερό για να γευθούν κάποιο ψάρι, να ερωτοτροπούν ή να επιδίδονται στην δική τους επίδειξη πλεύσης.

Στην λίμνη, με τα αβαθή νερά κεφαλόπουλα, γουλιανοί, ποταμολαύρακα, βουλγάρες και γριβάδια είναι τα ψάρια που οι αλιείς θα πιάσουν στα δίχτυα τους ενώ νταούλια (είδος διχτυών) σε άλλα σημεία των καναλιών εξασφαλίζουν χέλια που γίνονται ανάρπαστα ως εκλεκτός μεζές. Οι αντικατοπτρισμοί τ΄ουρανού, τα χρώματα του βάλτου, η εμπειρία να κινείσαι σ’ ένα τέτοιο τόπο όπου η ζωή είναι παρούσα παντού, τεντώνει τα αντανακλαστικά του επισκέπτη, που θα δει μπροστά του να βουτούν μυοκάστορες με τα μικρά τους, αληθινά δεινοί κολυμβητές, αλλά και αγριόγατες ή και τσακάλια να παρακολουθούν την ανθρώπινη παρουσία ερευνητικά.

Θεϊκό περιβάλλον

Στις όχθες αγελάδες ελεύθερης βοσκής λες και είναι σε παράταξη απολαμβάνουν νωχελικά το αυτοφυές χορτάρι, ενώ η βλάστηση στα χερσαία τμήματα που περιβάλλουν την Μονολίμνη προσφέρει χαμομήλια, αλμυρίκια, αγριολούλουδα σε μωβ και κίτρινα χρώματα, αγριοτριανταφυλλιές, δημιουργώντας έναν μαγικό ατέλειωτο ανθόκηπο.

Εκεί δεν υπάρχει ανθρώπινη παρουσία παρά μόνο των ψαράδων και κάποιων βοσκών που κινούνται διακριτικά εντασσόμενοι απόλυτα στο θεϊκό περιβάλλον. Η φυσική απομόνωσή της την κάνει ίσως και πιο πολύτιμη αφού διατηρεί αυτά τα κρυμμένα μυστικά. Η πρόσβαση είναι δύσκολη με απλό Ι.Χ. γιατί οι χωματόδρομοι από τα αναχώματα του δέλτα είναι σε άθλια κατάσταση και μόνο κάποια τζιπ 4χ4 μπορούν να προσεγγίσουν ενώ για λεωφορεία δεν γίνεται λόγος.

Το στίγμα της προσδιορίζεται από την περιοχή που φιλοξενεί τα αντλιοστάσια, ιστορικά κτήρια που διατηρούν “πόρτες” απ΄ όπου εκτονώνονται τα νερά όταν η στάθμη του ποταμού και των καναλιών ανεβαίνει επικίνδυνα και οδηγούνται από την Παλιομάριτσα στο Θρακικό πέλαγος. Εκεί γίνεται ένα πάρτι των πουλιών που ξέρουν ότι βγαίνουν από τις μπούκες ψάρια και η εικόνα να βλέπεις δεκάδες πελεκάνους να κολυμπούν διεκδικώντας την τροφή τους, είναι ένα συναρπαστικό θέαμα ενώ από πάνω πετούν εκατοντάδες γλαρόνια περιμένοντας την σειρά τους…

Ο υγρότοπος του ποταμού Έβρου δεν είναι τυχαία από τους παραγωγικότερους και ανανεώσιμους πόρους με ουσιαστικά οφέλη για τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται ως αγρότες παρέχοντας άφθονα νερά, υδάτινους πόρους για άρδευση, για την κτηνοτροφία αφού εκεί προέρχονται τα πιο νόστιμα κρεατικά, με ζώα ελεύθερης βοσκής, αγελάδες, βουβάλια, κατσίκια αιγοπρόβατα, ενώ ζουν και άγρια άλογα σε απόλυτο καθεστώς ελευθερίας απολαμβάνοντας το μικροκλίμα που ευνοεί τις συνθήκες και της ιχθυοκομίας ενώ έχουν καταγραφεί περί τα 46 είδη ψαριών.

Προστατευόμενο μέρος

Στο προστατευόμενο μέρος του δέλτα που διέπεται από διεθνείς συνθήκες και είναι δυσπρόσιτο στον άνθρωπο, βρίσκουν καταφύγιο 316 είδη πουλιών από τα 422 του ελληνικού χώρου, που συνθέτουν την πιο πλούσια ορνιθοπανίδα της Ευρώπης. Έχουν καταγραφεί περί τα 40 είδη θηλαστικών, 7 είδη αμφίβιων, 21 είδη ερπετών, ενώ πλούσια και με εντυπωσιακή ποικιλία είναι η βλάστηση που βοηθά στο να φωλιάζουν και τα μεταναστευτικά είδη των πουλιών που καταφθάνουν από την βόρεια και κεντρική Ευρώπη στο Θρακικό δέλτα, ξαποσταίνουν κατά την διάρκεια του χειμώνα για να συνεχίσουν μετά το ταξίδι τους σε νοτιότερες χώρες.

Κατά μήκος του ποταμού σχηματίζεται πυκνό δάσος από λεύκες, ιτιές, σκλήθρα και φτελιές, γεμάτο αναρριχητικά φυτά. Τα αρμυρίκια, που φτάνουν τα πέντε μέτρα ύψος, είναι είδος ανθεκτικό στις πλημμύρες. Το κυνήγι γίνεται μόνο στο επιτρεπόμενο κομμάτι για συγκεκριμένα είδη ορνιθοπανίδας και για αγριογούρουνα με την άγρυπνη παρουσία της θηροφυλακής. Φέτος αυτή η δραστηριότητα δεν επιτράπηκε λόγω των μέτρων του κορονοϊού και δεν υπήρξαν οι αφίξεις κυνηγών από μακρινά μέρη της Ελλάδας αφού απαγορευτική ήταν και η μετακίνηση από νομό σε νομό.

Την ζωή στο δέλτα των χρωμάτων, μπορεί να την γευθεί κάποιος αν έχει την δυνατότητα και την γνωριμία να φιλοξενηθεί σε καλύβα. Να βρεθεί στα ταπεινά αυτοσχέδια καταφύγια των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται εκεί και προσπαθούν ζώντας καύσωνες, παγωνιές, σκληρά φαινόμενα βοριά, πλημμυρίδας ή άμπωτις να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της επιβίωσης, αρκούμενοι σε λιτή ζωή με καλή διάθεση και αυτοσχεδιασμούς στην θράκα σε ψάρια, λουκάνικα, με τραχανάδες, φασολάδες και ντόπια τσίπουρα.

Δύσκολη ζωή

Σπαρτιάτικη ζωή. Απαιτεί γερό ντύσιμο για το κρύο, αδιάβροχα ρούχα για τις καταιγίδες, μπότες για την πορεία στο βάλτο, την προσπάθεια να μετακινήσουν την μπλάβα όταν κολλά και σκάβει η μηχανή στα ρηχά, δύναμη και επιδεξιότητα στις δυσκολίες που τις ξέρουν και μπορούν να τις αντιμετωπίσουν είναι τα χαρακτηριστικά των ακριτών εκεί πρόθυμων να βοηθήσουν τις αρχές, μια και γνωρίζουν όσο κανείς άλλος το ποτάμι με τα κανάλια τις λιμνοθάλασσες και τα μυστικά του.

Η βόλτα με την μπλάβα αυτή την εποχή είναι η καλύτερη επιλογή γιατί δεν υπάρχουν τα σμήνη των κουνουπιών του καλοκαιριού, οι θερμοκρασίες είναι ήπιες. Υπάρχουν φοβερά ηλιοβασιλέματα και χρώματα την αυγή, με φόντο την Σαμοθράκη ή ανατολικά την Αίνο σημερινή Εnez στην ακτή της Τουρκίας σε απόσταση ανάσας, ο επισκέπτης συνειδητοποιεί την εγγύτητα των συνόρων. Στο απέραντο γαλάζιο ή ασημί χρώμα του ποταμού και της θάλασσας, στους ξανθούς και βαθυπράσινους καλαμώνες, στις αποικίες των φοινικόπτερων, στις νησίδες ή τις κατάφυτες ξέρες, στους κορμούς που βρίσκονται στα νερά εκεί σαν φυσικά γλυπτά.

Αν έχετε την τύχη να ακολουθήσετε και διακριτικά την δραστηριότητα κάποιου ψαρά, που θα γεμίσει τα δίχτυα του με σαζάνια που φθάνουν και τα 15 κιλά το ένα, με ψάρια που μπερδεύονται από γλυκά και αλμυρά νερά, με γαλάζια καβούρια, χέλια κλπ, η εμπειρία θα είναι αξέχαστη. Θα είναι η επιβεβαίωση της μοναδικότητας του Δέλτα του ποταμού Έβρου που καταλαμβάνει 190 χιλιόμετρα και με τις υδάτινες διαδρομές του, τα εξωτικά τοπία, την πανίδα και την χλωρίδα του θα σας μαγέψει ώστε να ξανάρθετε.