Συνεχίζεται η δημογραφική κατάρρευση – Κι όμως υπάρχει τρόπος αναστροφής

Στις αρχές Οκτωβρίου δημοσιεύτηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ τα στοιχεία για το ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων στην Ελλάδα το 2020. Όπως αναμενόταν, η εικόνα ήταν και πάλι ζοφερή. Για 10η συνεχόμενη χρονιά ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε, με τους θανάτους να ξεπερνούν και πάλι τις γεννήσεις. Συγκεκριμένα, το 2020 οι θάνατοι έφτασαν τους 131.084, ενώ οι γεννήσεις ήταν 84.767.

Τη χρονιά που πέρασε λοιπόν, μόνο από τη διαφορά γεννήσεων-θανάτων ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 46.317 άτομα. Είναι σημαντικό να παρατηρήσει κανείς ότι από τις γεννήσεις που καταγράφηκαν επίσημα το 2020, μόνο το 85,2% προέρχονται από Ελληνίδες. Έτσι, αν λάβουμε υπ’ όψιν και τους θανάτους αλλοδαπών (οι οποίοι είναι περίπου το 2% του συνόλου των θανάτων), το καθαρό ισοζύγιο για τον ελληνικό πληθυσμό το 2020 ξεπέρασε τις 56.000.

Αθροιστικά από το 2010, το καθαρό φυσικό ισοζύγιο για τον ελληνικό πληθυσμό προσεγγίζει τις 400.000 άτομα. Σε αυτούς θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς περίπου άλλους τόσους Έλληνες που στο διάστημα αυτό μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Στη δεκαετία που πέρασε λοιπόν, εκτιμάται ότι ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε τουλάχιστον κατά 800 χιλιάδες.

Την ίδια στιγμή η ελληνική περιφέρεια συνεχίζει να ερημώνει, με δεκάδες σχολεία να κλείνουν ακόμη και σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές όπως η Θράκη. Φτάνουμε έτσι σήμερα να χάνουμε κάθε χρόνο μια πόλη του μεγέθους της Αλεξανδρούπολης, της Χαλκίδας, της Καβάλας ή των Χανίων, αλλά οι ηγεσίες της χώρας δεν φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα για αυτό.

Δημογραφική κατάρρευση

Κι όμως, το πρόβλημα είναι γνωστό ήδη από το 1993 (πρώτο πόρισμα της Βουλής για το δημογραφικό), ενώ η πορεία του είναι απολύτως προβλέψιμη. Προσωπικά έχω πολλές φορές αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει σε φάση συνεχούς δημογραφικής συρρίκνωσης, από την οποία δεν θα εξέλθη, αν δεν αυξηθεί άρδην η γεννητικότητα του ελληνικού πληθυσμού. Ενώ όμως ο ελληνικός πληθυσμός φθίνει, στη χώρα συρρέουν συστηματικά χιλιάδες παράνομοι μετανάστες, οι οποίοι προέρχονται από δεκάδες χώρες της Ασίας και της Αφρικής.

Στην πράξη δηλαδή, συντελείται μια αντικατάσταση πληθυσμού με το πολιτικό σύστημα να παραμένει θεατής, αν όχι να διευκολύνει ενεργά αυτήν τη διαδικασία. Έχουμε φτάσει δε σε τέτοιο σημείο, ώστε να διατυπώνονται ακόμη και σε ανώτατο επίπεδο απόψεις ότι το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας θα το λύσουν οι παράνομοι μετανάστες!

Ενίοτε δε, δηλώνεται από βήματος της Βουλής ότι χαιρόμαστε που η χώρα γίνεται σιγά-σιγά πολυπολιτισμική, λες και κάτι τέτοιο ήταν προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης ή επιλογή του ελληνικού λαού. Κανείς βεβαίως δεν μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει τι είδους κοινωνία θα οικοδομηθεί με αυτόν τον τρόπο στην πράξη και όχι σε επίπεδο ιδεοληπτικών απλουστεύσεων. Επίσης, κανείς δεν μας εξηγεί γιατί το ίδιο επιδιώκει και η Τουρκία, η οποία εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό, για να ρευστοποιήσει πληθυσμιακά την Ελλάδα.

Τί δεν καταλαβαίνουν;

Αυτό μας έδειξαν πέρα από κάθε αμφιβολία τα γεγονότα του Μαρτίου του 2020 στον Έβρο, όταν δεκάδες χιλιάδες παράνομοι μετανάστες απειλούσαν να εισβάλλουν στην Ελλάδα. Αυτό μας δείχνουν και οι ροές παράνομων μεταναστών από χώρες τουρκικής επιρροής όπως η Σομαλία ή από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, οι οποίοι πρώτα καταφθάνουν αεροπορικώς στην Κωνσταντινούπολη και μετά προωθούνται στα ελληνικά νησιά.

Ας πούμε λοιπόν τα πράγματα με το όνομά τους. Όταν ένα τμήμα του εγχώριου πολιτικού συστήματος δηλώνει ότι θεωρεί τις παράνομες μεταναστευτικές ροές ως λύση του δημογραφικού, τότε, ή κάτι δεν καταλαβαίνει (λόγω ιδεοληπτικής εμμονής) ή το ενδιαφέρον του αυτό δεν είναι και τόσο γνήσιο. Και ο λόγος είναι ότι θυμήθηκε το δημογραφικό, μόνο όταν του φάνηκε χρήσιμο για να δικαιολογήσει τον παράνομο εποικισμό που συντελείται.

Εν τω μεταξύ, ενώ το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του γνωρίζει το πρόβλημα επί δεκαετίες, δεν έχει κάνει τίποτε έως τώρα για να το λύσει, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Αντιθέτως, το επέτεινε με τις πολιτικές και τις παραλείψεις του, μεταξύ των οποίων και η de facto χρεοκοπία της χώρας το 2009. Ακόμη όμως και όταν το δημογραφικό πρόβλημα άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα ορατό, τα μέτρα που ελήφθησαν (από τη σημερινή κυβέρνηση) ήταν καταφανώς ανεπαρκή και εν τέλει προσχηματικά.

Ζητείται εθνική πολιτική αντιστροφής

Όμως το δημογραφικό πρόβλημα αγνοείται ακόμη και εκεί που “δαγκώνει” δραματικά: στην φθίνουσα ελληνική περιφέρεια. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, το 2020 στον νομό Έβρου γεννήθηκαν μόλις 999 νέοι άνθρωποι, ενώ πέθαναν 2.009. Σε ολόκληρη την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης γεννήθηκαν 4.255 και πέθαναν οι διπλάσιοι: 8.710. Στην άλλη ξεχασμένη πλευρά της Ελλάδας, στην Ήπειρο, γεννήθηκαν 2.202 και πέθαναν 4.209. Για ποια Ελλάδα θα μιλάμε λοιπόν σε ορίζοντα μιας γενιάς από σήμερα; (βλ. Πίνακα στο τέλος του άρθρου).

Και όμως λύσεις στο δημογραφικό υπάρχουν. Αυτό που λείπει είναι η βούληση για την επίλυσή του και η πολιτική κουλτούρα δέσμευσης σε μια μακροχρόνια εθνική δημογραφική πολιτική. Φαίνεται όμως ότι κάτι τέτοιο είναι εκτός των δυνατοτήτων ή ακόμη και εκτός των προτεραιοτήτων των πολιτικών ηγεσιών της χώρας.

Αν το πολιτικό σύστημα θέλει πραγματικά να λύσει το δημογραφικό, ας φέρει πρώτα πίσω τα Ελληνόπουλα που έδιωξε με την κρίση που το ίδιο προκάλεσε. Ας εκσυγχρονίσει θεσμικά και οικονομικά τη χώρα στην πράξη και όχι στα λόγια. Ας επιβάλει την αξιοκρατία, καθιστώντας τη χώρα ελκυστική σε αυτούς που υποχρεώθηκαν να την εγκαταλείψουν. Και ας πάψει να σκέφτεται τερτίπια για το πώς θα υπονομεύσει την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού.

Ενδεικτικά μέτρα

Ας εκπονήσει επιτέλους ένα αναπτυξιακό υπόδειγμα για τις περιφέρειες που ερημώνουν και ας πάψει να μας λέει αστειότητες του τύπου ότι «θα έλθουν μετανάστες στην Κρήτη να μαζέψουν τις ελιές». Παραθέτω εντελώς επιγραμματικά μερικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του δημογραφικού:

• Σύστημα μοριοδότησης των συντάξεων βάσει του αριθμού τέκνων, ως βάση ενός δίκαιου και ανταποδοτικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
• Επιδότηση των προσπαθειών υποβοηθούμενης γονιμοποίησης από το κράτος, τουλάχιστον δύο προσπάθειες ανά μητέρα.
• Γενναία στεγαστική πολιτική για νέα ζευγάρια που θα κλιμακώνεται με βάση των αριθμό των τέκνων.
• Στήριξη πολύτεκνων οικογενειών με φορολογικές ελαφρύνσεις και στοχευμένα επιδόματα. Έμφαση στη στήριξη των παραμεθόριων πληθυσμών και ειδικά της Θράκης.
• Δέσμη μέτρων στήριξης της μητρότητας και της οικογένειας γενικά, μέσα από ένα πλέγμα κοινωνικών και προνοιακών παροχών (παιδικοί σταθμοί, κλπ).
• Διαρκής εκστρατεία παρότρυνσης του πληθυσμού για απόκτηση παιδιών, με προβολή πολυμελών οικογενειακών προτύπων και όχι προτύπων κοινωνικής ζωής που αποτρέπουν τον σχηματισμό οικογένειας.
• Πολιτική οικονομικής και δημογραφικής αναζωογόνησης της περιφέρειας με άξονα την ανάπτυξη περιφερειακών αστικών κέντρων που θα συγκρατήσουν τους τοπικούς πληθυσμούς.
• Νέος πολεοδομικός και οικοδομικός σχεδιασμός που θα δημιουργήσει μεγαλύτερους δημόσιους χώρους και χώρους οικήσεως ανά άτομο, με σκοπό την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις πόλεις.

Τα παραπάνω μέτρα διατυπώνονται εντελώς ενδεικτικά, με σκοπό να δείξουν ότι λύσεις υπάρχουν. Ζητούμενο είναι η χώρα να χαράξει συνολικά μια νέα πορεία, διότι αυτό θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη λύση του δημογραφικού.