Τα κινητά στην τσάντα – Μία εγκύκλιος που σηκώνει πολύ συζήτηση

Με την από 4-9-2024 εγκύκλιο του Γενικού Γραμματέα του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. για  την Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Ειδική αγωγή με θέμα “Λειτουργία Δημοτικών Σχολείων” στο  κεφάλαιο Β “Φοίτηση και σχολική ζωή”παρ.9 ορίζεται : «Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν εντός των σχολικών χώρων –κτιρίων και υπαιθρίων χώρων κινητά τηλέφωνα  ή άλλη ηλεκτρική συσκευή, που διαθέτει σύστημα επεξεργασίας εικόνας και ήχου για συνομιλία, βιντεοσκόπηση ή οποιαδήποτε άλλη χρήση». Φαίνεται, ότι λόγω της γενικής διατύπωσης “οι μαθητές” η απαγόρευση ισχύει για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Η εγκύκλιος αυτή εκδόθηκε με την επίκληση του  άρθρου 10 «Φοίτηση και λειτουργία νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων» του Π.Δ. 79/1.8.2017 «προγραμματισμός και αποτίμηση εκπαιδευτικού έργου». Από το άρθρο αυτό δεν προκύπτει έστω και ακροθιγώς η απαγόρευση χρήσης των κινητών τηλεφώνων. Επομένως η οδηγία εφαρμογής της απαγόρευσης των κινητών τηλεφώνων στο σχολείο μέσω της εγκυκλίου “τα κινητά στη τσάντα” φαίνεται, ότι στερείται νόμιμης βάσης.

Με την ΥΑ 132328/7-12-2006 της ΥΠ.Ε.Π.Θ, .Μ. Γιαννάκου, που συμπληρώθηκε την ΥΑ.   Γ2/100553/4-9-2012  ΥΠΕΠΘ είχε απαγορευθεί η χρήση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία, τις οποίες όμως η παραπάνω εγκύκλιος δεν επικαλείται και ως εκ τούτου δεν προκύπτει, ότι με την εγκύκλιο ζητείται η εφαρμογή αυτών. Άλλωστε, η με τις παραπάνω ΥΑ απαγόρευση χρήσης των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία είχε περιπέσει με την ανοχή των εκπαιδευτικών σχεδόν σε αχρησία με αποτέλεσμα να έχουν  χαθεί για τους μαθητές χιλιάδες διδακτικές ώρες από την απασχόληση τους στα κινητά τηλέφωνα και tic-toc.

Σαφείς κανόνες για τα κινητά

Εγκύκλιος είναι η γραπτή οδηγία συνήθως σχετική με την ερμηνεία ή την εφαρμογή  νόμου ή διατάγματος, που αποστέλλεται από μια κεντρική αρχή συγχρόνως προς όλες  τις υφιστάμενες υπηρεσίες. Η εγκύκλιος δεν μπορεί να παράγει δίκαιο ούτε να καλύψει κενό δικαίου με επεκτατική ή αναλογική ερμηνεία άλλης νομικής διάταξης, ιδιαίτερα αν πρόκειται για επιβολή “παιδαγωγικών” στη ουσία “πειθαρχικών” μέτρων, όπως είναι η αποβολή ή αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος μαθητή, που έχουν άμεση επίδραση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του μαθητή. Φυσικά για τη Δημόσια Διοίκηση και το μέσο δημόσιο υπάλληλο υπερισχύει η εγκύκλιος για την έννοια και την εφαρμογή μιας διάταξης και όχι το κείμενο του νόμου στο οποίο ούτε καταφεύγει!

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου σαν Γ.Ε.Δ.Δ. είχα ασχοληθεί με καταγγελίες κατά εκπαιδευτικών από γονείς, που θεώρησαν, ότι οι σχολικές κυρώσεις, που επιβλήθηκαν στα παιδιά τους  ήταν άδικες και μεροληπτικές και υπόβαλαν κατά των εκπαιδευτικών μηνύσεις και αγωγές αποζημίωσης. Φυσικά οι πρακτικές αυτές προκαλούν στους εκπαιδευτικούς όχι μόνο ταλαιπωρία και έξοδα, αλλά και μια δικαιολογημένη διστακτικότητα  να ασκήσουν τις πειθαρχικές αρμοδιότητες. Φοβάμαι, ότι οι εκπαιδευτικοί για να αποφύγουν τις περιπλοκές θα επιδείξουν και για “τα κινητά στην τσάντα” μια διακριτική ανοχή .

Επειδή η απαγόρευση της χρήσης των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία θα μπορούσε να επιτευχθεί με τεχνικές μεθόδους, όπως η εγκατάσταση στα σχολεία ηλεκτρονικού θόλου που εμποδίζει τη λειτουργία τους ή πιο αποτελεσματικά αν οι γονείς δεν επέτρεπαν στα παιδιά τους να παίρνουν κινητά τηλεφωνά στο σχολείο  και όχι να εξαρτάται μόνο από τη προσφορά των εκπαιδευτικών πού είναι βέβαιο, ότι σε λίγο καιρό, όπως συμβαίνει συνήθως, θα ατονήσει.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τεθούν σαφείς κανόνες για την απαγόρευση της χρήσης των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία και για το ποινολόγιο, που πρέπει να θεσπιστούν νομοθετικά και όχι με εγκυκλίους ή με αναφορά σε άλλες διατάξεις , γιατί διαφορετικά μπορεί να δημιουργηθούν ακυρότητες για τις πράξεις επιβολής των παιδαγωγικών μέτρων. Επίσης πρέπει να διασφαλιστεί κατά το δυνατόν το ακώλυτο της άσκησης των πειθαρχικών αρμοδιοτήτων των εκπαιδευτικών, που από το φόβο των υπηρεσιακών και δικαστικών περιπλοκών, τις ασκούν διακριτικά.