Τέμπη: Κραυγές άμεσης επαφής

Η αγωνία και ο φυσικός πόνος από τους τραυματισμούς αλλά και την απουσία οξυγόνου νοερά σκιαγραφούν την πραγματικότητα μίας κατάστασης στην οποία τα άτομα της πολιτικής εξουσίας δεν μπορούν να κατανοήσουν στο πετσί τους. Ο πόνος της δυσφορίας δεν υπάρχει ως κατάσταση στην καθημερινότητα των πολιτικών αξιωματούχων. Αντίθετα μάλιστα περιορίζεται όσο το δυνατόν περισσότερο. Η φυσική αλλά και σημειολογική απόσταση που χωρίζει τους πολιτικούς από το καθημερινό γίγνεσθαι των πολιτών περιέχεται σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα.

Η απόσταση περιέχει την ασφάλεια αφού ο κίνδυνος γίνεται ανατρέψιμος ιδιαίτερα για αυτούς που κατέχουν τα πολιτικά αξιώματα. Με αυτή την έννοια η άμεση επαφή γίνεται όσο πιο αποστασιοποιημένη όσο περισσότερο θα μπορούσε να γίνει όπως οι κανόνες της κρατικής λειτουργίας συντηρούνται.

Οι νομότυπες διαδικασίες γίνονται το βασικό πρότυπο που οι αρμόδιοι γνωρίζουν πως θα πρέπει να εφαρμόσουν στα όρια των ευθυνών τους. Το σθένος της προστασίας των πολιτικά εξαρτημένων από το σύστημα που τους περιθάλπει γίνεται με συμβολικό τρόπο ένας ‘πατέρας’ και ‘μητέρα’ που αναγνωρίζει και ανταποκρίνεται στις βιοποριστικές τους ανάγκες. Όμως σε αυτό το περιβάλλον που περιέχει κοινωνίες που δεν έχουν αυτή την προστασία ο όλεθρος περιέχεται σε εκείνους που μπορούν και καταδυναστεύουν το παρών και το μέλλον τους.

Αυτός ο είδος τους χαρακτηρισμούς της ‘άμεσης επαφής’ που κάποιοι στάθηκαν άτυχοι να ζήσουν έγινε απόρροιας εξαιτίας μιας άλλης ‘επαφής’ που η πολιτική εξουσία δεν είχε το σθένος να σηματοδοτήσει ως ζωτική στα σπάργανα της. Δεν υπάρχει καμία επαφή με την πραγματικότητα και αυτό είναι το πιο δυσάρεστο. Κανένα άρθρο και αναφορά δεν θα μπορέσει να συλλάβει τον πόνο του αποχωρισμού των ανθρώπων που ήλπιζαν απεγνωσμένα για μία εξέλιξη ώστε να έχουν την ευκαιρία να δουν και πάλι την οικογένεια τους.

Άμεση επαφή με την φρίκη

Οι κραυγές των τραυματιών, εγκλωβισμένων ανάμεσα στον πόνο, την απελπισία και την τοξική πραγματικότητα εκείνης της νύχτας, είναι το απόλυτο σύμβολο μιας κοινωνίας που έρχεται αντιμέτωπη με την αλήθεια που προσπαθεί να αποφύγει.

Η άμεση επαφή είναι ο πυρήνας αυτής της τραγωδίας. Είναι η ακαριαία και ανελέητη σύγκρουση με το ανεξέλεγκτο, το επικίνδυνο, το θανάσιμο. Στην περίπτωση του ατυχήματος, ήταν η φυσική επαφή με τις τοξικές ουσίες, ο αβάσταχτος πόνος από τους τραυματισμούς και η αγωνία για την επιβίωση. Όμως, η άμεση επαφή δεν περιορίζεται σε αυτό. Επεκτείνεται στην ψυχολογική και συμβολική διάσταση: στην απροκάλυπτη αποκάλυψη ενός συστήματος που απέτυχε, μιας πολιτείας που γύρισε την πλάτη στους πολίτες της.

Ο γνωστός ψυχολόγος Καρλ Γιούνγκ αναφέρει στο πλούσιο έργο του πως οι παράδοξες καταστάσεις φαίνονται έτσι γιατί πολλές φορές δεν έχουμε το σθένος να εκτιμήσουμε τις πραγματικές αιτίες που οδήγησαν σε αυτές. Με αυτή την έννοια το παράδοξο μιας μεταβαλλόμενης κοινωνίας που βρίσκεται μπλεγμένη στα πλοκάμια της, δημιουργεί πολλά “γιατί” στην καθημερινότητα σαν οι εξηγήσεις να αιωρούνται στον βαθύ γαλάζιο.

Η άμεση επαφή που πραγματικά συνέβαλε σε αυτή την μεταβαλλόμενη κοινωνία βρίσκεται στον θερμό προσανατολισμό σε πολιτικές παρατάξεις και στο ‘τι’ θα μπορούσαν να κάνουν για ‘αυτούς’. Με αυτή την έννοια οι κοινωνία δημιουργεί τις κοντινές ή μακρινές επαφές ανάλογα με τα συμφέροντα της. Οι παράδοξες, ανεκπλήρωτες επιθυμίες για το τι παραμένει ζωτικό και στο συμφέρον της κοινωνίας γίνεται θέμα διαλόγων που λίγα έχουν να προσφέρουν για να αλλάξουν αυτή την κατάσταση.

Η άμεση επαφή είναι το αντίθετο της αποστασιοποίησης. Είναι το σημείο όπου δεν υπάρχει χώρος για αποφυγές, για δικαιολογίες, για πολιτική ρητορική. Είναι η στιγμή που το πραγματικό αποκαλύπτεται με όλη του τη σκληρότητα. Οι άνθρωποι εκείνης της τραγικής βραδιάς βρέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο με την ανεπάρκεια, με το αμετακίνητο βάρος των παραλείψεων, με τον ίδιο τον θάνατο.

Η πολιτική αποκομμένη από τον αληθινό κόσμο

Αντίθετα, η πολιτική εξουσία παραμένει προστατευμένη, αποκομμένη από την άμεση επαφή με την καθημερινότητα. Οι θεσμοί λειτουργούν με βάση νομότυπες διαδικασίες, που συχνά απομακρύνουν τους πολιτικούς από την ουσία των προβλημάτων. Σε αυτό το αποστειρωμένο περιβάλλον, η πραγματικότητα γίνεται αόρατη, ο πόνος των πολιτών απλώς μια στατιστική, και η άμεση επαφή μια εμπειρία που δεν αγγίζει ποτέ όσους βρίσκονται στα υψηλότερα κλιμάκια εξουσίας.

Ο κ. Κοκοτσάκης περιέγραψε με συγκλονιστική ακρίβεια την έννοια της άμεσης επαφής: την επαφή με το φορτίο που προκάλεσε την τραγωδία, με τις τοξικές ουσίες που διέλυσαν ζωές, αλλά και με την αλήθεια που δεν μπορεί πια να κρυφτεί. Είναι αυτή η επαφή που πρέπει να γίνει οδηγός για αλλαγή.

Η άμεση επαφή είναι το πιο ισχυρό εργαλείο αφύπνισης. Χωρίς αυτήν, η κοινωνία συνεχίζει να κινείται σε μια κατάσταση αποξένωσης και αυταπάτης. Οι άνθρωποι που επέζησαν εκείνης της τραγωδίας βίωσαν την πιο οδυνηρή μορφή της: τη φυσική επαφή με τον θάνατο και τη ματαίωση. Αυτή η εμπειρία, όσο τραγική κι αν είναι, αποτελεί την πιο έντονη υπενθύμιση ότι μόνο μέσα από την άμεση αντιπαράθεση με την αλήθεια μπορεί να υπάρξει αλλαγή.

Η τραγωδία στα Τέμπη μάς έφερε όλους σε άμεση επαφή με τις συνέπειες της αδράνειας, της αδιαφορίας και της κακοδιαχείρισης. Αυτή η επαφή είναι σκληρή, αλλά και απαραίτητη. Είναι μια εμπειρία που μπορεί να αλλάξει τα πάντα – αν την αποδεχθούμε, αν την κατανοήσουμε, αν δράσουμε με βάση αυτήν.

Η “άμεση επαφή” δεν πρέπει να παραμένει τραγικό προνόμιο των θυμάτων. Πρέπει να γίνει η βάση για μια κοινωνία που δεν φοβάται να αντιμετωπίσει την αλήθεια. Μια κοινωνία που μπορεί να δει την πραγματικότητα κατάματα και να επιλέξει να την αλλάξει.

Τα Τέμπη να γίνουν αφορμή αλλαγής

Υπάρχει κάτι πολύ ζωτικό στην αλλαγή που μπορεί να δημιουργηθεί μέσα από την άμεση επαφή με αυτό που σε καταστρέφει. Ιδιαίτερα όταν οι τοξικές και άλλες καταστρεπτικές ιδιότητες της γίνονται αντιληπτές πριν εκδηλωθούν με ορμή.

Η ελπίδα της αλλαγής θα παραμένει συνεχώς το καθημερινό βάσανο που θα βυθίζει το άτομο όλο και περισσότερο στο αίσθημα της αβεβαιότητας. Δεν υπάρχει περίπτωση για πραγματική αλλαγή χωρίς εκείνη την συγκρότηση της άμεσης επαφής, όπως η μοιραία κοπέλα και οι άλλοι επιβαίνοντες είχαν την δυστυχή εμπειρία να ζήσουν εκείνο το βράδυ.

Θα είναι ευχής έργον η εγκληματική ενέργεια στα Τέμπη να γίνει βάση για μία πραγματική αλλαγή στην eλληνική κοινωνία. Ίσως αυτή η αλλαγή γίνει εφικτή στον καθένα προσωπικά μετά από μία ‘άμεση επαφή’ με τις κρυφές εκείνες δυνάμεις ενός συστήματος που θέλει να παραμένει αδιάφορο για την δυστυχία του καθημερινού πολίτη γιατί απλά έτσι του συμφέρει.