Θα μας σώσει τελικά η πανδημία από τον καρκίνο;

Τα mRNA εμβόλια που αναπτύχθηκαν για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία του κορονοϊού, δοκιμάζονται με θετικά αποτελέσματα εδώ και χρόνια για άλλα σοβαρά νοσήματα, όπως για τους “δύσκολους” καρκίνους σαν το μελάνωμα. Σήμερα, όπως μεταδίδει το Reuters, ανακοινώθηκε ότι το θεραπευτικό σχήμα της Moderna, που περιλαμβάνει ένα ανοσολογικό φάρμακο παλαιότερο και ένα νέο εμβόλιο mRNA, αυξάνει κατά 44% τις πιθανότητες επιβίωσης ασθενών με μελάνωμα τρίτου και τέταρτου σταδίου. Η σχετική είδηση ανέβασε κατά 23% την αξία των μετοχών της Moderna.

Να αναφέρουμε ότι τα mRNA εμβόλια δοκιμάζονταν από ετών για τον καρκίνο, όμως η εντατική έρευνα επ’ αυτών για τον κορονοϊό και η ευρύτατη χρήση τους για την πανδημία, επιτάχυναν αμέσως και τις κλινικές έρευνες για τον καρκίνο, καθώς η τεχνολογία είχε μεν αναπτυχθεί πιο πριν, αλλά δεν είχε δοκιμαστεί σε εκατομμύρια ανθρώπους. Επιπλέον, λόγω της πανδημίας έγιναν σε όλο τον πλανήτη κυριολεκτικά εκατοντάδες έρευνες για mRNA εμβόλια και η τεχνολογία καθ’ αυτή αναπτύχθηκε ταχύτερα, από οποιαδήποτε άλλη τα τελευταία χρόνια.

Εν προκειμένω, η είδηση αφορά εμβόλιο εξατομικευμένο που απαιτεί περίπου δύο μήνες για να παρασκευαστεί, αλλά η Moderna φιλοδοξεί να μειώσει στο μισό το χρονικό διάστημα της προετοιμασίας του. Συγκεκριμένα, λαμβάνεται δείγμα από το γενετικό υλικό του κάθε ασθενούς (από υγιείς ιστούς) καθώς και από τον όγκο του και παρασκευάζει εν συνεχεία ένα εμβόλιο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα κάθε καρκινοπαθούς.

Η Moderna δοκίμασε το εμβόλιο σε συνδυασμό με την από οκταετίας εγκεκριμένη θεραπεία της για το μελάνωμα (το σκεύασμα Keytruda που περιέχει το ανοσολογικό  αντίσωμα πεμπρολιζουμάβη) και ανακοίνωσε ότι όπως δείχνει η πορεία της Φάσης ΙΙ των κλινικών ερευνών της, με αυτό το σχήμα μειώνεται κατά 44% ο κίνδυνος επανεμφάνισης του μελανώματος ή θανάτου του ασθενούς.

Η σημαντική αυτή διαφορά μετρήθηκε συγκρίνοντας την πορεία της ασθένειας σε 157 ασθενείς με εξίσου προχωρημένο καρκίνο που έλαβαν οι μισοί το ενέσιμο φάρμακο και το εμβόλιο, ενώ οι άλλοι μισοί μόνον το ενέσιμο αντίσωμα. Η εταιρεία φιλοδοξεί σε ένα-δύο μήνες να εισαγάγει χιλιάδες ασθενείς σε κλινικές έρευνες της Φάσης ΙΙΙ, καθώς διαπιστώθηκε ότι είναι λίγες και οι παρενέργειες.

“Συμμαχία” Merck και Moderna 

Αν και παρόμοιο σκεύασμα δοκιμάζουν άλλες δύο εταιρείες, μία από τις οποίες είναι η γερμανική BioΝΤech που συνεργάζεται με την αμερικανική Pfizer και την Roche, πρόκειται για την πρώτη κλινική έρευνα που δείχνει ότι ο συνδυασμός των mRNA εμβολίων με ένα φάρμακο που διεγείρει το ανοσοποιητικό, αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα για τους ασθενείς με μελάνωμα και δυνητικά και σε ασθενείς με καρκίνο σε άλλα όργανα. Οι ειδικοί φιλοδοξούν να μπορούν σύντομα να παραγάγουν και εμβόλια για τον καρκίνο των πνευμόνων, της ουροδόχου κύστεως, αλλά και ορισμένων καρκίνων του μαστού.

Στην συνεχιζόμενη έρευνα μετείχαν ασθενείς σε στάδιο μελανώματος III/IV. Τους είχε αφαιρεθεί χειρουργικά ο πρώτος όγκος που παρουσίασαν. Ο συνδυασμός του εμβολίου και του αντισώματος αποδείχθηκε αρκετά ασφαλής και σοβαρές παρενέργειες καταγράφηκαν μόνον στο 14% των ασθενών, ενώ εξίσου σοβαρές παρενέργειες πάντως καταγράφηκαν και στο 10% όσων έλαβαν μόνον το αντίσωμα.

Για την παρασκευή του εμβολίου θα συνασπισθούν Merck και Moderna και σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών τους, οι επιστήμονες των δύο εταιρειών προσβλέπουν σε εξατομικευμένα mRNA εμβόλια και για όγκους που παρουσιάζουν πολλές εξαλλάξεις σε άλλα όργανα. Όσον αφορά στο αντίσωμα του φαρμάκου Keytruda, είναι αναστολέας, σχεδιασμένος να εξουδετερώνει μια πρωτεΐνη που σχετίζεται με τον κυτταρικό θάνατο (την PD-1), η οποία διευκολύνει τα καρκινικά κύτταρα να αποφεύγουν τις παγίδες του ανοσοποιητικού.

Όταν χορηγείται ο συνδυασμός στον ασθενή, ο οργανισμός του παίρνει το μήνυμα ότι δέχεται επίθεση από τα καρκινικά κύτταρα και αντιδρά. Με το εμβόλιο δηλαδή και με το ανοσολογικό ενέσιμο φάρμακο, ο οργανισμός του ασθενούς μπορεί πλέον και αναγνωρίζει ως εχθρικά τα καρκινικά κύτταρα του όγκου του και να τα καταστρέφει.

Τα εμβόλια της BioNTech

Καλά πάνε πάντως όπως φαίνεται και τα εμβόλια που δοκιμάζει η μεγάλη ανταγωνίστρια της Moderna, δηλαδή η BioNTech. Η τελευταία δοκιμάζει ανάλογο εμβόλιο για τον παγκρεατικό καρκίνο στο κέντρο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης. Είναι κι αυτό εξατομικευμένο και χορηγείται ταυτόχρονα με ένα ανοσολογικό αντίσωμα, αλλά το τελευταίο είναι της Roche (το σκεύασμα Tecentriq που περιέχει το αντίσωμα ατεζολιζουμάβη).

Μια τρίτη εταιρεία, η Gritstone δοκιμάζει επίσης ένα εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA σε συνδυασμό με δύο αντισώματα της εταιρείας Bristol Myers. Όλες οι κλινικές δοκιμές γίνονται σε ασθενείς που ο όγκος τους είναι σε προχωρημένο στάδιο. Οι μετοχές της Moderna πήραν επάνω 23%, της BioNTech πήραν 6% και της Gritstone κατά 20% – το τελευταίο υψηλό ποσοστό οφείλεται όχι σε πιο προχωρημένο εμβόλιο της εταιρείας, αλλά στο γεγονός ότι η μετοχή της ήταν πολύ φθηνή, στα τρία δολάρια. Την προτίμησαν δηλαδή γιατί ήταν η πιο φτηνή μετοχή σε εταιρείας με mRNA τεχνολογία.