Θύματα και ευκαιρίες στην αγορά εργασίας – Ποιες αλλαγές θα μείνουν και μετά την πανδημία

Βάζοντας στον πάγο το μεγαλύτερο τμήμα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, η πανδημία έχει φέρει, παγκοσμίως, τα πάνω κάτω και στην αγορά εργασίας. Οι παρενέργειες αυτές πλήττουν όχι μόνον εκείνους που έχασαν ή κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλεία τους, αλλά και όσους συνεχίζουν να εργάζονται, καθώς η τηλεργασία, στην οποία πολλοί καταφεύγουν έχει κάνει δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στον εργασιακό και τον ελεύθερο χρόνο.

Στην σκιά αυτών των επιπτώσεων της πανδημίας, οικονομικών και κοινωνικών, ένας στους τρεις εργαζόμενους προσανατολίζεται σε αλλαγή καριέρας και μάλιστα μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο. Αυτό τουλάχιστον έδειξε, έκθεση της Kaspersky με τον τίτλο “Securing the Future of Work”, σύμφωνα με την οποία το 35% των εργαζομένων θέλει να αλλάξει επαγγελματικό προσανατολισμό, εντός του έτους.

Στην έρευνα, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 8.000 εργαζόμενοι σε μικρές και μεσαίες εταιρείες (μέχρι 250 υπαλλήλους) από περίπου 20 χώρες, καταγράφηκαν δύο βασικοί λόγοι για αυτήν την τάση. Ο πρώτος, σε ποσοστό 49% των ερωτηθέντων, είναι η φιλοδοξία για την απόκτηση υψηλότερου μισθού. Ένα σημαντικό ποσοστό, ωστόσο, το 41% ανέφερε ως λόγο για την επιθυμία αλλαγής δουλειάς τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Συνέπειες της τηλεργασίας 

Το στοιχείο αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην τηλεργασία, η απότομη, σχεδόν βίαιη, υιοθέτηση της οποίας έχει αμβλύνει σε μεγάλο βαθμό τα όρια ανάμεσα στον προσωπικό και επαγγελματικό χρόνο. Σε συνδυασμό δε με την οικονομική συρρίκνωση και την απώλεια θέσεων εργασίας δημιουργείται συχνά ένα πιεστικό, σχεδόν αφόρητο εργασιακό κλίμα. Η τηλεργασία είχε όμως και τα θετικά της για σημαντική μερίδα εργαζομένων, όπως αναφέρεται στην συγκεκριμένη έρευνα.

Παρά τις αβεβαιότητες στην αγορά εργασίας, σύμφωνα με την έκθεση της Kaspersky, οι άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους. Έτσι, ενώ σχεδόν ένας στους δύο (το 48% των ερωτηθέντων) θα προτιμούσε να παραμείνει στην θέση που βρίσκεται, υπάρχουν και εκείνοι που πιστεύουν ότι μπορούν να αναδιαμορφώσουν την εργασιακή κατάστασή του, προκειμένου οι εργάσιμες ημέρες τους να ταιριάζουν καλύτερα στην προσωπική τους ζωή.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, στη διάρκεια του lockdown και σε καθεστώς τηλεργασίας, αρκετοί εργαζόμενοι είχαν περισσότερο χρόνο να σκεφτούν τη μελλοντική τους σταδιοδρομία, αλλά και για να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους ή να αποκτήσουν καινούριες. Από την άλλη, σε κάποια μερίδα εργαζομένων, η τηλεργασία ανέδειξε τα θετικά της παραμονής για περισσότερο χρόνο στο σπίτι με την οικογένεια, όπως και την επιδίωξη προσωπικών ενδιαφερόντων. Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση καταλήγει στην εκτίμηση ότι οι εργαζόμενοι μπορεί να θέλουν να διατηρήσουν αυτήν την ευκαιρία.

Αλλαγές στην αγορά εργασίας

«Αναθεωρώντας τις επιθυμίες και τις δυνατότητές τους, οι άνθρωποι θα δημιουργήσουν μια νέα εργασιακή πραγματικότητα. Είτε αλλάξουν δουλειά είτε παραμείνουν στους τρέχοντες ρόλους τους, θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν τα οφέλη της τηλεργασίας και τις ανέσεις που αυτή έχει φέρει» σημειώνει ο Sergey Martsynkyan, Head of B2B Product Marketing στην Kaspersky. Ο ίδιος προσθέτει ότι για να γίνει αυτό «οι εργαζόμενοι πρέπει να μάθουν να είναι ευέλικτοι, να εργάζονται εξυπνότερα και να οργανώσουν το εργασιακό τους περιβάλλον, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την αξιοπιστία και την ασφάλειά του».

Αυτή βέβαια είναι οι άποψη των μάνατζερ. Δείχνει, ωστόσο, και την τάση, αφού στη σκιά των συνεπειών της πανδημίας η αγορά εργασίας κινείται ανοδική για τα στελέχη που δραστηριοποιούνται σε τεχνολογικούς τομείς. Αντιθέτως καθίζηση παρουσιάζουν τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την υποδοχή πελατών, τον επισιτισμό και την ψυχαγωγία. Πέρα όμως από τις σοβαρές αρνητικές συνέπειες για κάποιες κατηγορίες επαγγελματιών, η πανδημία έχει φέρει και εργασιακές συνέπειες με έμφυλο χαρακτήρα. Σύμφωνα με μελέτη της PwC, η υγειονομική κρίση αναμένεται να αντιστρέψει την πρόοδο των γυναικών στο χώρο εργασίας και να οδηγήσει σε παλινδρόμηση την πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια.

Πρώτα θύματα οι γυναίκες 

Η PwC καταλήγει σε αυτό το συμπέρασμα, μετά από μελέτη 33 χωρών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), με βάση  τον ετήσιο δείκτη “Women in Work”, ο οποίος μετρά τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και την ισότητα, στη βάση ενός σταθμισμένου μέσου όρου σε πέντε κατηγορίες.

Στην μελέτη αναλύθηκαν οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ για το ποσοστό ανεργίας και το μέγεθος του εργατικού δυναμικού του 2019, με στόχο να εκτιμηθεί ο πιθανός αντίκτυπός τους στα έτη 2020-22. Εξήχθησαν δε τα συμπέρασμα, ότι ο δείκτης ισότητας των φύλων αναμένεται να πέσει κατά 2 βαθμούς στη σύγκριση 2019 και 2021 και κάτω από τη συνολική μέση βαθμολογία των 62 βαθμών του 2017. Η μελέτη εκτιμά μάλιστα, ότι για να καλυφθεί η ζημιά θα πρέπει πλέον να διπλασιαστεί η πρόοδος προς την ισότητα των φύλων συγκριτικά με την προηγούμενη δεκαετία.

Το ό,τι οι γυναίκες έχουν πληγεί δυσανάλογα από την υγειονομική κρίση, το έχουν δείξει και άλλες έρευνες που μελετούν τις εργασιακές συνέπειες της πανδημίας. Καταλήγουν μάλιστα στο συμπέρασμα ότι αυτό μπορεί να οφείλεται και στο γεγονός ότι είναι περισσότερο πιθανό να εργάζονται σε τομείς που πλήττονται περισσότερο από αυτήν, όπως για παράδειγμα στην υποδοχή πελατών ή στον επισιτισμό.

Μελέτη των Ηνωμένων Εθνών διαπίστωσε επίσης ότι οι γυναίκες ανέλαβαν το βάρος της επιπλέον φροντίδας των παιδιών που προέκυψε η πανδημία και αυτό λειτούργησε σε βάρος της απασχόλησής τους. Σύμφωνα πάντως με την έκθεση της PwC, η απώλεια γυναικών από το εργατικό δυναμικό δεν αντιστρέφει μόνο την ισότητα των φύλων, αλλά επηρεάζει και την οικονομική ανάπτυξη.