Πώς ο κορονοϊός προκαλεί σε παιδιά σύνδρομο Kawasaki

Ένα αγοράκι μόλις 5 ετών νοσηλεύεται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ), καθώς μετά την προσβολή του από κορονοϊό, παρουσίασε ένα σπάνιο φλεγμονώδες σύνδρομο, όμοιο –αλλά όχι ταυτόσημο– με της επίσης σπάνιας νόσου Kawasaki, η οποία είναι συνηθέστερη στην Ασία.

Ο διοικητής του ΠΑΓΝΗ, κ. Γιώργος Χαλκιαδάκης, δήλωσε ότι το 5χρονο αγοράκι νοσηλεύεται στην Παιδιατρική Κλινική. Τα συμπτώματα που παρουσιάζει μοιάζουν με ένα σπάνιο  φλεγμονώδες σύνδρομο το ποίο έχει καταγραφεί σε πολλά παιδιά διεθνώς, ειδικά σε περιοχές όπως η Βρετανία, που ειχαν παρατεταμένα υψηλό επιδημιολογικό φορτίο.

Στην Ελλάδα, αν πρόκειται για αυτό το σπάνιο σύνδρομο, θα είναι το τρίτο μέσα σε ένα χρόνο και το έκτο για άτυπη Kawasaki ή άλλη εκτεταμένη φλεγμονή –δηλαδή παιδί με εκτεταμένη φλεγμονή χωρίς όμως να αποδεικνύεται ότι πάσχει από κορονοϊό. Στη χώρα μας πριν από την πανδημία, καταγράφονταν ετησίως 5 έως 10 περιστατικά το χρόνο με το σπάνιο σύνδρομο Kawasaki.

Το σύνδρομο αντιμετωπίζεται με αντιφλεγμονώδη και άλλα σκευάσματα και αν αυτά χορηγηθούν εγκαίρως, τα παιδιά δεν παρουσιάζουν άλλες επιπλοκές και μετά από ένα μήνα περίπου επιστρέφουν στα σπίτια τους.  Άλλοι ειδικοί θεωρούν το σύνδρομο επιπλοκή του ιού και άτυπη νόσο του Kawasaki (δηλαδή Kawasaki με ασυνήθη συμπτωματολογία) και άλλοι έχουν καταλήξει ότι πρέπει να αντιμετωπίζεται ως διαφορετική νόσος και οντότητα. Σύμφωνα με την Ελληνική Παιδοαλλεργιολογική Εταιρεία, πρόκειται για σύνδρομο που δείχνει παρόμοια χαρακτηριστικά με την άτυπη νόσο του Kawasaki ή με τοξική καταπληξία.

Στην αρχή οι Βρετανοί, όπου πέρσι πρωτοπαρουσιάσθηκε έξαρση της νόσου Kawasaki στα παιδιά, το αντιμετώπισαν ως χρονική σύμπτωση και ως ανεξάρτητο του κορονοϊού πρόβλημα. Είχαν όμως απώλειες.  Μετά έτειναν να θεωρούν ότι ίσως μια επιπλοκή του κορονοϊού είναι ότι πυροδοτεί σε παιδιά με προδιάθεση για Kawasaki, αλλά που χωρίς τον κορονοϊό ίσως δεν εκδήλωναν ποτέ τη νόσο. Τέλος, άρχισαν να εξετάζουν το νοσημα ως διαφορετική οντότητα από την Kawasaki και την αναφέρουν πλέον  ως Πολυοργανικό Φλεγμονώδες Σύνδρομο σε Παιδιά (Multisystem Inflammatory Syndrome in Children, MIS-C).

Τα συμπτώματα

Στο σύνδρομο αυτό παρουσιάζεται φλεγμονή στην καρδιά, στους πνεύμονες, στα νεφρά, στο γαστρεντερικό ή και στον εγκέφαλο. Στη νόσο Kawasaki υπάρχει και φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων. Άλλη διαφορά είναι ότι η Kawasaki “χτυπά” κυρίως στις ηλικίες μέχρι τα 3 έτη και σε μεγαλύτερο ποσοστό τα αγοράκια, ενώ αυτό το σύνδρομο εμφανίζεται και σε παιδιά μέχρι 12 ετών και σχεδόν εξίσου στα δύο φύλα.

Ο πρώτος θάνατος παιδιού καταγράφηκε στην Βρετανία. Στη Νέα Υόρκη όπου καταγράφηκαν 100 περιστατικά, έχασαν τη ζωή τους τρία παιδιά. Στην Ιταλία που παρουσίασε δέκα κρούσματα σε παιδιά ηλικίας δημοτικού, κανένα δεν πέθανε. Πρώτοι οι Ιταλοί πάντως μελέτησαν το σύνδρομο ως απόλυτα σχετιζόμενο με τον κορονοϊό, καθώς είχαν αίφνης το 2020 μέσα σε λίγους μήνες 10 περιστατικά στη Λομβαρδία (μια περιοχή με ίσο πληθυσμό προς της Ελλάδας), ενώ κατά την προηγούμενη πενταετία είχαν μόλις 19 περιστατικά ή τέσσερα το χρόνο.

To γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν παρουσιάσθηκε ιδιαίτερη έξαρση του συνδρόμου κατά την πανδημία, οι Έλληνες ειδικοί το αποδίδουν στο ότι ελήφθησαν πολλά μέτρα για τον περιορισμό της νόσου, ενώ στη Βρετανία και στις ΗΠΑ χάθηκε χρόνος λόγω της αρχικής αναποφασιστικότητας. Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Εμμανουήλ Ροηλίδης είπε σχετικά ότι «τα παιδιά που το παρουσιάζουν, λαμβάνουν θεραπεία και δεν συντρέχει λόγος πανικού».

Η θεραπεία

Προσέθεσε ότι τα παιδιά παρουσιάζουν, συνήθως, πυρετό που κρατά πάνω από 5-6 μέρες, έχουν κόκκινα μάτια, ενώ σκάνε τα χείλη και η γλώσσα (χειλίτιδα, και στοματίτιδα) και μπορεί να έχουν εξανθήματα. Βρετανός καθηγητής Παιδιατρικής, ο Mixhael Levin, έχει δηλώσει ότι «τα παιδιά φαίνεται να επηρεάζονται έως και έξι εβδομάδες μετά τη μόλυνση από τον ιό». Συνάδελφοί του έχουν καθησυχάσει τους Βρετανούς γονείς (όπου το πρόβλημα ήταν εντονότερο) ότι η πλειοψηφία των παιδιών που είχαν την πάθηση ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία, βελτιώθηκε η κατάστασή τους και επέστρεψαν στο σπιτι τους.

Η παιδίατρος Κατερίνα Αγραφιώτου, διευθύντρια της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του ΙΑΣΩ Παίδων, αναφέρει ότι η θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση γ-σφαιρίνης, ασπιρίνης, κορτικοειδών και ανοσοτροποποιητικών παραγόντων, αν χρειαστεί. Αν η θεραπεία χορηγηθεί τις πρώτες δέκα ημέρες του πυρετού, η πιθανότητα ανάπτυξης διατάσεων-ανευρυσμάτων στα στεφανιαία αγγεία της καρδιάς είναι μικρότερη του 5%, ενώ, χωρίς αγωγή, ο κίνδυνος κυμαίνεται από 20% έως 40%.

Προσθέτει ότι όπως και το σύνδρομο Kawasaki έτσι και το MIS-C ειναι ουσιαστικά αγνώστου αιτιολογίας, παρότι και προ κορονοϊού κάποιοι ειδικοί θεωρούσαν ότι είναι πιθανόν να ευθύνεται ιός ή μικρόβιο -με αυτά όμως να παραμένουν αναπόδεικτα. Οι ειδικοί θεωρούν ότι κάποιος ιός ή βακτήριο αποτελεί το ερέθισμα για να κινητοποιηθεί το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, με αποτέλεσμα να προκαλείται το σύνδρομο.