Το ανορεξικό πρότυπο συνεχίζει να σαρώνει…

Σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια εξάλειψης των στερεοτύπων και την αποδοχή της διαφορετικότητας, η μάστιγα του size zero και το ανορεξικό πρότυπο καλά κρατεί… Τί και αν προηγήθηκε η εδώ και μία δεκαετία υποτιθέμενη απόφαση της βιομηχανίας μόδας να αποποιηθεί των σκελετωμένων σωμάτων και των απατηλών προτύπων που οδήγησαν πολλές γυναίκες σε ακραίες καταστάσεις, όπως η νευρική ανορεξία; Τί και αν πολλές ευρωπαϊκές χώρες πέρασαν νόμους που απαγορεύουν την πρόσληψη μοντέλων που φλερτάρουν με την ανορεξία;

Ούτε καν οι αναρίθμητες καμπάνιες περί “body positivity” που εναντιώνονται στους σωματικούς περιορισμούς, κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές φαίνεται να συνέβαλαν στην πάταξη των ανορεξικών μοντέλων που επανέρχονται δυναμικά είτε μέσω οίκων μόδας, είτε μέσω των social media. Το πρόσφατο σόου του οίκου Gucci στο Μιλάνο θύμισε άλλες εποχές, με την ρεπόρτερ μόδας της Telegraph Λίσα Αρμστρονγ να γράφει ότι η πασαρέλα γέμισε από υπερβολικά αδύνατα και απελπισμένα μοντέλα.

Το ίδιο συνέβη και σε άλλες επιδείξεις, στις οποίες τα μοντέλα έμοιαζαν με ξυλοπόδαρους, προσπαθώντας να ισορροπήσουν τα σκελετωμένα πόδια τους στα τακούνια. Στις δημοφιλείς πλατφόρμες, τα βίντεο που προτρέπουν για νηστεία ή διατροφή με χυμούς και smoothies είναι ανάρπαστα, ενώ λίγες ημέρες νωρίτερα η Γκουίνεθ Πάλτροου περιέγραψε την καθημερινή της διατροφή, λέγοντας ότι τρέφεται με σούπα από κόκαλα και νερό καρύδας!

Δεν πρόκειται για κάτι νέο. Εξάλλου, ανέκαθεν η μόδα αποθέωνε την υπερβολική ισχνότητα. Η Τουίγκι, το εύθραυστο φωτομοντέλο των 40 κιλών ήταν που καθιέρωσε στα 60ς το ανορεξικό και καχεκτικό στυλ και ανακηρύχθηκε από τους Times ως η «γυναίκα με τις τέλειες αναλογίες». Έκτοτε, η Κέϊτ Μος και όλες οι επίγονες της εδραίωσαν την εμφάνιση του λιπόσαρκου και ασθενικού μοντέλου που θρόνιασε για τα καλά στις σελίδες των ιλουστρασιόν περιοδικών, στις πασαρέλες και από εκεί στα πρότυπα ομορφιάς που εμμονικά κυνηγάμε.

Οι ατζέντηδες συνεχίζουν να επικροτούν το σκελετωμένο κορμί, το οποίο μοντέλα και ηθοποιοί αποκτούν ως αποτέλεσμα της δίαιτας των “τριών μήλων την ημέρα” και της κατάχρησης των καθαρτικών. Ειδικά, μάλιστα, τα νεαρά μοντέλα στη βιομηχανία είναι ευάλωτα στην κακοποίηση, εν μέρει λόγω του μακροχρόνιου υποσιτισμού τους. «Είσαι 15 ή 16. Είσαι πολύ μακριά από την οικογένειά σου. Είσαι πολύ αδύναμη, επειδή δεν τρως ποτέ. Με το ζόρι περπατάς και μερικές φορές δεν μπορείς καν να σκεφτείς. Γίνεσαι χαζή, επειδή δεν έχεις ενέργεια και οι άνθρωποι γύρω σου σε χειραγωγούν και σου λένε τι να κάνεις», σχολιάζει το πρώην μοντέλο της Céline Victoire Dauxerre που στην Αυτοβιογραφία της τα βάζει με τη βιομηχανία της μόδας.

Η “επιδημία” της νευρικής ανορεξίας

Υπήρξε μία περίοδος που αυτά τα άρρωστα πρότυπα ομορφιάς έμοιαζαν να υποχωρούν ως απομεινάρια μίας άλλης εποχής. Όταν η “επιδημία” της νευρικής ανορεξίας μεταπήδησε από τη βιομηχανία της μόδας στον πραγματικό κόσμο, οι αντιδράσεις ήταν τόσο έντονες που για λίγο φάνηκε να αλλάζουν τα πράγματα, προωθώντας ένα πιο υγιές μοντέλο ομορφιάς. Η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε διά νόμου τα ανορεξικά μοντέλα. Για να μπορέσει ένα μανεκέν να εργαστεί, θα έπρεπε να διαθέτει ιατρικά πιστοποιητικά που θα αποδεικνύουν ότι έχει δείκτη μάζας σώματος άνω του 18.

Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε και το Ισραήλ, η Ιταλία και η Ισπανία που απαγόρευσε τις διαφημίσεις που προωθούσαν υπερβολικά αδύνατες γυναίκες. Στην προώθηση υγιών μοντέλων στην πασαρέλα δεσμεύθηκαν με κείμενο που υπέγραψαν και δημοσιεύθηκε στη Vogue 19 συντάκτες μόδας του περιοδικού, στέλνοντας μήνυμα προς τα διεθνή πρακτορεία. «Δε θα συνεργαζόμαστε με μοντέλα κάτω της ηλικίας των 16 ετών, ή με άτομα που φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν διατροφικά προβλήματα. Ενδιαφερόμαστε για υγιή μοντέλα που μπορούν να προωθήσουν την εικόνα του υγιούς σώματος».

Δεν είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστο για τα περιοδικά μόδας να προσλαμβάνουν αραιά και πού ένα μοντέλο μεγάλου μεγέθους για φωτογράφηση. Η ιταλική Vogue, όμως, είχε προχωρήσει και ένα βήμα παραπέρα. Το εξώφυλλο της κόσμησαν όχι μία, αλλά τρείς κανονικές σε κιλά καλλονές, σε μια προσπάθεια της τότε συντάκτριάς του Φράνκα Σοτσάνι να ενισχύσει την εκστρατεία της κατά των ιστοσελίδων που προωθούσαν την ανορεξία. Τότε, μάλιστα, αντί, να κρύψει τα καμπυλωτά σώματα των μοντέλων με φαρδιά, αέρινα φορέματα ή να τις αποκόψει στο ύψος της μέσης, η Φράνκα παρουσίασε τις πανέμορφες γυναίκες με τα εσώρουχά τους.

«Πάντοτε κατηγορούσαν τη μόδα ως έναν από τους υποκινητές της ανορεξίας. Η δέσμευσή μας είναι η απόδειξη ότι η μόδα είναι έτοιμη να βγει στην πρώτη γραμμή και να παλέψει ενάντια σε αυτή τη διατροφική διαταραχή», δήλωσε η Φράνκα, η οποία υποσχέθηκε να φιλοξενήσει στη Vogue περισσότερα μοντέλα μεγάλου μεγέθους στο μέλλον.

Λίγα χρόνια πριν το δανέζικο περιοδικό Cover είχε επίσης αναγκαστεί να ζητήσει δημόσια συγγνώμη, αφού δημοσίευσε editorial μόδας με ένα ανησυχητικά αδύνατο μοντέλο. Τα social media αντέδρασαν φτιάχνοντας hashtag με το όνομα #covergate και ξεκίνησαν εκστρατεία με τίτλο “πτώμα ή μοντέλο;”. Ακόμη και ο Δανός υπουργός Φορολόγησης Μπένι Εγκελ μπρεχτ παρενέβει μέσω Τwitter γράφοντας: «Πίστευα ότι η βιομηχανία της μόδας έχει καταλάβει ότι η ανορεξία είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να παίρνει κανείς στα σοβαρά». Η διευθύντρια του περιοδικού, Μαλέν Μάλινγκ, απολογήθηκε: «Δεν ανταποκρίθηκα στην ευθύνη μου ως εκδότρια, ως γυναίκα και ως μητέρα και γι’ αυτό ζητώ συγγνώμη».

Επανέρχονται τα ανορεξικά μοντέλα

Με το που καταλάγιασε ο θόρυβος, επανήλθαν τα ανορεξικά μοντέλα. Κανείς δεν έδινε πια προσοχή και στα μοντέλα που κατήγγειλαν τη βιομηχανία μόδας και την πίεση που ασκούσε τόσο στην ίδια, όσο και σε συναδέλφους της. Το μοντέλο Sannie Pedersen εξομολογήθηκε στη “New York Post” τη δική της εμπειρία από το χώρο. «Περνάμε κόλαση για να μείνουμε skinny. Είδα μία δεκαεξάχρονη να φτάνει στα όρια αυτοκτονίας. Έτρωγε βαμβάκι για να επιβιώσει. Δεν είσαι τίποτα, πέρα από μία όμορφη κρεμάστρα».

Γρήγορα ξεχάστηκαν και τα πρώην αγγελάκια της Victoria’s Secret, όταν μίλησαν δημόσια για την τοξικότητα του brand, τονίζοντας ότι το μόντελινγκ μπορεί να σκοτώσει πολλά κορίτσια, λόγω της συνεχούς πίεσης να διατηρούν πολύ χαμηλό σωματικό βάρος. Απόδειξη του πισωγυρίσματος είναι και η επαναφορά του όρου “heroin chic” που επινοήθηκε και διαδόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Με αυτόν η μόδα εξύψωνε τα σκελετωμένα σώματα, το ωχρό δέρμα και τους μαύρους κύκλους.

Οι θεωρίες ως προς το γιατί αυτή η τοξική μόδα επανέρχεται είναι πολλές. Οι περισσότεροι, όμως, συμφωνούν στο ότι στην πραγματικότητα ποτέ δεν εξαφανίστηκε. Απλά για λίγο υποχώρησε υπό την πίεση της κοινής γνώμης. Άνθρωποι με βαθιά γνώση της μόδας ισχυρίζονται ότι οι σχεδιαστές ποτέ δεν σταμάτησαν να προτιμούν τα υπερβολικά λεπτά μοντέλα, θεωρώντας ότι αναδεικνύουν καλύτερα τα ρούχα τους. Όπως και να έχει, η λιμοκτονία ξανά είναι της μόδας… δυστυχώς για όλους μας!