Το άτομο “στην άλλη πλευρά” – Κράτος και πολίτης

Δυστυχώς, το έντονο αίσθημα δυσαρέσκειας πηγάζει από τη σκληρή αδιαφορία των δημόσιων αρχών, οι οποίες φαίνεται να αγνοούν τον πραγματικό κυκεώνα των προβλημάτων που βιώνει ο πολίτης. Η αίσθηση μονιμότητας που επικρατεί στον δημόσιο τομέα έχει δημιουργήσει ένα προστατευτικό κάλυμμα, επιτρέποντας στους εργαζόμενους του Δημοσίου να ενεργούν μέσα από μια τυπική, διαδικαστική προσέγγιση, αποκομμένοι από τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.

Στόχος αυτού του άρθρου δεν είναι να δώσει έναν ακόμη πιο σκοτεινό τόνο στην ήδη ζοφερή κατάσταση, αλλά να αναδείξει τις δομές που συνεχώς λειτουργούν ως εμπόδιο στην πραγματική αλλαγή. Η καθημερινή επαφή με τις δημόσιες υπηρεσίες περιορίζεται σε μια αποστειρωμένη, γραφειοκρατική διαδικασία, που αφαιρεί από τον πολίτη κάθε αίσθηση επικοινωνίας και συνάφειας με το άτομο “στην άλλη πλευρά”. Οι δημόσιοι υπάλληλοι συχνά λειτουργούν ως τμήματα ενός απρόσωπου, μεγαλύτερου μηχανισμού.

Οι διαδικασίες και οι κανονισμοί δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι ο πολίτης έχει να αντιμετωπίσει έναν καλά οργανωμένο και αποδοτικό οργανισμό. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό το προστατευτικό κάλυμμα, ενώ φαίνεται άρτιο στην επιφάνεια, κρύβει ένα σάπιο πυρήνα. Οι κανονισμοί και οι προθεσμίες που επιβάλλονται στις αιτήσεις των πολιτών (δηλώσεις, πληρωμές, ασφαλιστικά, δικαιολογητικά κλπ.) δεν λαμβάνουν υπόψη τις καθημερινές τους προκλήσεις. Έτσι, το κράτος αφήνει την εντύπωση ότι η γραφειοκρατική του μηχανή λειτουργεί, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μια παθητική και ανελαστική δομή που παραμένει αδιάφορη για τις ανάγκες των πολιτών.

Κράτος και πολίτης: Το χάσμα

Το χάσμα μεταξύ κράτους και πολίτη μεγαλώνει διαρκώς, καθώς ο πολίτης καλείται να αντιμετωπίσει τελείως μόνος του ένα σύστημα που συστηματικά μεταθέτει τις ευθύνες του σε κανονισμούς και διαδικασίες που “άλλοι” έχουν επινοήσει. Αυτή η αίσθηση μονομερούς πίεσης οδηγεί σε αποξένωση και φόβο, ενώ οι πολίτες αισθάνονται όλο και περισσότερο αποδυναμωμένοι. Η ακαδημαϊκή κοινότητα φέρει σημαντική ευθύνη για τον εξευτελισμό του καθημερινού πολίτη. Μέσα από την εστίαση σε ιδεολογικές αναλύσεις και γενικεύσεις, χάνει την επαφή με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Αυτή η απόσταση από την καθημερινή εμπειρία εξυπηρετεί συστημικά συμφέροντα, αλλά δεν παρέχει λύσεις για τα καθημερινά αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.

Η ακαδημαϊκή σκέψη, αν και απαραίτητη για την κατανόηση των ευρύτερων κοινωνικών τάσεων, απομακρύνει τον πολίτη από τη δυνατότητα να αναλάβει ο ίδιος δράση για τις ανάγκες του. Το σύστημα προωθεί τη δική του αφήγηση για τις αιτίες και τις λύσεις των προβλημάτων, αφήνοντας τον πολίτη να παλεύει μόνος του σε ένα διαρκώς αυξανόμενο χάσμα. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο πολίτης να αποδεχτεί ότι πρέπει να εγκαταλείψει τις παλιές αντιλήψεις και να αναλάβει την ευθύνη των πράξεών του.

Αυτή η αλλαγή δεν είναι εύκολη, καθώς απαιτεί βαθιά εσωτερική εργασία και την αναθεώρηση συνηθειών και συμπεριφορών που κάποτε φαίνονταν αδιαπραγμάτευτες. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης είναι η δημιουργία ομάδων διαλόγου στις γειτονιές. Μέσα από την ανοιχτή συζήτηση και τη συμμετοχή στα κοινά, η κοινωνία μπορεί να αρχίσει να οργανώνεται και να επαναπροσδιορίζει τον ρόλο της στη δημόσια ζωή. Αυτός είναι ένας τρόπος να αποτραπεί μια ακόμη πιο δυσάρεστη πραγματικότητα που φαίνεται να πλησιάζει.