Το φονικό ντουέτο και το αντιγριπικό εμβόλιο

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός από πολλούς θεωρείται πανάκεια και με την πολυλογία για ανύπαρκτα εμβόλια, όπως για τον Covid-19, “περνάει στα ψιλά” η επιστημονική πραγματικότητα για ένα υπαρκτό εμβόλιο. Είναι μεν απαραίτητο, ως μοναδικό όπλο, όμως ούτε αυτό παρέχει απόλυτη προστασία. Γίνεται κάθε χρόνο, με την ελπίδα να καλύπτει το στέλεχος που κυκλοφορεί αλλά και με την προσδοκία ο οργανισμός να αναπτύξει ικανά αντισώματα. Φέτος θα μας γλιτώσει ίσως κι από ένα φονικό ντουέτο.

Παρότι το υπουργείο Υγείας απαιτεί από φέτος συνταγογράφηση, επειδή τα αντιγριπικά δεν φτάνουν για όλους, πολλά μέλη της επιστημονικής κοινότητας θεωρούν απεναντίας ότι λόγω του κορονοϊού θα έπρεπε να το κάνουν όλοι, ώστε να δομηθεί τείχος προστασίας. Και ένας  ουσιαστικός λόγος, που τον προσπερνά πολύς κόσμος, είναι ότι το αντιγριπικό εμβόλιο δεν καλύπτει ποτέ 100% τον εμβολιασθέντα. Αφενός το ίδιο έχει περιορισμένη εμβέλεια, αφετέρου οι ανθρώπινοι οργανισμοί δεν έχουν όλοι την ίδια ικανότητα να παράγουν αντισώματα.

Και είναι και ευθύνη των γιατρών το γεγονός ότι οι περισσότεροι ηλικιωμένοι κάνουν το εμβόλιο και μετά εκτίθενται αδιακρίτως επειδή είναι ήσυχοι ότι έχουν “ασπίδα”. Οι γιατροί αλλά και οι φαρμακοποιοί έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν τους εμβολιαζόμενους ότι το αντιγριπικό είναι απαραίτητο, αλλά όχι και 100% σωτήριο. Απλά, είναι η μόνη πρόληψη που διαθέτουμε.

Βεβαίως, η πλειοψηφία των θανάτων από γρίπη αφορά μη εμβολιασθέντες. Εντούτοις, κάθε χρόνο αφορά και κάποιους εμβολιασμένους που είχαν την ατυχία το εμβόλιο να μην τους “πιάσει”. Είναι οι περιπτώσεις όπου η στατιστική αίφνης από νούμερο, παίρνει ονοματεπώνυμο και πάντα κάποιος πραγματικός άνθρωπος με σάρκα και οστά ανήκει κάθε χρόνο στο 10%.

17% των θυμάτων, είχαν εμβολιασθεί

Για παράδειγμα, το 2018-2019 από τους 154 νεκρούς από γρίπη, οι 26 είχαν εμβολιαστεί. Αυτό σημαίνει ότι το 17% των θυμάτων της γρίπης, είχαν κάνει το εμβόλιο. Και πιθανόν οι άνθρωποι αν ήξεραν ότι το εμβόλιο έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα, να έπαιρναν κάποια επιπλέον μέτρα προφύλαξης, να μην επισκέπτονταν ασθενείς ή να πρόσεχαν γενικά τις κοινωνικές επαφές τους.

Αυτός ο αριθμός μάλιστα είναι πλασματικός, γιατί και ο ΕΟΔΥ εκτιμά ότι οι θάνατοι είναι σχεδόν 50% περισσότεροι. Για την ίδια περίοδο των 154 θανάτων, η εκτίμηση είναι ότι οι θάνατοι οι σχετιζόμενοι με γρίπη ήταν 1.071. Σε αυτούς δηλαδή περιλαμβάνονται και εκείνοι οι ασθενείς που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα πέθαιναν, αν δεν τύχαινε να προσβληθούν παράλληλα με τα υποκείμενα νοσήματά τους, και από γρίπη.

Με δυο λόγια, μπορεί η γρίπη να μην έφερε άμεσα το μοιραίο, αλλά το προκάλεσε έμμεσα π.χ. σε καρδιοπαθείς, υπερτασικούς, παχύσαρκους κ.λπ. Το προαναφερόμενο  ποσοστό είναι και αντίστροφο βεβαίως. Δείχνει ότι το 83% των θυμάτων, αν και ανήκε σε ευπαθείς ομάδες, δεν είχε εμβολιασθεί. Οπότε δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το αντιγριπικό σώζει ζωές.

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται οπωσδήποτε

Για τη γρίπη πρέπει να εμβολιάζονται εκείνοι που αν νοσήσουν, θα νοσήσουν βαριά. Τυπικά (μέχρι πέρσι, φέτος δεν θα ισχύσουν μάλλον τα ίδια κριτήρια) έπρεπε να εμβολιάζονται οι άνω των 60 ή και οι άνω των 50-55 αν ήταν καπνιστές. Επίσης όσοι είχαν χρόνια νοσήματα, όπως άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες, οι καρδιοπαθείς, όσοι είναι σε ανοσοκαταστολή, όσοι έχουν κάνει μεταμόσχευση, όσοι πάσχουν από δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες), όσοι έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα, όσοι πάσχουν από χρόνια νεφροπάθεια ή από νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα.

Για τη γρίπη πρέπει επίσης να εμβολιάζονται και άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, ακόμα και παιδιά. Προφανώς, το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και οι εργαζόμενοι σε νοσοκομεία και συναφείς χώρους. Εμβόλιο πρέπει να γίνεται και σε παιδιά άνω των έξι μηνών, όπως και σε εγκύους και λεχώνες και θηλάζουσες. Τα άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των έξι μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης (για να μην κολλήσει δηλαδή από αυτούς, ο ευπαθής ή το νεογέννητο που φροντίζουν).

Επιβάλλεται κανονικά να εμβολιάζονται και οι “κλειστοί πληθυσμοί”, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων και τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.). Επίσης οι κτηνίατροι, οι πτηνοτρόφοι, οι χοιροτρόφοι, οι εκτροφείς, οι σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους

Ένα τεστ για γρίπη και covid-19

Το θέμα της αποτελεσματικότητας έφερε στην επιφάνεια σε συνέντευξή του και ο παθολόγος -λοιμωξιολόγος και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Μάριος Λαζανάς. «Η συνύπαρξη του νέου κορονοϊού με την εποχική γρίπη είναι χωρίς αμφιβολία ένα εκρηκτικό μείγμα και θα είναι ευχής έργον να εμβολιαστεί όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού πληθυσμού για να αποκτήσει ανοσία για τη γρίπη» είπε χαρακτηριστικά. Για το ίδιο επιμένει και η καθηγήτρια Επιδημιολογίας, Αθηνά Λινού, που επίσης τονίζει ότι κακώς εμβολιάζονται μόνον οι ευπαθείς. Θα έπρεπε να εμβολιασθούν ειδικά φέτος όλοι.

Ο κ. Λαζανάς όμως παράλληλα επισημαίνει μια “λεπτομέρεια” που πολύς κόσμος δεν γνωρίζει: «Το εμβόλιο της γρίπης δεν είναι αποτελεσματικό 100% κι όσο περνάνε τα χρόνια, έχει μικρότερη αποτελεσματικότητα. Δηλαδή τα άτομα τρίτης ηλικίας σε ένα ποσοστό 40-50% το πολύ να κάνουν αντισώματα. Και βέβαια η χρήση της μάσκας, που εγώ πιστεύω ότι πρέπει να είναι καθολική, προστατεύει και από τη μετάδοση της γρίπης. Αυτό φάνηκε και στην Αυστραλία, που αυτή τη στιγμή, ενώ υπάρχει γρίπη, τα κρούσματα της μειώθηκαν, λόγω της εκτεταμένης χρήσης μάσκας για τον κορονοϊό».

Και η κα Λινού στο ίδιο μήκος κύματος, θεωρεί αναγκαία τη μάσκα αλλά και τον εμβολιασμό πολύ μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Για το τεστ που κάνει ταυτόχρονη ανίχνευση γρίπης και κορονοϊού, το οποίο εγκρίθηκε πρόσφατα, ο κ. Λαζανάς ανέφερε ότι όντως υπάρχει αυτό το τεστ, αλλά ακόμη δεν έχει δοκιμαστεί.

«Θα ήταν πολύ μεγάλο πλεονέκτημα να διαθέταμε ένα τέτοιο αντιδραστήριο, το οποίο θα διευκόλυνε κυρίως τα επείγοντα στα νοσοκομεία, γιατί θα έχουν τους χειμερινούς μήνες πολύ μεγάλη προσέλευση, ιδίως από παιδιά. Μπορεί να έχει πάρει έγκριση, αλλά ακόμη δεν έχει δοθεί άδεια πουθενά. Δεν υπάρχει επίσημα στο εμπόριο το συγκεκριμένο τεστ».