Το γενεαλογικό δέντρο της Όμικρον – Τα σενάρια

Πολλά τα σενάρια που κυκλοφορούν για το πώς προέκυψε η Όμικρον, με ένα από αυτά να τη θέλει να “κυκλοφορεί υπογείως” από το 2020 ανεξαρτήτως του κινεζικού στελέχους και ένα άλλο να εκτιμά ότι γεννήθηκε στον οργανισμό κάποιου με χρόνια ανοσοκαταστολή, όπου το στέλεχος εξελίχθηκε με την ησυχία του. Τρίτο σενάριο υποστηρίζει ότι προέκυψε από κάποιο ζώο, όμως αυτό θεωρείται από τους περισσότερους ειδικούς απίθανο.

Ο αριθμός των μεταλλάξεων που φέρει (πάνω από 32) είναι πάντως καθαυτός πολύ ύποπτος, με την έννοια ότι ποτέ άλλοτε ένας ιός δεν συγκέντρωσε τόσο πολλές μέσα σε μόλις δύο χρόνια παρά τα εμβόλια ή τη διασπορά του αρχικού στελέχους του. Τόσο μεταλλαγμένο στέλεχος από όσα μας έχει διδάξει η ιστορία των ιών στο παρελθόν, δεν αναμενόταν πριν από το 2023 ή και ποτέ.

Σύμφωνα με την επιστημονική ιστοσελίδα “Science” τα επικρατέστερα σενάρια για την προέλευση του ιού είναι πολλά, με ένα από αυτά να θεωρεί ότι ο ιός κυκλοφορούσε ήδη από το 2020 σε έναν πληθυσμό που όμως δεν επιτηρείτο επιδημιολογικά και άρχισε να μεταδίδεται με αργούς ρυθμούς υπογείως. Ειδικοί “αδειάζουν” αυτό το σενάριο, θεωρώντας ότι στη σημερινή κοινωνία και με “τόση” παγκοσμιοποίηση είναι μάλλον αδύνατον να κυκλοφορεί ένα τόσο μεταδοτικό στέλεχος επί σχεδόν δύο χρόνια και να μην το εντόπισε καμία επιστημονική ομάδα σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Πού έγινε το χαρμάνι;

Ένα σενάριο που θέλει τον κορονοϊό να μεταλλάχθηκε στον οργανισμό ζώου, θεωρείται επίσης απίθανο, γιατί δεν υπήρχε κανένας λόγος να προβεί σε τόσες αλλαγές ο ιός μέσα στον οργανισμό οποιουδήποτε ζώου. Θεωρείται πιο πιθανό να εξελίχθηκε σιωπηρά στον οργανισμό κάποιου εμβολιασμένου ή ανεμβολίαστου που είχε πρόβλημα χρόνιας ανοσοκαταστολής, όπως είναι οι ασθενείς με AIDS. Στις χώρες της Νότιας Αφρικής ο ιός αυτός αφορά υψηλά ποσοστά στην ηλικιακή ομάδα 15-49 ετών: 37% στην Σουαζιλάνδη (Εσουατίνι), 25% στο Λεσότο και στην Μποτσουάνα, 19% στην δημοκρατία της Νότιας Αφρικής.

Κάποιοι ειδικοί δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι η Όμικρον είναι σαν την Άλφα ή την Δέλτα που προήλθαν από το αρχικό κινεζικό στέλεχος και πιστεύουν ότι γεννήθηκε ανεξάρτητα από αυτές κατά χρονική σύμπτωση. Θεωρούν πιο πιθανό να αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από έναν ήπιο κορονοϊό που όμως προσέβαλε έναν ασθενή και αυτός παρουσίασε χρόνια λοίμωξη Covid-19. Οι πιο πολλοί πιστεύουν όμως ότι ξεκίνησε κι αυτή η μετάλλαξη από την Ουχάν, αλλά κάπου μέσα στο 2020 “διαχώρισε τη θέση της”.

Ιολόγος από το ελβετικό Πανεπιστήμιο της Βέρνης εκτιμά ότι η Όμικρον έφτασε στη Νότιο Αφρική και άρχισε να προσβάλλει άτομα στην αρχή ήπια από τα μέσα του 2020. Όμως ο κορυφαίος Γερμανός ιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Charite του Βερολίνου το αποκλείει. Υπενθυμίζουμε ότι με τη Νότιο Αφρική έχουμε αντίστροφες εποχές και εκεί τώρα είναι άνοιξη προς καλοκαίρι.

Οι γνώμες των ειδικών

«Η Όμικρον δεν εξελίχτηκε στη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής όπου γίνεται εκτεταμένη γονιδιωματική ανάλυση δειγμάτων, αλλά σε κάποια άλλη χώρα της νότιας Αφρικής στη διάρκεια του επιδημικού κύματος του χειμώνα. Πρέπει να υπήρξαν πολλές μολύνσεις για πολλές εβδομάδες, γιατί διαφορετικά δεν ερμηνεύεται η ανάπτυξη αυτής της μορφής του ιού, που χρειάσθηκε μεγάλη έως τεράστια εξελικτική πίεση», είπε ο Ντρόστεν.

Ο καθηγητής Άντριου Ράμπαου του σκωτσέζικου πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, δεν πιστεύουν ότι είναι δυνατό η Όμικρον να παρέμεινε για τόσο πολύ καιρό κρυμμένη σε μια περιορισμένη κοινότητα. Όπως λέει, «δεν νομίζω να υπάρχει κάποιο μέρος στον κόσμο αρκετά απομονωμένο, ώστε ένας τέτοιου είδους ιός να μεταδίδεται για τόσον καιρό χωρίς να γίνει κάπου αντιληπτός». Πιστεύει, όπως και άλλοι ειδικοί, ότι η Όμικρον είναι πιθανότερο να αναπτύχθηκε σε έναν και μοναδικό ασθενή με ήπια χρόνια λοίμωξη Covid-19, ο οποίος ταυτόχρονα είχε ανοσοκαταστολή είτε επειδή έπαιρνε κορτιζόνη για κάποιο αυτοάνοσο, είτε έπαιρνε σκευάσματα για τον ιό HIV που προκαλεί τη νόσο του AIDS.

Σύμφωνα με τον λοιμωξιολόγο Ρίτσαρντ Λέσελς του νοτιοαφρικανικού Πανεπιστημίου του Κβα-Ζούλου-Νατάλ, αυξάνουν και ισχυροποιούνται πλέον τα στοιχεία που υποστηρίζουν την θεωρία αυτή – του ασθενούς μηδέν με ανοσοκαταστολή. Μάλιστα επικαλούνται και μια έρευνα για ένα σπάνιο περιστατικό, όπου μια νεαρή ασθενής με AIDS στη Νότιο Αφρική νοσούσε επί 6 μήνες με κορονοϊό.

Η γονιδιωματική ανάλυση του στελέχους που βρέθηκε στον οργανισμό της έχει πολλές μεταλλάξεις κοινές με την Όμικρον. Το ίδιο πρόσεξαν και στο στέλεχος που βρήκαν σε άλλον έναν ασθενή που έπασχε 9 μήνες από χρόνιο κορονοϊό. Φυσικά υπάρχει και η απλούστερη εκδοχή, να είχε κάποιος μια μορφή της Όμικρον από κάποια άλλη χώρα με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, να έγινε χαρμάνι όταν ο φορέας της πήγε στην Αφρική και να προέκυψε η τρομακτικά “προχωρημένη” Όμικρον. Κι έχουμε ακόμη μέλλον μέχρι την Ωμέγα….