Το καλύτερο αντικαταθλιπτικό είναι σήμερα ο μόχθος

Έπειτα από τόσες εξαγγελίες για την απαλλαγή από τον μόχθο, κατέληξε σήμερα ο μόχθος να αποτελεί το καλύτερο αντικαταθλιπτικό. Εκατομμύρια άνθρωποι διαδηλώνουν στους δρόμους ή πλαντάζουν μέσα στα δωμάτιά τους, ζητώντας την εργασία με την οποία θα γλιτώσουν από το κενό. Δεν πρόκειται μόνο για το αναγκαίο εισόδημα. Αυτό που έχει κάνει πιο απεγνωσμένο το αίτημα των ανέργων είναι η αίσθηση ότι έξω από το ωράριο και τις τακτικές υποχρεώσεις τα ρολόγια ξεκουρδίζονται, το ενδιαφέρον διασπάται, τίποτα το κεντρικό δεν προβάλλει για να αγκιστρωθεί πάνω του η προσοχή.

Ο περιβόητος ελεύθερος χρόνος άδειασε και αντιστοίχως η όποια ελευθερία κατάντησε βάρος ενοχλητικό. Γέμισαν οι ώρες της σχόλης με αναπαραστάσεις, εικόνες, φωσφορισμούς και σκιές. Οι άνθρωποι βλέπουν αυτά που συμβαίνουν αλλού και χάρη στις ενέργειες άλλων. Παρακολουθώντας τόσο πολύ μια δράση στην οποία δεν μετέχουν, ορισμένους τους πιάνει στο τέλος η φαγούρα εκείνη που κάποτε έσπρωχνε τα άτομα έξω από το σπίτι. Έψαχναν για διεξόδους σε κάθε είδους αγορά.

Τα αντίδοτα στην οικιακή πλήξη τα έδινε ο δημόσιος χώρος, αλλά και όταν αυτός άρχισε να συρρικνώνεται, έμενε τουλάχιστον η εργασία. Το να δουλεύει έτσι κανείς έφθασε να σημαίνει ότι αποκαθιστά στοιχειώδη επαφή με τα πράγματα.Όταν όλα τα άλλα εξαϋλώνονται, στον τομέα αυτό διατηρείται η εντύπωση μιας«πραγματικότητας» που είναι αισθητή και επιπλέον δύσκολα μεταμφιέζεται.

Εδώ έχει την αφετηρία της και η εργασιοθεραπεία. Αντί να στριφογυρίζει ένα ζορισμένο άτομο μέσα σε φόβους, ενοχές ή πένθη, του προσφέρεται μια λαβή,αρπάζεται απ’ αυτήν και επιχειρεί την έξοδο. Δεν είναι πλέον «κάποιος», είναι αυτό το “κάτι” με το οποίο καταπιάνεται.

Να όμως που ακόμη και ο αντιπερισπασμός αυτός έγινε δύσκολος. Υπάρχουν βέβαια τα ειδικά προγράμματα κατάρτισης και τα επιμορφωτικά σεμινάρια και ένα σωρό άλλα μέσα για να συγκρατηθεί η επιδημία της απραξίας σε ανεκτά όρια. Όμως το ζήτημα στις μέρες μας δεν είναι να «ξεχαστεί» κανείς καθώς θα περιεργάζεται για ένα τρίμηνο έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ή ένα εργαλείο που ίσως, κάποτε,το χρησιμοποιήσει.

Ο σύγχρονος άνεργος

Ο σύγχρονος άνεργος από νωρίς εκπαιδεύτηκε έτσι ώστε να γίνει φιλόδοξος. Ενώ λοιπόν θεωρεί πως θα μπορούσε από την αρχή να βρίσκεται μέσα στο παιχνίδι, βλέπει πως τον προορίζουν να κάθεται πιο πέρα και να περιμένει τη σειρά του. Κι όσο περνάει ο καιρός γίνεται φανερό πώς το να ανήκει στις εφεδρείες είναι ήδη μια συνθήκη εντελώς ομαλή και απ’ αυτήν χορηγείται ο μόνος του τίτλος. Είναι ένας μονίμως προσωρινός.

Από το σημείο αυτό μέχρι να έρθει η ταπείνωση η απόσταση είναι ελάχιστη. Στην περίπτωση που ένας απασχολούμενος υφίσταται συστηματική εκμετάλλευση μιλάμε για καθεστώς αδικίας. Όταν όμως σ’ έναν ενήλικο διαμηνύεται πως δεν είναι απαραίτητος ούτε καν για να εξαχθεί κέρδος από την εκμετάλλευσή του, τότε κάθε στήριγμα κλονίζεται. Ο μέχρι τότε υποψήφιος για τον αγώνα της διάκρισης και της αναγνώρισης αντιλαμβάνεται πως αποτελεί μια μονάδα πλεονάζουσα.

Εκείνοι που δουλεύουν κακήν-κακώς, που παραγκωνίζονται μέσα στα γραφεία και τα εργοστάσια, που υποβιβάζονται κάτω από τη στάθμη η οποία τους αξίζει, χρησιμεύουν στο να φανεί ότι η κοινωνία είναι διαιρεμένη κατά τρόπο ωμό και ακατανόητο. Μέσα στην κόλασή τους οι μάρτυρες καθαγιάζονται, με το λίπασμά τους τρέφονται τα μελλοντικά οράματα της ανθρωπότητας.

Όμως ο άνεργος σε τι χρησιμεύει; Αρκεί μια σκέψη για να τον τρελάνει. Πως κανείς δεν του κάνει ένα νεύμα, αλληλέγγυο ή εχθρικό. Βρίσκεται υποχρεωτικά σε παροπλισμό, μόνος του, με ένα άλφα στερητικό στο πλάι του, χωρίς συναδέλφους και χωρίς εργοδότες, αμέτοχος και άκαπνος. Δεν τον καλούν και δεν περιμένουν απ’ αυτόν τίποτα. Ούτε καν μια θυσία.