Το “μαύρο σύννεφο” που σκεπάζει τα πανεπιστήμια

της Νεφέλης Λυγερού  –   

Η πολύωρη ομηρία μελών της Συγκλήτου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από ομάδα 40 ατόμων με πρόσχημα τα πάγια αιτήματα του Συλλόγου Φοιτητών θα μπορούσε να είναι ένα ατυχές περιστατικό. Δυστυχώς, όμως, αποτελεί ένα μόνο κομμάτι του παζλ που συνθέτει το καθεστώς ανομίας και βίας που ενδημεί στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Η διακίνηση και χρήση ναρκωτικών εντός των πανεπιστημιακών χώρων, οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις φοιτητριών, οι διαρρήξεις γραφείων καθηγητών, η λεκτική και σωματική βία σε φοιτητές και καθηγητές, η διακοπή μαθημάτων, οι καταστροφές, οι ζημιές σε σταθμευμένα αυτοκίνητα, το παραεμπόριο, καθώς και οι κλοπές και ληστείες φοιτητών έχουν καταστεί αναπόσπαστο μέρος της ακαδημαϊκής ζωής.

Ξυλοδαρμοί και στοχοποιήσεις

Αν και η ακαδημαϊκή κοινότητα είναι εξοικειωμένη με την στρέβλωση αυτή, ο ξυλοδαρμός ατόμου με αναπηρία μέσα στον χώρο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών προκάλεσε σοκ. Το αμάρτημα του άτυχου νέου ήταν το γεγονός ότι συμμετείχε ως ομιλητής σε εκδήλωση που οργάνωσε μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση, θέλοντας να αφυπνίσει τους φοιτητές σχετικά με τον εθελοντισμό.

Όταν διάβαινε την πύλη του πανεπιστημίου, δεν είχε φανταστεί ότι τα πανό που είχαν αναρτηθεί λίγες ημέρες νωρίτερα με συνθήματα κατά της οργάνωσης, κατά του εθελοντισμού και της καριέρας εν γένει, έκρυβαν πραγματική πρόθεση άσκησης βίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι η βιαιοπραγία εναντίον του καλεσμένου, αλλά και άλλων ομιλητών, διαπράχθηκε παρουσία και καθηγητών του Πανεπιστημίου, οι οποίοι δεν αντέδρασαν.

Ο ξυλοδαρμός και στη συνέχεια η στοχοποίηση του καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Άγγελου Συρίγου αποτυπώνει παραστατικά τη στρεβλή κατάσταση που επικρατεί και σ’ αυτό ίδρυμα. Στις αρχές Φεβρουαρίου, ο πανεπιστημιακός είχε κάνει παρατήρηση σε δύο νέους –όχι φοιτητές του Παντείου– επειδή έβαφαν με σπρέι τους φρεσκοβαμμένους τοίχους, επισημαίνοντάς τους ότι θα μπορούσαν να αφισοκολλήσουν ό,τι επιθυμούν, χωρίς να καταστρέφουν τη δημόσια περιουσία.

Ανεξέλεγκτες καταστροφές

Το αποτέλεσμα ήταν να στραφούν εναντίον του και να τον ξυλοκοπήσουν, στέλνοντάς τον στο νοσοκομείο. Είθισται τα περιστατικά αυτά να μην φτάνουν ποτέ στην αίθουσα των δικαστηρίων. Επειδή, όμως, ο ένας δράστης συνελήφθη επ’ αυτοφώρω, το επεισόδιο πήρε τη δικαστική οδό και ο ένας από τους δύο δράστες ήδη καταδικάστηκε σε ένα χρόνο με αναστολή.

Μετά το απεχθές αυτό γεγονός, ο καθηγητής συνέχισε να υφίσταται λεκτική και ψυχολογική βία, με αγνώστους συστηματικά να τον απειλούν, να διακόπτουν το μάθημά του, αλλά και δημόσιες ομιλίες του. Στα Ιωάννινα μπούκαραν στην αίθουσα και κατέστρεψαν τον μηχανολογικό εξοπλισμό.

Το πιο πρόσφατο επεισόδιο ήταν να γεμίσει η περιοχή του Παντείου και το κέντρο της Αθήνας με αφίσες που  φέρουν τη φωτογραφία του και έχουν τον τίτλο «Αυτός είναι ο φασίστας». Συνοδεύονται, μάλιστα, από κείμενο κατά του πανεπιστημιακού, αλλά και πληροφορίες για τις συνήθειες, αλλά και τα μέρη που συχνάζει. Καταλήγει δε το κείμενο με μία έμμεση πλην σαφή απειλή κατά της σωματικής ακεραιότητάς του.

Η κατάσταση που επικρατεί στο Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης δυστυχώς δεν ξεφεύγει από τα παραπάνω. Εξάλλου, είναι γνωστή στους πολίτες της συμπρωτεύουσας. Ειδικά μετά την πρωτοβουλία περίπου 500 φοιτητών που κατήγγειλαν  με επιστολή τους τα περιστατικά βίας και εκφοβισμού, τα οποία αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς τους.

Μέχρι και νεκροί στους διαδρόμους

Ενδεικτικό παράδειγμα είναι περιστατικό που έλαβε χώρα την περασμένη άνοιξη. Φοιτητές που βρίσκονταν σε τραπεζάκια εντός της Θεολογικής Σχολής και συζητούσαν αμέριμνοι βρέθηκαν στο στόχαστρο κουκουλοφόρων. Χωρίς καμία προειδοποίηση περίπου 30 άτομα τους επιτέθηκαν, τους έβρισαν χυδαία και τους χτύπησαν.

Από το επεισόδιο ένας από τους φοιτητές τραυματίστηκε στο κεφάλι και προσκομίστηκε στο νοσοκομείο. Τον προηγούμενο χρόνο μία παρόμοια επίθεση έστειλε περισσότερους στο νοσοκομείο. «Αυτές οι επιθέσεις έχουν εδραιωθεί και είναι ψίχουλα μπροστά σε άλλα περιστατικά που έχουμε βιώσει», σχολιάζει μία φοιτήτρια που για ευνόητους λόγους επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της.

Τον Ιούνιο του 2017 ένας εργαζόμενος του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ήρθε αντιμέτωπος με ένα μακάβριο θέαμα, όταν περίπου στις 11.00’ το πρωί ανακάλυψε το πτώμα μίας γυναίκας σε υπόγειο κτιρίου της Πολυτεχνικής Σχολής. Ο θάνατος της νεαρής άστεγης, όπως αποδείχτηκε, γυναίκας προήλθε από παθολογικά αίτια και δεν εξέπληξε κανέναν. Συχνά μέσα στο πανεπιστήμιο βρίσκουν καταφύγιο άστεγοι και τοξικομανείς.

Δύο χρόνια νωρίτερα, φοιτητές που μπήκαν πρωί πρωί για μάθημα στη Θεολογική Σχολή αντίκρισαν αναίσθητο ένα νεαρό ζευγάρι. Το ζευγάρι είχε μπει από το προηγούμενο βράδυ στο προαύλιο της σχολής και είχε κάνει χρήση ηρωίνης. Το αγόρι επέζησε, ενώ η κοπέλα έχασε την ζωή της. Ήταν ο δεύτερος θάνατος που σημειώθηκε εκείνον τον μήνα. Το εμπόριο ναρκωτικών αλλά και λευκής σαρκός οργιάζει από το απόγευμα και μετά μπροστά στα μάτια των φοιτητών.

Προπηλακισμοί στην Πάτρα

Το απόγευμα της 23ης Νοεμβρίου του 2016, ο πρόεδρος των Ελληνικών Πετρελαίων Στάθης Τσοτσορός επρόκειτο να μιλήσει σε φοιτητές του μεταπτυχιακού σεμιναρίου «Νέα Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία και Ανάπτυξη» του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Κουκουλοφόροι μπήκαν στην αίθουσα, πέταξαν μπλε μπογιά κατά του ομιλητή και ψέκασαν με σπρέι πιπεριού στο πρόσωπο τον καθηγητή, υπεύθυνο του μαθήματος.

Στην Πάτρα τα πράγματα δεν διαφέρουν πολύ, παρά το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις. Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, η Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών κατήγγειλε μία ομάδα φοιτητών για βία και προπηλακισμούς κατά τη διάρκεια της συνάντησης των Προέδρων όλων των Τμημάτων, προκειμένου να ενημερωθούν για τα θέματα που θα απασχολήσουν το Πανεπιστήμιο τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά.

Συγκεκριμένα, «μετά από την αναχώρηση των φοιτητών παρέμειναν περίπου 30 άτομα, τα οποία με προπηλακισμούς εναντίον της Πρυτάνεως και των Προέδρων, προσπαθούσαν να αποτρέψουν την ολοκλήρωση της ενημέρωσης και την Σύγκλητο, που ήταν ορισμένη για σήμερα, εμποδίζοντας βίαια την αποχώρησή τους από την αίθουσα».

Κλοπές και μαχαιρώματα στην Ξάνθη

Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν στην πανεπιστημιούπολη της Ξάνθης. Οι κλοπές είναι μέρος της ημερήσιας διάταξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ληστεία που υπέστη 20χρονος δευτεροετής φοιτητής μέσα στην φοιτητική εστία. Το περιστατικό συνέβη τον Μάρτιο αυτού του χρόνου και δράστες ήταν δύο νεαροί σεσημασμένοι εγκληματίες.

Εισήλθαν ανενόχλητοι στο πανεπιστήμιο, ακινητοποίησαν το νεαρό φοιτητή υπό την απειλή μαχαιριού, τον οδήγησαν στο δωμάτιό του και του απέσπασαν ό,τι χρήματα είχε. Στη συνέχεια, κρατώντας τον όμηρο, μπήκαν μαζί του σε ένα ταξί που τους άφησε σε απομονωμένο σημείο της Ξάνθης, έξω από υποκατάστημα τράπεζας. Με την απειλή μαχαιριού, τον ανάγκασαν να κάνει ανάληψη από το ATM 350 ευρώ και στη συνέχεια τράπηκαν σε φυγή.

Το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Τοξικομανείς, αλλά και άνδρες με λοστούς και κουκούλες αποτελούν μόνιμο σκηνικό. Οι φοιτητές απηυδισμένοι κατήγγειλαν ότι φυλάσσονται τα φωτοβολταϊκά της περιοχής, αλλά όχι οι εστίες που φιλοξενούν 500 σπουδαστές. Σε καθημερινή βάση υπάρχει μόνο ένας φύλακας υπεύθυνος για μια αχανή έκταση, στην οποία περιλαμβάνονται οκτώ κτίρια των εστιών και τρεις πανεπιστημιακές σχολές.

Λίγες μέρες πριν από την ληστεία, μια φοιτήτρια βρήκε στο δωμάτιό της, στο κτίριο Δ1, δύο άγνωστους άντρες, οι οποίοι –σύμφωνα με τη μαρτυρία της– την απείλησαν, αλλά στη συνέχεια, καθώς έγιναν αντιληπτοί, έφυγαν.

Ακραία επεισόδια και στην Αθήνα

Τα ίδια και χειρότερα στην Αθήνα. Τον περασμένο Μάιο, φοιτητής της Νομικής Σχολής, δέχθηκε βίαιη επίθεση στην αίθουσα 4, στο μάθημα των Εφαρμογών Ποινικού Δικαίου. Ήταν η ώρα του διαλείμματος και στην αίθουσα βρίσκονταν περίπου 50 φοιτητές. Κάποιοι εξ αυτών παρενέβησαν, προστατεύοντας το θύμα από τα χειρότερα.

Το συγκεκριμένο περιστατικό αποτύπωσε τον εκτροχιασμό που επικρατεί. Ενώ ξυλοδαρμοί και βιαιοπραγίες έχουν συμβεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια συνελεύσεων ήταν, ωστόσο, η πρώτη φορά που έγινε βίαιη επίθεση την ώρα του διαλείμματος σε αίθουσα διδασκαλίας.

Υπήρξε και συνέχεια. Την επόμενη ημέρα, άγνωστοι εισέβαλαν, αυτή την φορά κατά τη διάρκεια του μαθήματος της σύνθεσης Δημοσίου Δικαίου (στην αίθουσα 1), αναζητώντας τον ίδιο φοιτητή για ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Ο άγνωστος που επιτέθηκε στον φοιτητή είναι γνωστός ως «ο ψηλός» και συνδέεται με υπό κατάληψη χώρο εντός του κτιρίου της Νομικής Σχολής.

Καταλήψεις στην Κρήτη

Στο Πολυτεχνείο της Κρήτης, εκτός όλων των άλλων, ρημάζει το ιστορικό κτίριο της πρώην Μεραρχίας στην Παλαιά Πόλη των Χανίων, το οποίο αγοράστηκε το 1986 έναντι 103 εκατ. δραχμών. Ενώ μέχρι το 2003 στέγαζε διοικητικές υπηρεσίες, κατελήφθη από ολιγομελή ομάδα του αντιεξουσιαστικού χώρου, τη Rosa Nera, η οποία εξακολουθεί να το ελέγχει ακόμα και σήμερα.

Στο μεσοδιάστημα έχουν καταγραφεί πολλά επεισόδια, καταστροφές, ακόμα και χειροδικίες εναντίον υπαλλήλων του Πολυτεχνείου. Ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης Βασίλης Διγαλάκης ζητά την εκκένωση της κατάληψης, προκειμένου να προχωρήσει στην πώλησή του σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.

Εκτός των άλλων, το κτίριο είναι ετοιμόρροπο και οι καταληψίες πρέπει να «εξέλθουν άμεσα», όπως είπε, «τόσο για τον κίνδυνο της δικής τους ζωής όσο και των περίοικων, αλλά και την διατήρηση του μνημείου». Η απάντηση ήταν οι συνεχείς βανδαλισμοί ιστορικών κτιρίων των Χανίων, αλλά και επιθέσεις σε δημοσιογράφους.

Βία χωρίς τέλος

Στη λίστα φιγουράρουν και πολλά άλλα ακόμα περιστατικά μικρότερης ή μεγαλύτερης βίας. Τον Ιανουάριο του 2016 διεκόπη βιαίως η γενική συνέλευση μελών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο που συζητούσαν για θέσπιση ορίου μαθημάτων. Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Νοέμβριο του 2015, αξιολογητές δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν το έργο τους στο Εθνικό Καποδιστριακό ίδρυμα, εξαιτίας απειλών.

Σαραντάχρονος μπήκε από ανασφάλιστη μπαλκονόπορτα σε δωμάτιο στις Φοιτητικές Εστίες Ιωαννίνων, όπου διέμενε μία 19χρονη και με την απειλή μαχαιριού αποπειράθηκε να την βιάσει. Μικρή ομάδα ατόμων κατέλαβε υπερσύγχρονη αίθουσα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών για να στήσει αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο με το σύνθημα «Να πάρουμε το μπρίκι στα χέρια μας»!