Υπό ποιες προϋποθέσεις θα αποδώσει η “διζωνική” στρατιωτική θητεία

Η πρόσφατη ελληνοτουρκική κρίση που προκλήθηκε με τις ερευνητικές δραστηριότητες του Oruc Reis και οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού που ακολούθησαν για πολύπλευρη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμενων επανέφεραν στο προσκήνιο (και) τα θέματα της θητείας. Δυστυχώς, αποτελεί ίδιον του νεοέλληνα η αβελτηρία λήψεως αναγκαίων μέτρων –σε πολλές δραστηριότητες– και η εν συνεχεία σπουδή ανάληψης των απαιτούμενων διορθωτικών ενεργειών.

Ακόμη όμως και την ύστατη στιγμή είναι καλοδεχούμενες ενέργειες που ενδυναμώνουν την αποτρεπτική ισχύ μας. Μια εξ’ αυτών είναι και η αύξηση της διάρκειας της θητείας, αναγκαιότητα που έχει επισημανθεί από τις διαδοχικές στρατιωτικές ηγεσίες προ ικανού χρονικού διαστήματος. Θεωρώντας αναγκαία την άμεση αύξηση της στελέχωσης των μονάδων μας και ειδικά του Στρατού Ξηράς, με προσφορότερη (και οικονομικότερη) λύση αυτήν της μικρής επιμήκυνσης της θητείας, θα περιοριστούμε να εξετάσουμε δημοσιογραφικές πληροφορίες για τον τρόπο που αυτή θα υλοποιηθεί.

Σύμφωνα λοιπόν με την πλειονότητα των δημοσιευμάτων αντί της γενικής αύξησης της διάρκειας της θητείας στον Στρατό Ξηράς από 9 σε 12 μήνες, θα επιλεγεί ένα “διζωνικό σύστημα”, βάσει του οποίου οι υπηρετούντες σε παραμεθόριες μονάδες θα υπηρετούν 9 μήνες ενώ όσοι επιλέγουν να κάνουν θητεία στο εσωτερικό της χώρας θα υπηρετούν 12 μήνες. Ευελπιστούμε ότι και η δεύτερη κατηγορία, προ της μετακίνησης τους σε μονάδες του εσωτερικού να έχουν υπηρετήσει τουλάχιστον ένα πλήρες εξάμηνο σε παραμεθόριες μονάδες εκστρατείας.

Εκτιμούμε ότι μόνο με την ολοκλήρωση ενός πλήρους εξαμηνιαίου κύκλου εκπαιδεύσεως σε μονάδα εκστρατείας ο κληρωτός οπλίτης έχει καταστεί σε ικανοποιητικό βαθμό ικανός μαχητής. Φυσικά και η αύξηση της διάρκειας της θητείας από μόνη της δεν επαρκεί για την ολοκλήρωση των μαχητικών ικανοτήτων του στρατεύσιμου. Θα απαιτηθεί η ενεργός συμμετοχή του στο σύνολο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, με χρήση καταλλήλων εκπαιδευτών αλλά και τη διάθεση των αναγκαίων πιστώσεων για την προμήθεια και χρήση των εκπαιδευτικών υλικών και πυρομαχικών.

Θητεία και παραμεθόριες ζώνες εσωτερικού

Αύξηση θητείας χωρίς αντίστοιχη απόκτηση –μέσω ρεαλιστικής εκπαίδευσης– των δεξιοτήτων και ικανοτήτων του μαχητή είναι όχι μόνο απαράδεκτη αλλά κλονίζει και την αποδοχή της αναγκαιότητας του θεσμού της στράτευσης από τον ελληνικό λαό. Σίγουρα, η “διζωνική” διαμόρφωση της θητείας θα αυξήσει το ποσοστό της επάνδρωσης (στελέχωσης) των μονάδων εκστρατείας απαραίτητη προϋπόθεση για την βελτίωση της εκπαιδεύσεως όλου του προσωπικού (μονίμου και κληρωτών).

Αναμφίβολα τα Γενικά Επιτελεία έχουν στα χέρια τους εκτιμήσεις για την πιθανή αύξηση του ποσοστού επάνδρωσης των μονάδων αλλά οι πραγματικοί αριθμοί θα εξαρτηθούν όχι μόνο από τις επιλογές των νέων μας αλλά και από μια σειρά λεπτομερειών εφαρμογής του νέου συστήματος που δεν θα πρέπει να επιτρέψουν την εφεύρεση “παραμεθορίων ζωνών εσωτερικού” ούτε και την απόσπαση κληρωτών 9μηνης θητείας σε θέσεις του “βαθέως εσωτερικού μετώπου”. Σε τελευταία ανάλυση η επιτυχής εφαρμογή αυτού του μέτρου (“διζωνικής”) θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από τις δεκάδες ρυθμιστικές λεπτομέρειες που θα συνοδεύσουν την εφαρμογή του.

Για να είμαστε ειλικρινείς: η υιοθέτηση μιας έστω και μερικής αύξησης της διάρκειας της θητείας αποτελεί ένα γενναίο πολιτικό βήμα που αν επιτέλους υλοποιηθεί, θα οφείλεται και σε μεγάλο βαθμό στην άκρως προκλητική συμπεριφορά της γειτονικής χώρας. Όμως το βήμα αυτό θα πρέπει να συνοδευθεί και με άλλα μέτρα με κυριότερο αυτό της στράτευσης σε νεαρότερες ηλικίες ώστε να εμποδίζεται η για διαφόρους λόγους και συχνά με διαφόρους μεθοδεύσεις καθυστέρηση ή και πλήρης αποφυγής της στράτευσης. Ευκταία από πολλές απόψεις, η στράτευση με την ολοκλήρωση των σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και συμμετοχής στις εισαγωγικές εξετάσεις.

Υπαρκτά και τα μειονεκτήματα (αδυναμία εξεύρεσης ορισμένων ειδικοτήτων χρησίμων στο στράτευμα) σε μια τέτοια λύση. Ενδεχομένως και εδώ να μπορούν να υπάρξουν επιλογές ανάλογης της “διζωνικής” με υποχρεωτική στράτευση στην ηλικία 18-24 ετών και με διαδοχικές επιβαρύνσεις 30 ημερών μετά την συμπλήρωση του 20 έτους (ορισμένα ερωτηματικά περί της συνταγματικότητας μιας τέτοιας πρότασης). Λύσεις μπορούν να υπάρξουν πολλές και τα Επιτελεία διαθέτουν ποικιλία προτάσεων, το εμπόδιο είναι –για άλλη μια φορά– το πολιτικό κόστος.

Θητεία και προϋποθέσεις για άρτια εκπαίδευση

Ανακεφαλαιώνοντας, την παρούσα χρονική περίοδο οποιαδήποτε λύση αυξάνει το ποσοστό στελέχωσης των μονάδων είναι καλοδεχούμενη. Το ζητούμενο βεβαίως δεν είναι η ευημερία των αριθμών, δηλαδή η ποσότητα από μόνη της αλλά και η ποιότητα του έμψυχου υλικού άρα η προσοχή πρέπει να εστιαστεί στην εκπαίδευση του κληρωτού και αργότερα στην επανεκπαίδευση του, ως εφέδρου.

Βασικές όμως προϋποθέσεις για την άρτια εκπαίδευση είναι και ο ικανός διαθέσιμος προς τούτο χρόνος και η ύπαρξη καταλλήλων εκπαιδευτών, επαρκών εκπαιδευτικών υλικών και κυρίως εκπαιδευομένων σε αριθμούς που πέραν της ατομικής εκπαίδευσης να επιτρέπουν και τη συλλογική τοιαύτη στο πλαίσιο της Μονάδος. Ως εκ τούτου αναπόφευκτη και αναγκαία η αύξηση της θητείας. Χρειάζεται όμως προσοχή ώστε να υπάρξει αποδοχή του μέτρου αυτού εκ μέρους της κοινωνίας, αποδοχή που θα επέλθει μόνο αν υπάρξει ευρεία αναγνώριση ότι ο προστιθέμενος χρόνος καταναλίσκεται σε σημαντικό βαθμό σε ρεαλιστική εκπαίδευση των κληρωτών και όχι σε πάρεργα, όσο απαραίτητα και αν είναι αυτά.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και το θέμα της στράτευσης των γυναικών. Η παράλληλη υπηρέτηση και των δύο φύλων –έστω και δυσανάλογα αρχικά ως προς τις υποχρεώσεις, ένεκα μιας αναγκαίας σταδιακής προσαρμογής– θα επιτρέψει τη μείωση του χρόνου της θητείας στον άρρενα πληθυσμό ενώ αποτελεί και συνταγματική υποχρέωση όλων των Ελλήνων-Ελληνίδων και έκφανση ισότητας των δύο φύλων. Μια τέτοια βέβαια απόφαση προϋποθέτει πολύ καλή προετοιμασία και ακόμη περισσότερο πολιτικό σθένος.