Ζωή στην εποχή των spoilers…

Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες χρησιμοποιούσε το μοτίβο του λαβύρινθου για να δείξει πώς η υπερβολική γνώση μπορεί να μας χαώσει. Όμως, στη σύγχρονη εποχή, η γνώση δεν μας οδηγεί στην αβεβαιότητα, αλλά στη μονοτονία. Ξέρουμε ήδη το τέλος της ιστορίας πριν αρχίσει.

Οι σύγχρονες πόλεις χάνουν την ταυτότητά τους. Οι ίδιες παγκόσμιες αλυσίδες καταστημάτων, οι ίδιες εμπορικές ζώνες, τα ίδια τουριστικά αξιοθέατα επαναλαμβάνονται παντού. Τα ταξίδια έχουν γίνει μια προκαθορισμένη εμπειρία, όπου ο τουρίστας ξέρει τι να περιμένει και καταναλώνει την πόλη σαν ένα προϊόν.

Η τέχνη και η επανάληψη

Ο πολιτισμός φαίνεται να επαναλαμβάνει τον εαυτό του. Στη μουσική, τα remastered άλμπουμ και τα retro trends κυριαρχούν. Στον κινηματογράφο, τα remakes και τα sequels είναι η ασφαλής επιλογή. Στην λογοτεχνία, οι ίδιες αφηγηματικές δομές ανακυκλώνονται. Μήπως η τέχνη έχει πάψει να δημιουργεί κάτι πραγματικά νέο;

Ο Ζαν Μποντριγιάρ υποστήριξε ότι ζούμε σε μια εποχή όπου η πραγματικότητα έχει αντικατασταθεί από προσομοιώσεις. Δεν ζούμε πλέον πρωτότυπες εμπειρίες, αλλά αναπαραστάσεις τους. Δεν ανακαλύπτουμε την τέχνη, αλλά την καταναλώνουμε μέσα από προκατασκευασμένες προσδοκίες. Ο Τζόζεφ Κάμπελ μίλησε για τη “μονομυθία”, τον βασικό αφηγηματικό σκελετό που επαναλαμβάνεται σε όλες τις ιστορίες. Αν αυτό ισχύει, τότε κάθε νέα ιστορία είναι απλώς μια παραλλαγή των ίδιων μοτίβων. Αλλά μήπως αυτό σημαίνει ότι η δημιουργικότητα έχει εξαντληθεί;

Μερικοί υποστηρίζουν ότι η ανθρωπότητα έχει εξαντλήσει τα μεγάλα άλματα στην επιστήμη, την τέχνη και τη φιλοσοφία. Άλλοι πιστεύουν ότι είμαστε στα πρόθυρα μιας νέας δημιουργικής εποχής, όπου η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογία θα ανατρέψουν τα δεδομένα. Μήπως το αίσθημα της μονοτονίας προέρχεται από την υπερβολική πρόσβαση στη γνώση; Ή μήπως υπάρχει ακόμη χώρος για νέες ιδέες, αρκεί να ξαναμάθουμε να εκπλησσόμαστε;