Αμερικανικές εκλογές: Τα πρώτα αποτελέσματα και σενάρια

Το Associated Press ανακοίνωσε ότι η Οκλαχόμα, η Νότια Καρολίνα, η Φλόριντα και το Τενεσί θα καταλήξουν με μεγάλα ποσοστά στον Ντόναλντ Τραμπ. Η Οκλαχόμα έχει 7 εκλέκτορες, το Τενεσί 11, η Νότια Καρολίνα 9. Το Κεντάκι και την Ιντιάνα με 8 και 11 εκλέκτορες κερδίζει ο Ντόναλντ Τραμπ, παραδοσιακά “κάστρα” των Ρεπουμπλικάνων, ενώ η Κάμαλα Χάρις κερδίζει το Βερμόντ και τους 3 εκλέκτορές του, σύμφωνα με τα αποτελέσματα.

Μια τέταρτη θητεία στην αμερικανική γερουσία κατέκτησε ο Μπέρνι Σάντερς, ο επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών. Η Κάμαλα Χάρις αναδεικνύεται νικήτρια σε Μασαχουσέτη, Ρόουντ Άιλαντ και Κονέκτικατ. Στη Μασαχουσέτη υπάρχουν 11 εκλέκτορες, στο Ρόουντ Άιλαντ 4 και το Κονέκτικατ 7. Νικήτρια στο Μέριλαντ είναι η Κάμαλα Χάρις, που πήρε τους 10 εκλέκτορες της πολιτείας. Από την άλλη πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε το Μισισιπή και την Αλαμπάμα, με 6 και 9 εκλέκτορες αντίστοιχα.

Την κρίσιμη Πολιτεία της Τζόρτζια, στην οποία το 2020 είχε επικρατήσει με διαφορά μόλις 0,2%, φαίνεται να κερδίζει ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος, Ντόναλντ Τραμπ. Με καταμετρημένο το 19% των ψήφων, καθώς οι κάλπες έκλεισαν στις 2 τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδας), ο Τραμπ προηγείται με 62,5%, έναντι 37% της Δημοκρατικής υποψήφιας, Κάμαλα Χάρις. Η Πολιτεία αυτή, σημειωτέον, δίνει 16 εκλέκτορες.

Στον Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι πηγαίνει η Δυτική Βιρτζίνια, όπως μεταδίδουν τα αμερικανικά μέσα. Ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος κερδίζει έτσι τις 4 εκλεκτορικές ψήφους και μέχρι στιγμής κατέχει 23. Ο Τραμπ είχε κερδίσει τη συγκεκριμένη πολιτεία και το 2020, όταν ο Τζο Μπάιντεν κέρδισε τις εκλογές.

Τέλος ψηφοφορίας για 18 πολιτείες, που έκλεισαν οι κάλπες. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η Πενσιλβάνια, η αμφίρροπη πολιτεία που βρέθηκε στο επίκεντρο της εκστρατείας και των δύο υποψηφίων και θεωρείται καθοριστική για την έκβαση της διαδικασίας.

Φόβοι για επεισόδια

Στελέχη της Εθνικής Φρουράς έχουν κινητοποιηθεί σε 15 πολιτείες, ανέφερε το CNN. Οι πολιτείες είναι η Αϊόβα, η Αλαμπάμα, η Αριζόνα, η Βόρεια Καρολίνα, η Δυτική Βιρτζίνια, το Ιλινόις, το Νέο Μεξικό, το Ντέλαγουερ, το Όρεγκον, η Ουάσινγκτον, το Ουισκόνσιν, η Πενσυλβάνια, το Τενεσί, το Τέξας και η Χαβάη.

Το 71% των ψηφοφόρων είναι λευκοί (από 67% το 2020), το 11% μαύροι (από 13%) και το 12% ισπανόφωνοι (ελαφρώς μειωμένο από 13%) – Προκαταρκτική δημοσκόπηση εξόδου της Edison Research.

Η πλειονότητα των ψηφοφόρων ανησυχεί ότι ένα γεγονός παρόμοιο με την έφοδο στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021 θα συμβεί μετά τις εκλογές, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση του POLITICO-Morning Consult. Έξι στους 10 ψηφοφόρους δήλωσαν ότι ανησυχούν είτε πολύ είτε λίγο ότι «ένα άλλο γεγονός όπως αυτό που συνέβη στις 6 Ιανουαρίου θα συμβεί ξανά μετά τις προεδρικές εκλογές του 2024».

Ένας 25χρονος άνδρας συνελήφθη στο Μίσιγκαν το πρωί της Τρίτης επειδή φέρεται να απειλούσε ότι θα διαπράξει επίθεση αν ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις εκλογές. Στη σύλληψη ενός άνδρα στο κέντρο επισκεπτών του Καπιτωλίου προχώρησε προηγουμένως η αστυνομία. Ο άνδρας μύριζε καύσιμα και είχε στην κατοχή του έναν φακό και ένα πιστόλι φωτοβολίδων.

Το στρατόπεδο Τραμπ

Ο υποψήφιος αντιπρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων, Τζέι Ντι Βανς επανέλαβε τις εκκλήσεις του πρώην προέδρου, προς τους πολίτες να παραμείνουν στις ουρές και να ψηφίσουν στις προεδρικές εκλογές καθώς «μπορεί ακόμα να κερδίσουμε ή να χάσουμε». Ο υποψήφιος αντιπρόεδρος της Κάμαλα Χάρις είπε ότι οι εκλογές στην «κόψη του ξυραφιού».

Ο υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ ψήφισε σήμερα λίγο μετά τις 06:30 μμ (ώρα Ελλάδας) σε εκλογικό κέντρο του Παλμ Μπιτς στην πολιτεία Φλόριντα. Συνοδεύονταν από την σύζυγο του Μελάνια. O τέως Πρόεδρος των ΗΠΑ με το χαρακτηριστικό καπέλο «Make America Great Again», έφτασε στο εκλογικό κέντρο, γύρω από το οποίο είχαν αναπτυχθεί προηγουμένως ισχυρές δυνάμεις ασφαλείας. Να σημειωθεί πως το καλοκαίρι πραγματοποιήθηκε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του.

Ο Τραμπ απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων και δήλωσε αρχικά ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις των συμβούλων του «αισθάνεται πολύ σίγουρος και αισιόδοξος για τις πιθανότητες που έχει για να κερδίσει τις εκλογές και νιώθει ότι έχει «σημαντικό προβάδισμα». Στη συνέχεια τόνισε ότι: «Έχουμε μια υπέροχη χώρα, αλλά έχουμε μια χώρα που αντιμετωπίζει προβλήματα, τα οποία πρέπει να τα διορθώσουμε», όπως για παράδειγμα η παράτυπη μετανάστευση στα νότια σύνορα της χώρας.

Ο Ντόναλντ Τραμπ σχολίασε το γεγονός ότι τα αποτελέσματα της εκλογικής διαδικασίας δεν θα είναι γνωστά απόψε, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι θα «πρέπει να γίνουν γνωστά μέχρι τις 10 το βράδυ (τοπική ώρα)». Για την περίπτωση της Πενσιλβάνια, είπε ότι θα χρειαστούν δύο ή τρεις μέρες για να δημοσιευτούν τα αποτελέσματα. Στη συνέχεια πρόσθεσε ότι οι υποστηρικτές του δεν είναι βίαιοι άνθρωποι και δεν χρειάζεται να κάνει υποδείξεις σε κανέναν για να μην υπάρχει βία γύρω από το εκλογικό αποτέλεσμα.

Όσο για την περίπτωση που επικρατήσει η Κάμαλα Χάρις, ο Τραμπ δήλωσε ότι θα ήταν έτοιμος να αναγνωρίσει την ήττα του «εάν οι εκλογές είναι δίκαιες»: «Εάν χάσω τις εκλογές, εάν οι εκλογές είναι δίκαιες, θα είμαι ο πρώτος που θα το αναγνωρίσει (σ.σ. το αποτέλεσμα). Μέχρι στιγμής, νομίζω ότι είναι δίκαιες», δήλωσε ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος.

Στο τέλος, υπαινίχθηκε ότι ίσως αυτή είναι η τελευταία του εκστρατεία για να διεκδικήσει την προεδρία των ΗΠΑ, ωστόσο διευκρίνισε ότι η φετινή είναι η πιο πετυχημένη από όσες έχει πραγματοποιήσει και ξεκαθάρισε ότι θα νικήσει την Κάμαλα Χάρις με μεγάλη διαφορά.

Οι Δημοκρατικοί

Η υποψήφια του Δημοκρατικού Κόμματος Κάμαλα Χάρις προέτρεψε σήμερα τους Αμερικανούς να «πάνε να ψηφίσουν», ανήμερα των κρίσιμων προεδρικών εκλογών που διεξάγονται στη χώρα, κατά τη διάρκεια μιας εκπομπής σε έναν τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό της Τζόρτζια, μιας πολιτείας-κλειδί.

«Προτρέπω όλον τον κόσμο να πάει να ψηφίσει», δήλωσε η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, προσθέτοντας πως αυτές οι κάλπες αποτελούν ένα «σημείο καμπής» και επισημαίνοντας τα δύο «πολύ διαφορετικά οράματα για το μέλλον του έθνους» που προτείνονται από εκείνη και τον αντίπαλό της Ντόναλντ Τραμπ.

Ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν παρακολουθεί την εκλογική διαδικασία από τον Λευκό Οίκο και δεν έχει προγραμματίσει κάποια δημόσια εμφάνιση.

Ο Λευκός Οίκος δημοσιοποίησε απομαγνητοφωνημένη συνομιλία στην οποία ο Μπάιντεν –αναφερόμενος στον κωμικό Τόνι Χίντσκλιφ, ο οποίος σε συγκέντρωση του Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε το Πουέρτο Ρίκο «νησί από σκουπίδια»– είπε ότι «τα μόνα σκουπίδια που βλέπω να επιπλέουν εκεί έξω είναι του υποστηρικτή του (Τραμπ)». Ωστόσο, το επιτελείο του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου για την προεδρία ισχυρίστηκε ότι ο Μπάιντεν αποκάλεσε «σκουπίδια» τους υποστηρικτές του Τραμπ. Από την πλευρά του, ο Μπάιντεν επέμεινε πως παρερμηνεύτηκαν όσα είπε.

Εν τω μεταξύ, ο υποψήφιος αντιπρόεδρος του Τραμπ, ο Τζέι Ντι Βανς, δεν δίστασε να αποκαλέσει σκουπίδι την υποψήφια των Δημοκρατικών στις εκλογές. «Θα βγάλουμε έξω τα σκουπίδια στην Ουάσινγκτον. Και τα σκουπίδια έχουν όνομα: Κάμαλα Χάρις», συμπλήρωσε.

Η ψηφοφορία

Κρίσιμες θεωρούνται οι 7 “πολιτείες κλειδιά”, γνωστές ως swing states καθώς αλλάζουν χέρια μεταξύ δημοκρατικών και ρεπουμπλικανών και καθορίζουν πολλές φορές το αποτέλεσμα: Αριζόνα, Γουισκόνσιν, Πενσυλβάνια, Νεβάδα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν και Βόρεια Καρολίνα.

Σύμφωνα με το ιδιόμορφο εκλογικό σύστημα των εκλεκτόρων που ισχύει στις ΗΠΑ, πρόεδρος εκλέγεται όποιος κερδίσει τον μαγικό αριθμό των 270 εκλεκτόρων σε σύνολο 538. Ο υποψήφιος που κερδίζει τις περισσότερες ψήφους σε μία πολιτεία αυτομάτως κερδίζει και όλους τους εκλέκτορές της. Εξαίρεση αποτελούν η Νεμπράσκα και το Μέιν που μοιράζουν αναλογικά τους εκλέκτορες στους δύο υποψήφιους. Θεωρητικά οι εκλέκτορες μπορούν να κατευθύνουν την ψήφο τους όπου επιθυμούν, ωστόσο αυτό συμβαίνει σπανίως αφού πρόκειται για αξιωματούχους των κομμάτων. Στις εκλογές του 2016 δύο εκλέκτορες από τους 304 του Τραμπ, από το Τέξας, άλλαξαν στάση αλλά αυτό δεν επηρέασε το αποτέλεσμα.

Το σύστημα των εκλεκτόρων προκαλεί το παράδοξο ένας υποψήφιος να κερδίσει την πλειοψηφία των πολιτών αλλά να μην έχει την πλειοψηφία των εκλεκτόρων. Συνέβη με την Χίλαρι Κλίντον το 2016 όταν είχε περίπου 3 εκ. περισσότερες ψήφους αλλά ήταν πολύ πίσω στους εκλέκτορες. Κάπως έτσι αποκτούν σχετική μόνο σημασία οι εθνικές δημοσκοπήσεις και αυξάνεται η σημασία των swing states που παραδοσιακά καθορίζουν το αποτέλεσμα. Στις εθνικές δημοσκοπήσεις από την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της η Καμάλα Χάρις ανέτρεψε το προβάδισμα που είχε μέχρι τότε ο Ντόναλντ Τραμπ έναντι του Τζο Μπάιντεν.

Σύμφωνα με την ανάλυση του BBC πιο περίπλοκη είναι η κατάσταση στις 7 πολιτείες κλειδιά. Την ημέρα που ο Μπάιντεν εγκατέλειψε την κούρσα, ήταν πίσω από τον Τραμπ κατά σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο στις επτά «ταλαντευόμενες» πολιτείες. Η Χάρις όμως ανέτρεψε την κατάσταση. Έτσι, σύμφωνα πάντα με τις δημοσκοπήσεις, στην Αριζόνα, την Τζόρτζια, τη Νεβάδα και τη Βόρεια Καρολίνα, το προβάδισμα έχει αλλάξει χέρια μερικές φορές από τις αρχές Αυγούστου, αλλά ο Τραμπ έχει μικρό προβάδισμα σε όλες αυτές προς το παρόν.

Στις τρεις άλλες πολιτείες – Μίσιγκαν, Πενσιλβάνια και Ουισκόνσιν – η Χάρις προηγούνταν από τις αρχές Αυγούστου, μερικές φορές με δύο ή τρεις μονάδες, αλλά στις δημοσκοπήσεις τώρα ο Τραμπ έχει πολύ μικρό προβάδισμα στην Πενσιλβάνια. Και οι τρεις αυτές πολιτείες ήταν προπύργια των Δημοκρατικών πριν ο Τραμπ τις κερδίσει το 2016. Ο Μπάιντεν τις ανακατέλαβε το 2020 και αν η Χάρις μπορέσει να κάνει το ίδιο, τότε θα είναι σε τροχιά εκλογικής νίκης.

Ο Economist αναφέρει ότι η Κάμαλα Χάρις στον τερματισμό ενίσχυσε την εικόνα της, γεγονός που κατέδειξαν και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις στις οποίες βασίστηκε η εκτίμηση πρόβλεψης του μέσου Οι πιθανότητες νίκης της Κάμαλα Χάρις αυξήθηκαν από 50% σε 56% στην τελική ενημέρωση της στατιστικής πρόβλεψης του Economist, σημειώνοντας ωστόσο ότι πρόκειται για ένα μικρό προβάδισμα, το οποίο θα μπορούσε να ανατραπεί.

Ειδικότερα, όπως σημειώνει ο Economist, η Κάμαλα Χάρις στον τερματισμό ενίσχυσε την εικόνα της, γεγονός που κατέδειξαν και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις στις οποίες βασίστηκε η εκτίμηση πρόβλεψης του μέσου. Ο Economist τονίζει ωστόσο ότι δεν αποκλείεται επικράτηση Τραμπ.

Τα βασικά σενάρια των εκλογών

1. Νίκη της Χάρις με μικρή διαφορά από τον Τραμπ. Δημοσκοπήσεις και στοιχεία από την εκ των προτέρων καθώς και την επιστολική ψηφοφορία έδειξαν ότι είναι πιθανή μία νίκη της Χάρις με μικρή διαφορά.

Έχει μικρό προβάδισμα στο Μίσιγκαν, στην Πενσιλβάνια και στο Ουισκόνσιν – πολιτείες κρίσιμες, οι οποίες, μαζί με τη 2η περιφέρεια στη Νεμπράσκα, θα της έδιναν τις 270 ψήφους του εκλεκτορικού σώματος που απαιτούνται για τη νίκη. Ενδεχόμενη επικράτησή της στη Νεβάδα, όπου επίσης έχει μικρό προβάδισμα, θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω το σύνολο των εκλεκτόρων της Χάρις.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις αμερικανικών ΜΜΕ σημαντικός παράγοντας για νίκη της θα μπορούσε να είναι η ψήφος των μεγαλύτερων σε ηλικία λευκών, δημογραφικής ομάδας που γενικά υποστηρίζει τους Ρεπουμπλικάνους αλλά ενδέχεται να μετακινηθεί στους Δημοκρατικούς.

2. Νίκη του Τραμπ με μικρή διαφορά εφόσον είτε μέσω των ανατολικών πολιτειών -επικρατώντας στην Τζόρτζια, στη Βόρεια Καρολίνα και στην Πενσιλβάνια- είτε μέσω των πολιτειών του Νότου, κερδίζοντας στην Αριζόνα, στην Τζόρτζια, στη Νεβάδα και στη Βόρεια Καρολίνα. Η Πενσυλβάνια είναι σημαντικό κομμάτι του παζλ: ενώ μοιάζει να προηγείται εκεί ελαφρώς η Χάρις, η δική του επικράτηση θα έδινε στον Τραμπ 270 εκλεκτορικές ψήφους.

Σε αυτό το σενάριο, η επιτυχία του Τραμπ ίσως εξαρτηθεί από την αυξημένη υποστήριξη αφροαμερικανών και ισπανόφωνων ψηφοφόρους. Δημοσκοπήσεις θέλουν τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει κερδίσει έδαφος στη δημογραφική μερίδα των μαύρων ανδρών, ιδίως στις ανατολικές πολιτείες, και σε αυτήν των ισπανόφωνων στον Νότο, όπου ζητήματα όπως το κόστος της στέγης και η ασφάλεια των συνόρων έχουν μεγάλο βάρος.

3. Καθαρή νίκη ενός εκ των δύο, ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί παρά τις δημοσκοπήσεις. Άλλωστε και στο παρελθόν οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω, αδυνατώντας να προβλέψουν την ψήφο της τελευταίας στιγμής. Για τη Χάρις, η μεγάλη προσέλευση γυναικών στα εκλογικά κέντρα, ειδικά μετά την αναίρεση του δικαιώματος στην άμβλωση από το Ανώτατο Δικαστήριο, θα μπορούσε να αποδειχθεί κλειδί. Ενδεικτικό είναι ότι πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε την Χάρις να προηγείται του Τραμπ κατά τρεις μονάδες στην Άιοβα, πολιτεία που ο Τραμπ κέρδισε με οκτώ μονάδες το 2020, υποδεικνύοντας ότι θα μπορούσε να τα πάει καλά και σε άλλες πολιτείες αν οι γυναίκες ψηφίσουν μαζικά.

Για τον Τραμπ, καθαρή νίκη θα συνεπαγόταν ιστορική υποστήριξη από τους αφροαμερικανούς και τους ισπανόφωνους ψηφοφόρους, γεγονός που θα αντικατόπτριζε τη δυσαρέσκεια για την εκστρατεία της Χάρις, και τις πολιτικές της κυβέρνησης του απερχόμενου προέδρου Τζο Μπάιντεν, ειδικά για την υποστήριξή της στον πόλεμο του Ισραήλ σε δυο μέτωπα, στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο.

4.Ισοπαλία. Δεν μπορεί να αποκλειστεί ακόμη και ισοδυναμία στο εκλεκτορικό σώμα (269-269). Σε περίπτωση ισοπαλίας, η Βουλή των Αντιπροσώπων θα έκρινε την εκλογή τον Ιανουάριο, με κάθε πολιτειακή αντιπροσωπεία να έχει μία ψήφο.

Πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειξαν κάποιες μεταβολές που μπορεί να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα.

Καθώς η Αμερική βρίσκεται ήδη σε έναν άτυπο εμφύλιο οι αρχές των ΗΠΑ προετοιμάζονται για πιθανές διαμαρτυρίες ή ταραχές μετά τις εκλογές. Άλλωστε ο Τραμπ έχει δηλώσει πως εάν χάσει θα του έχουν κλέψει τη νίκη. Οι επιχειρήσεις κοντά στον Λευκό Οίκο έχουν ήδη καλύψει τις εισόδους τους με σανίδες, αντικατοπτρίζοντας την ατμόσφαιρα ανησυχίας για ενδεχόμενες αντιδράσεις και το ξέσπασμα ταραχών.

Ενδέχεται η Αμερική να βγει από την όλη διαδικασία πιο διχασμένη πριν.