Ανάλυση της Milliyet για την φερόμενη «αναβολή» του GSI

Σύμφωνα με την Milliyet, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Π/Θ της Ελλάδας Μητσοτάκη στο Ισραήλ, είχε εξεταστεί η επανέναρξη του έργου υποθαλάσσιου καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ και ‘Νότιας Κύπρου’ και Ελλάδας. Η Αθήνα σχεδίαζε να επανεκκινήσει τις εργασίες ανατολικά των νησιών της Καρπάθου και της Κάσου, όπου είχε προηγουμένως σταματήσει το έργο. Οι περιοχές αυτές έχουν περιέλθει στη θαλάσσια δικαιοδοσία της Τουρκίας, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας αντέδρασε έντονα και η Αθήνα ανέβαλε εκ νέου το έργο.

Τους έδεσαν χέρια και πόδια

Μιλώντας στη Milliyet, ο πρέσβης Uluç Özülker δήλωσε τα εξής: «Η ισχύς και η δίκαιη στάση της Τουρκίας έχουν δέσει τα χέρια και τα πόδια της Ελλάδας». Ο καθηγητής Mehmet Seyfettin Erol δήλωσε: «Η απομόνωση του Ισραήλ που αυξάνεται κάθε μέρα και η μετατροπή της Τουρκίας σε προτιμητέο παράγοντα εκ μέρους των ΗΠΑ και της Ευρώπης υποχρεώνουν την Αθήνα να κάνει προσεκτικά βήματα». O επίκουρος καθηγητής Murat Aslan δήλωσε ότι «η Ελλάδα προς το παρόν σκέφτεται κρατικά».

Σύμφωνα με δημοσιεύματα που κυκλοφόρησαν την περασμένη εβδομάδα στον ελληνικό Τύπο, το ιταλικό ερευνητικό σκάφος NG Worker, το οποίο θα πραγματοποιήσει έρευνες στο πλαίσιο του προγράμματος, αναμένεται να φτάσει στη Κρήτη αυτή την εβδομάδα.

«Οι εντάσεις για την ηλεκτρική ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο ανέβαλαν το έργο: Η Ελλάδα δεν παρασύρθηκε στο παιχνίδι του Ισραήλ»

Το έργο της πόντισης υποθαλάσσιου καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ, ‘Νότιας Κύπρου’ και Ελλάδας αναβλήθηκε για άλλη μια φορά λόγω της σκληρής αντίδρασης της Τουρκίας. Ο Özülker, ένας από τους ειδικούς που αξιολόγησαν την εξέλιξη, δήλωσε: «Η ισχύς της Τουρκίας έδεσε τα χέρια και τα πόδια της Ελλάδας», ενώ ο καθηγητής Erol τόνισε: «Η Αθήνα αναγκάστηκε να λογικευτεί».

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου, ο Έλληνας Π/Θ Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ στα τέλη Μαρτίου συζήτησε την επανέναρξη του σχεδιαζόμενου έργου υποβρύχιου καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ, ‘Νότιας Κύπρου’ και Ελλάδας. Η Αθήνα σχεδίαζε να επανεκκινήσει τις εργασίες ανατολικά των νησιών της Καρπάθου και της Κάσου, όπου είχε σταματήσει προηγουμένως το έργο. Περιοχές που περιλαμβάνονται στο έργο εμπίπτουν στη θαλάσσια δικαιοδοσία της Τουρκίας.

Πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στην ανακοίνωση που έκαναν την περασμένη εβδομάδα δήλωσαν: «Δεν είναι δυνατόν να συνεχιστούν επιμόνως έργα στην Ανατολική Μεσόγειο τα οποία σχεδιάζουν η Ελλάδα, η ‘ΕΚΔΝΚ’ και τρίτα μέρη στο πλαίσιο μαξιμαλιστικών διεκδικήσεων χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η παρουσία της Τουρκίας και της ‘ΤΔΒΚ’ στην περιοχή, έργα τα οποία σχεδιάζεται προκλητικά να περάσουν από θαλάσσιες περιοχές μας χωρίς τη συναίνεση της χώρας μας. Ό,τι κάναμε προηγουμένως θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Δεν υπάρχει λόγος για επιμονή σε αυτό το θέμα»». [σ.σ. αναφορά σε δηλώσεις εκπροσώπου Τ/ΥΠΑΜ 10/4/25, α.π. 432]. Μετά από αυτές τις εξελίξεις, η αναβολή του έργου από την Ελλάδα τράβηξε και πάλι την προσοχή.

Οι ειδικοί αξιολόγησαν στη Milliyet τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ ενάντια στην Τουρκία, τη στάση των ΗΠΑ και το θέμα της εκ νέου αναβολής του έργου:

«Δέθηκαν τα χέρια και τα πόδια της Ελλάδας»

Ο Πρέσβης ε.τ. Uluç Özülker δήλωσε τα εξής: Εμείς τους είχαμε κάνει μια προσφορά: «Εάν θέλετε μπορούμε εμείς να σας δώσουμε το ρεύμα που χρειάζεστε. Μπορούμε να συνεργαστούμε», αλλά η ‘Νότια Κύπρος’ αρνήθηκε. Εν τω μεταξύ, στην ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ παρενέβησαν και οι ΗΠΑ. Άρχισαν να διατυπώνουν ξεκάθαρα ότι μια σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ θα ήταν καταστροφική. Ενώ λοιπόν συμβαίνουν όλα αυτά, δεν έχει νόημα να πάει η Ελλάδα να δημιουργήσει στενές σχέσεις με το Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, από τις έρευνες φυσικού αερίου της ‘Νότιας Κύπρου’ ή της Ελλάδας κ.λπ. δεν πρόκειται να βγει τίποτα, είναι ένα φιάσκο. Ο Μητσοτάκης ανέβαλε την επίσκεψή του στην Τουρκία [σ.σ. έτερος αναλυτής στην ε/φ Milliyet είχε και πάλι πρόσφατα υποστηρίξει ότι ο Π/Θ «ανέβαλε την επίσκεψη» α.π. 419/9.4.25], όμως όπως γίνεται αντιληπτό είναι ακόμα έτοιμος να συζητήσει τι μπορεί να γίνει ώστε να διατηρηθούν σε θετικό πλαίσιο οι σχέσεις με την Τουρκία. Το έργο θα πρέπει να περάσει από θαλάσσια δικαιοδοσία της Τουρκίας. Εμείς ως Τουρκία έχουμε πει «δεν μπορείτε να περάσετε, δεν το επιτρέπουμε, θα το εμποδίσουμε. Η ισχύς της Τουρκίας και η αιτιολογημένη στάση που έχει επιδείξει έχει δέσει τα χέρια και τα πόδια της Ελλάδας».

«Η Αθήνα αναγκάστηκε να λογικευτεί»

Ο Καθηγητής Mehmet Seyfettin Erol, πρόεδρος του Κέντρου Κρίσεων και Πολιτικών Μελετών της Άγκυρας (ANKASAM), δήλωσε τα εξής: «Με αυτή την αναγκαστική αναβολή, η Ελλάδα αναβάλλει και τους σχεδιασμούς που αναθεωρήθηκαν στο Τελ Αβίβ μεταξύ Μητσοτάκη και Netanyahu. Όπως φαίνεται, η Ελλάδα έκανε μια κίνηση επιλογής μεταξύ αμερικανικής και ισραηλινής πολιτικής όσον αφορά την Τουρκία. Αυτή η αναβολή χαλάει το παιχνίδι του Ισραήλ. Ένα βήμα παραγνώρισης της Τουρκίας και ιδίως της ‘ΤΔΒΚ’ θα οδηγούσε σε διαφορετικά αποτελέσματα στην περιοχή. Δεδομένου ότι τα μονομερή βήματα θα εκληφθούν από την Άγκυρα ως απειλή για τα εθνικά συμφέροντα και την ασφάλειά της, η Τουρκία θα κινητοποιήσει όλα τα μέσα, κυρίως διπλωματικά, στρατιωτικά και πολιτικά. Είναι προφανές ότι η επίσκεψη Netanyahu στις ΗΠΑ και τα σχόλια του Trump για την Τουρκία επέδρασαν στην αναβολή. Το γεγονός ότι ο Netanyahu δεν μπόρεσε να βρει αυτό που ήλπιζε από τον Λευκό Οίκο και δεν μπόρεσε να πάρει συγκατάθεση φαίνεται να ανάγκασε την πλευρά της Αθήνας να λάβει πιο ορθολογική αξιολόγηση. Η απομόνωση του Ισραήλ στην εξωτερική πολιτική που αυξάνεται κάθε μέρα, ιδίως όσον αφορά τέτοιου είδους σχέδια, και η ανάδειξη της Τουρκίας ως προτιμητέου παράγοντα όχι μόνο από την αμερικανική εξωτερική πολιτική αλλά και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο γενικότερα, υποχρεώνουν την Αθήνα να κάνει προσεκτικά βήματα και να είναι λογική. Οι εξελίξεις έχουν δείξει ξεκάθαρα σε όλο τον κόσμο ότι κανένα σχέδιο ή πρωτοβουλία δεν θα πετύχει χωρίς την Τουρκία ή παρακάμπτοντάς την».

«Δύσκολο χωρίς την Τουρκία»

Ο επικεφαλής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Αμερικανικού Πανεπιστημίου Girne (Κερύνειας), επίκουρος καθηγητής Sadık Akyar, δήλωσε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η Τουρκία να εμπλέξει τις ΗΠΑ για να σταματήσει τη διαδικασία και τόνισε ότι ο παράγοντας της διαμεσολάβησης του Αζερμπαϊτζάν [σ.σ. συνομιλίες Τουρκίας-Ισραήλ σε τεχνικό επίπεδο για ΄γραμμή μη εμπλοκής’ στη Συρία] είναι επίσης πολύ σημαντικός στις σχέσεις με το Ισραήλ. Ο Akyar τόνισε: «Ούτε το Ισραήλ θέλει να έρθει αντιμέτωπο με την Τουρκία». Υπογραμμίζοντας ότι το έργο που επιδιώκεται να υλοποιηθεί δεν φαίνεται υλοποιήσιμο, ο Akyar είπε: «Και το κόστος του είναι υψηλό και τοποθετεί την Τουρκία απέναντι, επιπλέον, αυτά τα καλώδια έχουν μια ιδιαιτερότητα: μπορούν να κοπούν ανά πάσα στιγμή». Όσον αφορά το ερώτημα εάν μπορούν να υλοποιηθούν ή όχι ενεργειακά έργα στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία, ο Akyar δήλωσε: «Είναι δύσκολο χωρίς την Τουρκία. Αλλά σε αυτό το θέμα είναι σημαντικές οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ».

Χρειάζεται η συγκατάθεση της Τουρκίας

Ο Επίκουρος Καθηγητής Murat Aslan, Μέλος ΔΕΠ του Πανεπιστημίου ‘Hasan Kalyoncu’ και ανώτερος ερευνητής του Ιδρύματος Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (SETA) δήλωσε τα εξής: «Όταν πρόκειται για υφαλοκρηπίδα ή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, τα κράτη που θα περάσουν οποιαδήποτε υποδομή από τον πυθμένα της περιοχής πρέπει να συνεργάζονται και να διαβουλεύονται με το παρακείμενο κράτος. Επομένως, εάν πρόκειται να περάσει μια τέτοια γραμμή μέσα από την υφαλοκρηπίδα που έχει δηλώσει η Τουρκία, πρέπει πρώτα να ληφθεί η συγκατάθεση της Τουρκίας. Η Ελλάδα προς το παρόν έχει θέσει σε εφαρμογή την κρατική λογική της, επειδή οποιαδήποτε κατασκευαστική διαδικασία μπορεί να αποτελέσει αιτία για εντάσεις στην περιοχή. Επιπλέον, εάν με κάποιο τρόπο φτιάξεις τη γραμμή χωρίς να λάβεις την απαραίτητη συγκατάθεση, δεν μπορείς μετά να αποτρέψεις οποιαδήποτε τυχόν απόπειρα εναντίον αυτής της γραμμής. Ως εκ τούτου, στο τέλος, μπορεί σε μια στιγμή δισεκατομμύρια δολάρια να καταλήξουν στα σκουπίδια. Για το λόγο αυτό, εγώ πιστεύω πως η Ελλάδα πήρε μια απόφαση τόσο για να μην αυξήσει τις εντάσεις όσο και για να μην καταλήξουν στα σκουπίδια αυτές οι οικονομικές δαπάνες.

Anadolu με τίτλο «Κριτική από τον ελληνοκυπριακό Τύπο προς την Ελλάδα ότι “φοβάται την Τουρκία” για τη γραμμή ηλεκτρικής ενέργειας» 

Επισημαίνεται επίσης ότι, σύμφωνα με αρκετά δημοσιεύματα τ/ΜΜΕ, στην ατζέντα του Τ/Υπουργικού Συμβουλίου που θα συγκληθεί σήμερα [15/3] περιλαμβάνονται μ.α. «οι δραστηριότητες τοποθέτησης καλωδίων στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες πραγματοποιούνται σε συνεργασία από την Ελλάδα, τη ‘Νότια Κύπρο’ και το Ισραήλ. Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου θα επανεξετάσουν πιθανά διπλωματικά και στρατηγικά βήματα για το θέμα.