Αντιπολίτευση: Θέλετε να στραγγαλίσετε την τοπική αυτοδιοίκηση

«Προκαλεί θλίψη το γεγονός ότι ενώ το 45% των δήμων της χώρας μας βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας,  η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας νίπτει τας χείρας της. Μετά την συρρίκνωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων τους στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, σήμερα το λειτουργικό κόστος των δήμων έχει αυξηθεί και δεν τους αποδίδεται ούτε το άδικο τέλος ταφής, που τους επιβλήθηκε, παρά τη ρητή δέσμευση» επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Ανδρουλάκης. Οπως είπε το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται «να ανατρέψει τον θεσμικό αφοπλισμό  των ΟΤΑ και να δώσει ξανά αναπτυξιακή προοπτική, γιατί πιστεύει ακράδαντα ότι η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί το θεμέλιο της δημοκρατίας, της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής της πατρίδας μας».

«Το τάχα επιτελικό κράτος της Νέας Δημοκρατίας, ένα αποτυχημένο συγκεντρωτικό σύστημα εξουσίας, κατάφερε να μετατρέψει το αυτοδιοικητικό κίνημα, από ένα κίνημα χειραφέτησης, συμμετοχής και αυτοδιακυβέρνησης σε ένα κίνημα δημάρχων στα όρια της απόγνωσης που επαιτούν για τα λεφτά τους από κάθε υπουργό ξεχωριστά» υπογράμμισε, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση ναρκοθετεί την ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών και την αναπτυξιακή τους προοπτική αφού αφαιρεί από τους δήμους την διαχείριση των υδάτων, των απορριμμάτων και της ενέργειας.

«Προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε προτείνει τη μερική είσπραξη του ΕΝΦΙΑ και του τέλους διαμονής παρεπιδημούντων, ώστε να μπορέσει η τοπική αυτοδιοίκηση να αποφύγει την οικονομική χρεοκοπία και να σταθεί στα πόδια της. Προτείναμε επίσης τη στήριξη και ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων σε δημοτικό και κοινοτικό επίπεδο, γιατί πιστεύουμε ότι η ευημερία ενός δήμου προϋποθέτει την ενεργειακή αυτονομία του», πρόσθεσε σταχυολογώντας τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ

Κόντρα για τον πυρήνα των προβλέψεων του νέου εκλογικού συστήματος για τους ΟΤΑ, που αναμένεται να καταθέσει η κυβέρνηση, ανέκυψε και μεταξύ του Νίκου Παππά, προέδρου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, και του Θοδωρή Λιβάνιου, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της ΚΕΔΕ, το οποίο διεξάγεται στη Ρόδο.

Αφορμή αποτέλεσε η προαναγγελία και η περιγραφή των επερχόμενων αλλαγών από τον κ. Λιβάνιο, αλλαγές οι οποίες αφορούν στην ανάδειξη δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν γύρο, αλλά σε δύο φάσεις. Προβλέπεται οι πολίτες να προσέρχονται μία φορά στην κάλπη, δηλώνοντας, όμως, την προτίμησή τους σε ως και δύο υποψήφιους συνδυασμούς, ενώ στη συνέχεια (β’ φάση), αν δεν υπάρχει νικητής με 50% +1, θα προσμετρώνται στους δύο πρώτους συνδυασμούς οι β’ επιλογές στα ψηφοδέλτια των παρατάξεων που δεν πέρασαν στη φάση αυτή.

Ο Νίκος Παππάς μίλησε για «ένα εντελώς καινούριο εκλογικό σύστημα, το οποίο μπορεί δυνητικά να δώσει δημοτικές αρχές, οι οποίες στην α’ επιλογή ψήφου να έχουν, για παράδειγμα, 20% και στη β’ φάση να κερδίσουν την πλειοψηφία». Για να προσθέσει αμέσως μετά: «Φανταστείτε το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί και το πόσο θα επερωτάται η λαϊκή εντολή αν στην ψήφο α’ επιλογής είχαμε έναν συνδυασμό με 40%».

Όπως είπε, με το σημερινό εκλογική σύστημα, προφανώς και προβλέπεται ανατροπή και συμμαχίες ενόψει β’ γύρου, αλλά «αυτά γίνονται μπροστά στα μάτια του λαού. Γίνονται προγραμματικές συμφωνίες και συγκλίσεις και ο λαός κρίνει επ’ αυτών. Δεν γίνονται προκαταβολικά αυτά και με τρόπο, ενδεχομένως, σκιώδη».

Το ΚΚΕ

Ο γγ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, στο Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος στη Ρόδο, είπε ότι η «μετράμε καταιγίδα νόμων για την απόλυτη ευθυγράμμιση των δημοτικών αποφάσεων που κάνουν τον όρο “αυτοδιοίκηση” ή “αυτοδιοικητικός” το πιο σύντομο ανέκδοτο. Τέτοιος είναι ο νόμος για την επιβολή ποινής απόλυσης και καταλογισμού στους εκλεγμένους, αν δεν προβούν σε έφεση κατά αγωγής εργαζομένων που έγινε δεκτή από τα ελληνικά δικαστήρια! Ή η υποχρεωτική συνένωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης ‘Αρδευσης, η ενιαία τιμολογιακή πολιτική για το νερό, η αναγκαστική ενοποίηση των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ). Ως ΚΚΕ δεν έχουμε καμία αυταπάτη για το ρόλο που έχει η Τοπική Διοίκηση, ρόλο θεσμικά κατοχυρωμένο, πέρα από τις προθέσεις καθενός και καθεμίας. Υπάρχει θεσμική προετοιμασία και εκπαίδευση χρόνων μέσα από τους νόμους: “Καποδίστρια”, “Καλλικράτη”, “Κλεισθένη”» είπε ο Δ Κουτσούμπας υπενθυμίζοντας ότι το ΚΚΕ «δικαιώνεται απόλυτα» καθώς είχε προβλέψει τις συνέπειες αυτών των νόμων για τους ΟΤΑ.

«Μάλιστα, εκτιμάμε ότι και η συζήτηση για τις αρμοδιότητες, στην πραγματικότητα είναι προετοιμασία για τη “νέα χάρτα των ΟΤΑ”, η οποία δεν θα αμφισβητήσει το μοντέλο ανάπτυξης, με τους δήμους εξυπηρετητές μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, τους δήμους πρωταγωνιστές στα εργατικά ατυχήματα, με τις διαλυμένες υποδομές και υπηρεσίες. Στο τέλος αυτής της συζήτησης για τις αρμοδιότητες η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, πιο ενιαία και πιο αρραγής, θα εγκαλεί συνεχώς την ατομική ευθύνη του λαού για να μην πνιγεί, να μην καεί, να μην πτωχεύσει, να μεγαλώσει τα παιδιά του, να συντρέξει τους ηλικιωμένους του» είπε.

Και κατέληξε: «Ο λαός μας έχει ανάγκη από δημοτικές αρχές που όταν θα απαιτεί έργα αντιπλημμυρικής, αντιπυρικής ή αντισεισμικής προστασίας, αυτές δεν θα του απαντούν ό,τι και οι κυβερνήσεις: “δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη”, που δεν θα βάζουν σε διατίμηση στην προστασία του περιβάλλοντος, του δημόσιου χώρου… Έχει ανάγκη εκλεγμένους και δημοτικές αρχές που όχι μόνο δεν θα εφευρίσκουν οριζόντια νέα αντίτιμα και τέλη, φτιάχνοντας νέα γενιά οφειλετών, αλλά δε θα αφήνουν και σε “χλωρό κλαρί” τα κοράκια της λαϊκής στέγης. Έχει ανάγκη από αιρετούς που δεν θα βάζουν πλάτη στην υποβάθμιση των δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας, παιδείας, αγωγής, αθλητισμού και πολιτισμού. Έχει ανάγκη από αιρετούς που θα δηλώσουν απειθαρχία και γραμμή σύγκρουσης με την τροπολογία Βορίδη».

Οι αλλαγές

Σημαντικές αλλαγές στο σύστημα εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και σε ζητήματα διακυβέρνησης, εποπτείας, οικονομικής διαχείρισης, καταστατικής θέσης των αιρετών και αρμοδιοτήτων περιλαμβάνονται στην πρόταση του υπουργείου Εσωτερικών για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που παρουσίασε ο υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος, μιλώντας στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), που πραγματοποιείται από σήμερα έως και το Σάββατο στη Ρόδο.

Οι 20 προτεινόμενες αλλαγές θα αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης για τον νέο ενιαίο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την κατάργηση του β’ γύρου των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, την εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψήφου, τη δυνατότητα κήρυξης πρόωρων εκλογών και τον ορισμό υποψήφιων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης, κατά τα πρότυπα των ψηφοδελτίων Επικρατείας.

Οι σημαντικότερες αλλαγές, οι οποίες τίθενται ως βάση διαλόγου για τη σύνταξη του νέου Ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οι εξής:

Α. Αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές

Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν και μόνο γύρο

Οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές της χώρας θα εκλέγονται σε έναν και μόνο γύρο. Ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση.

Η προτεινόμενη αλλαγή του εκλογικού συστήματος αφενός επιλύει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και, αφετέρου, εξαλείφει το σημαντικό κόστος διενέργειας του δεύτερου γύρου.

Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές Δήμων και Περιφερειών

Δίνοντας ένα ακόμη εργαλείο για τη διευκόλυνση των εκλογέων στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, μετά την επιτυχημένη εισαγωγή της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές του 2024, το υπουργείο Εσωτερικών προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον εκλογέα το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.

Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας

Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί να αξιοποιηθεί εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και ο δήμαρχος ή περιφερειάρχης αντίστοιχα. Με την αλλαγή αυτή μπαίνει τέλος σε φαινόμενα διοικητικής παράλυσης που δημιουργούνται σε περιπτώσεις ανεξαρτητοποίησης δημοτικών συμβούλων.

Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης

Κάθε συνδυασμός θα μπορεί να ορίσει επιπλέον υποψηφίους έως:

-1 υποψήφιο σε συμβούλια με έως 19 μέλη

-2 υποψηφίους σε συμβούλια με 25 έως 39 μέλη

-3 υποψηφίους σε συμβούλια με 43 μέλη.

Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών. Στόχος της αλλαγής είναι η προσέλκυση ικανών επιστημόνων και υποψηφίων εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες.

Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς

Στόχος η ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.

Κατάργηση της δυνατότητας απόσπασης αιρετών δημοσίων υπαλλήλων λόγω εκλογής

Η εκλογή αποτελεί στάση προσφοράς στα κοινά και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται ως όχημα αποσπάσεων, αποδυναμώνοντας υπέρμετρα τη στελέχωση δημόσιων υπηρεσιών.

Μείωση του αριθμού των υποψηφίων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα

Με τη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού, ένας συνδυασμός δημοτικών εκλογών σε ένα συμβούλιο 31 μελών, αντί για έως 78 υποψηφίους, που μπορούσε να είχε το 2023, θα έχει 47.

Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα

Δεκαπέντε χρόνια μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και τις συνενώσεις των καποδιστριακών δήμων, δεν υφίσταται πλέον λόγος να διατηρείται η διακριτή εκλογική περιφέρεια.

Ενιαίο παράβολο συνδυασμού

Το ύψος του παραβόλου θα είναι ανάλογο με τον πληθυσμό του δήμου ή της περιφέρειας.

Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου

Η αλλαγή αυτή θα μειώσει το χρονικό διάστημα από τη διεξαγωγή των εκλογών μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες αρχές, μειώνοντας, αντίστοιχα, το ενδεχόμενο κενό εξουσίας.

Β. Αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ

Υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση για όλες τις κανονιστικές πράξεις πριν εισαχθούν στο δημοτικό / περιφερειακό συμβούλιο.

Αποκλειστικά ηλεκτρονικά τοπικά δημοψηφίσματα για θέματα αρμοδιότητας των δήμων.

Σύσταση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα σε δήμους άνω των 200.000 κατοίκων.

Αύξηση της αντιμισθίας δημάρχων και αντιδημάρχων, αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας δημάρχου σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων και υποχρεωτική άδεια για το σύνολο της θητείας.

Κατάργηση χωρικής αρμοδιότητας των Ελεγκτών Νομιμότητας. Κάθε πράξη που θα εισέρχεται για έλεγχο νομιμότητας θα κατανέμεται τυχαία σε Ελεγκτή Νομιμότητας άλλης χωρικής αρμοδιότητας. Συντονισμός των 7 Ελεγκτών Νομιμότητας από τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας ΟΤΑ.

Επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων για έλεγχο νομιμότητας εντός 10 ημερών.

Διατήρηση του Δημοτικού Τέλους για την κάλυψη ανταποδοτικών υπηρεσιών και καθιέρωση Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης, με την ενσωμάτωση σε αυτό του Δημοτικού Φόρου και του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας. Το ΤΤΑ θα καθορίζεται ελεύθερα από τους δήμους και θα αξιοποιείται για την κάλυψη πάσης φύσης δαπανών και επενδυτικών δραστηριοτήτων.

Επαναφορά του προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για εντάλματα άνω των 15.000 ευρώ.

Σύσταση Κέντρου Διαχείρισης Δημοτικών Εσόδων υπό την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στο οποίο θα αναρτώνται κάθε είδους βεβαιωμένες οφειλές προς δήμους. Το Κέντρο αυτό θα είναι η διεπαφή της Αυτοδιοίκησης με ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και όλα τα απαραίτητα Μητρώα του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ θα παρέχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικών πληρωμών των οφειλών, οι οποίες θα αποδίδονται άμεσα στους Δήμους, χωρίς να καταργηθεί η δυνατότητα πληρωμών απευθείας στους Δήμους.

Ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Κεντρικού Κράτους με 3 κριτήρια:

-Τοπικός, περιφερειακός ή εθνικός χαρακτήρας της αρμοδιότητας

-Ποιος μπορεί να την ασκήσει αποτελεσματικότερα προς όφελος των πολιτών

-Τεκμήριο αρμοδιότητας κατά δέσμη πολιτικής.