Από στρεπτόκοκκο και όχι από τσίμπημα αράχνης ο θάνατος 48χρονου στην Ηλεία

Ενας από τους θανάτους που τώρα αποδίδεται στον επιθετικό στρεπτόκοκκο, ήταν του άτυχου αδειούχου που ειχε πάει για διακοπές στον Πύργο και νόμιζε ότι τον τσίμπησε αράχνη. Του είχε γίνει εισαγωγή στο νοσοκομείο, χωρίς ιδιαίτερα βεβαιότητα ότι επρόκειτο για τσίμπημα αράχνης και μια μέρα μετά παρουσίασε ραγδαία επιδείνωση και πέθανε.

Υπενθυμιζεται ότι και προ διμήνου”έφυγε” ένας νέος άνθρωπος 28 ετών από τον Τύρναβο. Ήταν ασθενής επί δύο μήνες και οι συγγενείς του είπαν ότι οι γιατροί δεν μπορούσαν να βρουν την αιτία, ώσπου παρουσίασε βαριά ενδοκαρδίτιδα και απεβίωσε στο χειρουργείο. Η διάγνωση του στρεπτόκοκκου “βγήκε” μετά το θάνατο. Τότε ο ιατρικός σύλλογος Τυρνάβου είχε εκδώσει την εξής ανακοίνωση:

«Τελευταία έχουν πολλαπλασιαστεί τα κρούσματα διεισδυτικού στρεπτόκοκκου με κεραυνοβόλο εξέλιξη και δυστυχώς θανατηφόρα κατάληξη. Επισημαίνουμε για μια ακόμα φορά ότι  ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α  είναι ένα κοινό μικρόβιο. Πολλοί από εμάς φέρουμε στο λαιμό και στο δέρμα μας το μικρόβιο χωρίς να εμφανίζουμε συμπτώματα λοίμωξης -είμαστε απλοί φορείς. Ο ρινοφάρυγγας του 10-20% των παιδιών είναι αποικισμένος με στρεπτόκοκκο χωρίς η πλειονότητα των  παιδιών αυτών να εμφανίζει ενεργό λοίμωξη.

»Κάποιες αναλύσεις δείχνουν ότι είναι ένας συγκεκριμένος υπότυπος στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά. Αλλά δεν έχουμε επαρκείς επιστημονικές γνώσεις επ΄ αυτού, δηλαδή δεν ξέρουμε για ποιο λόγο κάποια στελέχη κάνουν τόσο διεισδυτική νόσο σε ορισμένα άτομα και όχι σε όλα.

»Ο στρεπτόκοκκος μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αερογενώς με τα σταγονίδια και με την επαφή με δερματικές αλλοιώσεις. Ωστόσο, το συγκεκριμένο μικρόβιο μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένες περιπτώσεις λοίμωξη, σχετικά ήπια (αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, οστρακιά, μολυσματικό κηρίο) ή και πιο σοβαρή μετά από διείσδυση  (πνευμονία, εμπύημα, νεφρίτιδα, καρδίτιδα, ρευματικό πυρετό, σηψαιμία). Αυτό μπορεί να συμβεί σε πολλές περιπτώσεις, αλλά κυρίως όταν το άτομο έχει ανοιχτά τραύματα που επιτρέπουν στα βακτήρια να εισέλθουν άμεσα στους ιστούς, όταν έχουν βλάβες στην αναπνευστική οδό μετά από ιογενές νόσημα ή όταν έχουν μειωμένη ανοσία σε κάποια λοίμωξη, λόγω υποκείμενων νοσημάτων ή φαρμακευτικής αγωγής που  λαμβάνουν. Σε σπάνιες περιπτώσεις, αν το νόσημα δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμο σύνδρομο τοξικού shock και θάνατο.

»Τα συμπτωματικά άτομα μεταδίδουν περισσότερο από τους φορείς. Τα κύρια συμπτώματα είναι ο πυρετός (όχι κατ’ ανάγκη υψηλός),  που συνοδεύεται συνήθως από ρίγος, ο πονόλαιμος και σε αρκετές περιπτώσεις από διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων και των αμυγδαλών. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται στο εργαστήριο είτε με γρήγορο τεστ (strep test), είτε με καλλιέργεια από τον φάρυγγα. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα strep test αυτοδιάγνωσης που διενεργούνται εκτός εργαστηρίου ή ιατρείου, καθόσον η λήψη του υλικού από το ρινοφάρυγγα απαιτεί ιδιαίτερη γνώση και δεξιότητα.  Η θεραπεία στις ήπιες λοιμώξεις γίνεται στο σπίτι, είναι απλή, με κοινά αντιβιοτικά (πενικιλίνη ή ερυθρομυκίνη ή κεφαλοσπορίνη), ενώ οι βαριές λοιμώξεις από τον διεισδυτικό στρεπτόκοκκο απαιτούν νοσηλεία σε νοσοκομεία.

»Επειδή στα παιδιά και ιδιαίτερα τα μικρότερα, οι μικροβιακές λοιμώξεις εξαπλώνονται πολύ γρήγορα και καταλήγουν σε σηψαιμία (όταν το μικρόβιο περάσει στο αίμα προκαλείται σηπτικό shock), οι γονείς θα πρέπει όταν βλέπουν πυρετό που συνοδεύεται από ρίγος, πρησμένες αμυγδαλές με πύον, εξάνθημα με κηλίδες και το παιδί να χάνει την ζωηράδα του, να κάθεται “μαραμένο”, να μην παίζει με τα παιχνίδια, να μη μιλάει πολύ, να επικοινωνούν αμέσως ακόμα και από το πρώτο 24ωρο με τον παιδίατρό τους, καθώς όλοι οι παιδίατροι έχουν ευαισθητοποιηθεί και έχουν ενημερωθεί από τους υπεύθυνους υγειονομικούς φορείς».

Συμπτώματα

Σε ανακοίνωσή του ο ΕΟΔΥ αναφέρεται στα συχνότερα συμπτώματα της νόσου. Αυτά είναι η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (strep throat), ο πυρετός και ένα δερματικό εξάνθημα γνωστό ως οστρακιά (scarlet fever), δερματικές λοιμώξεις όπως μολυσματικό κηρίο (impetigo) και κυτταρίτιδα (cellulitis), δηλαδή φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους.

Σε κάποιες περιπτώσεις εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν θεραπευτεί με τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως προσβολή των νεφρών (μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα) ή της καρδιάς (ρευματικός πυρετός). Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει το πάσχον άτομο είναι ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο.

Για παράδειγμα η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, συνάχι και πονόλαιμο, δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα (πετέχειες) στην υπερώα.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο (iGAS-invasive Group A Streptococcus) , δηλαδή πολύ σοβαρή λοίμωξη που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Μορφές διεισδυτικής νόσου του βακτηριδίου αποτελούν η νεκρωτική περιτονίτιδα (necrotizing fasciitis) και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας (Streptococcal Toxic Shock Syndrome).

Επισης σύμπτωμα αποτελεί και η μυοσίτιδα. Αυτή είναι φλεγμονή των μυών, ορατή ή αισθητή κατά τις κινήσεις και το περπάτημα αν είναι στα πόδια.

Συνολικά, το 2023 δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 90 περιστατικά στρεπτόκοκκου iGAS (48 παιδιά και 42 ενήλικες), από τα οποία θανατηφόρα κατάληξη είχαν τα 23 (26%). Έχασαν την μάχη εννέα παιδιά και 14 ενήλικες. Από την αρχή του 2024, έχουν δηλωθεί 48 περιστατικά (21 παιδιά και 27 ενήλικες), από τα οποία θανατηφόρα κατάληξη είχαν τα δώδεκα (25%). Κατέληξαν τρία παιδιά και εννέα ενήλικες.

Την περασμένη Δευτέρα (12/08/2024), ο ΕΟΔΥ απέστειλε κλιμάκιο στο νοσοκομείο Ηλείας για να διερευνήσει περιστατικό κατόπιν ενημέρωσης, ότι απομονώθηκε S. Pyogenes ομάδας Α σε δείγματα από ασθενή που πέθανε στη ΜΕΘ και που όλοι θεωρούσαν ότι έφταιγε το τσίμπημα καφέ αράχνης, επειδή ο άτυχος 48χρονος είχε νιώσει κάτι σαν τσίμπημα στο μηρό.

Παράλληλα υπήρξαν πληροφορίες και για δεύτερο περιστατικό που κατέληξε με παρόμοια συμπτώματα (νεκρωτική κυτταρίτιδα / μυοσίτιδα στα κάτω άκρα) σε δείγματα του οποίου απομονώθηκε επίσης S. pyogenes. Η απομόνωση έγινε και στις δυο περιπτώσεις σε νεκροτομικό υλικό.

Ο ΕΟΔΥ αναζήτησε κάποιο κοινό στοιχείο μεταξύ των οικογενειών των δύο ατόμων που πέθαναν από στρεπτόκοκκο και τριών ακόμη ασθενών με παρόμοια συμπτωματολογία που επισκέφθηκαν το νοσοκομείο Πύργου κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Δεν μπόρεσε να βρει κάποιο κοινό στοιχείο που να συνδέει τα πέντε περιστατικά εκ των οποίων μοιραία απέβησαν τα δύο.

Παρά τη χρονική συγκυρία των περιστατικών, η διερεύνηση έδειξε ότι επρόκειτο για εκδρομείς ή επισκέπτες στην περιοχή χωρίς να συνδέονται σε κάτι. Προέρχονταν από διαφορετικές περιοχές της χώρας, με συμπτώματα που πιθανόν είχαν ξεκινήσει πριν πάνε στην Ηλεία ή που εκδηλώθηκαν αμέσως μετά την άφιξή τους στην Ηλεία.

Για να διαπιστωθεί αν υπάρχει αυξημένο ποσοστό φορείας στην κοινότητα, γίνονται σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Πύργου strep-test σε όσους πηγαίνουν στα Επείγοντα. Έως τώρα έχουν εξεταστεί 80 άτομα που πήγαν στο νοσοκομείο από τα οποία μόνον σε ένα βρέθηκε θετικό strep test το οποίο ελέγχεται περαιτέρω εργαστηριακά. Ο έλεγχος φορείας συνεχίζεται και θα συνεχιστεί και την επόμενη εβδομάδα.

Η συγκεκριμένη λοίμωξη δεν είναι συχνή αλλά έχει αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.

Η σχετική ανακοίνωση αναφέρει: «Ο ΕΟΔΥ υπενθυμίζει ότι τα βασικά μέτρα ατομικής προστασίας και η έγκαιρη επίσκεψη στο γιατρό σε περίπτωση συμπτωμάτων (πυρετός, φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, κυτταρίτιδα κλπ) για την αναγνώριση της λοίμωξης από στρεπτόκοκκο iGAS και την άμεση έναρξη αντιμικροβιακής και υποστηρικτικής θεραπείας είναι εξαιρετικά σημαντικά για την αίσια έκβαση της νόσου.

»Επίσης, θα πρέπει να εντοπίζονται οι στενές επαφές των περιπτώσεων iGAS από τις αρχές δημόσιας υγείας, να εκτιμάται η κατάστασή τους και να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες που είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ. Εξαιρετικά σημαντική κρίνεται η εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας και ο έγκαιρος εργαστηριακός έλεγχος για τη διαχείριση των περιστατικών iGAS.

»Ο ΕΟΔΥ θα συνεχίζει την ενισχυμένη επιτήρηση των περιστατικών λοίμωξης από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α (iGAS) σε όλη τη χώρα όσο και στην Ηλεία που εμφανίστηκαν τα τελευταία κρούσματα».