“Δεύτερη άνοιξη” στις σχέσεις Παρισιού Άγκυρας, σύμφωνα με τη Mιλιέτ

Αξίζει επιπροσθέτως να σημειωθεί ότι η συνάντηση με τον Γάλλο Πρόεδρο ήταν η μόνη που, κατά την ανακοίνωση της Τουρκικής Προεδρίας [Ανακοίνωση], χαρακτηρίστηκε ως «κεκλεισμένων των θυρών» και χωρίς την παρουσία άλλων αξιωματούχων.

Παράλληλα, την ίδια ημέρα, τουρκικά μέσα που ανήκουν στον στενό φιλοκυβερνητικό κύκλο επέλεξαν να προβάλουν το περιεχόμενο ανταπόκρισης του πρακτορείου Bloomberg από την Άγκυρα, το οποίο αφορούσε τις προσδοκίες από τη συνάντηση Ερντογάν- Μακρόν (πριν την πραγματοποίησή της), με τίτλους όπως:

– «Η συνάντηση Ερντογάν-Μακρόν στα διεθνή ΜΜΕ — Βήμα που θα επιταχύνει τον ‘Ατσάλινο Θόλο’» [Diriliş Postası],

– «Η συνάντηση Ερντογάν-Μακρόν στον παγκόσμιο Τύπο: Επιταχύνονται τα σχέδια για τον ‘Ατσάλινο Θόλο’» [NTV].

Τα δημοσιεύματα αυτά στηρίχθηκαν σε πληροφορίες «ανώνυμων τουρκικών πηγών» που φέρεται να επικαλέστηκε ο ανταποκριτής του Bloomberg. Σύμφωνα με αυτές τις πηγές, «ο Πρόεδρος Ερντογάν αναμενόταν να ζητήσει από τον Μακρόν να άρει τις αντιρρήσεις του σχετικά με την παραγωγή ευρωπαϊκής κοινής αντιπυραυλικής άμυνας. Οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι το ‘πράσινο φως’ για την πώληση του συστήματος αεράμυνας SAMP/T, που κατασκευάζεται από την κοινοπραξία Eurosam GIE, θα μπορούσε να επιταχύνει τα σχέδια της Τουρκίας για την κατασκευή της δικής της αντιπυραυλικής ασπίδας, του επονομαζόμενου ‘Ατσάλινου Θόλου’, εντός διετίας ή τριετίας».

Συνολικά, τόσο ο Πρόεδρος Erdoğan στις χθεσινές του δηλώσεις, όσο και ο εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Άμυνας στις καθιερωμένες εβδομαδιαίες δηλώσεις του, υπογράμμισαν με σαφήνεια ότι η προτεραιότητα του τουρκικού αμυντικού σχεδιασμού παραμένει ο «Ατσάλινος Θόλος». Παράλληλα, οι μεταγενέστερες προβολές των πληροφοριών του Bloomberg από το δίκτυο των φιλοκυβερνητικών τουρκικών μέσων —που τονίζουν τη σύνδεση της κατασκευής του ‘Θόλου’ με την αποδοχή του Παρισιού— φέρουν τίτλους καθησυχαστικούς του τύπου: «ο Θόλος επιταχύνεται».

Σημειωτέον, η κατ’ εξαίρεση και θετική αναφορά του Προέδρου Ερντογάν στη συνάντησή του με τον Μακρόν κατά τις δηλώσεις της 26ης Ιουνίου, αναφέρεται σήμερα σε δημοσίευμα της Milliyet με τίτλο: «Μια δεύτερη άνοιξη μεταξύ Παρισιού και Άγκυρας». Στο άρθρο διακρίνεται σαφής προσπάθεια διαμόρφωσης εικόνας επαναπροσέγγισης των γαλλοτουρκικών σχέσεων ως επιστροφής στην «κανονικότητα», ενώ παρατίθενται και εκτιμήσεις γαλλικών διπλωματικών πηγών ότι η συνάντηση πραγματοποιήθηκε «σε εγκάρδιο κλίμα».

Αντιθέτως, όπως αναφέρει η Milliyet, «στο ζήτημα των Eurofighter δεν υπάρχει πρόοδος από τη γερμανική πλευρά», παρά τη θετική στάση του Καγκελάριου Μερτς.

Σημειώνεται ότι τα φιλοκυβερνητικά τουρκικά ΜΜΕ έχουν αποφύγει να αναφερθούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στο θέμα των Eurofighter κατά τη διάρκεια της Συνόδου του ΝΑΤΟ, ενώ ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος απέφυγε κάθε σχετική αναφορά, τόσο κατά τις χθεσινές του δηλώσεις όσο και στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Χάγη. Εκεί, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με το εάν το θέμα των Eurofighter συζητήθηκε με τον Γερμανό Καγκελάριο, ο Ερντογάν απάντησε συνοπτικά και αόριστα:

«Έχουμε πραγματοποιήσει συνομιλίες τόσο με το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και με τη Γερμανία σχετικά με το Eurofighter και υπάρχουν θετικές εξελίξεις στο θέμα αυτό. Όταν ολοκληρώσουμε την επεξεργασία αυτών των εξελίξεων, θα προχωρήσουμε αναλόγως, αν θέλει ο Θεός».

Στη συνέχεια, η Milliyet σημειώνει πως η Σύνοδος Κορυφής των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ στη Χάγη αποτέλεσε μια σημαντική ευκαιρία για την αναζωογόνηση των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και ορισμένους από τους Ευρωπαίους συμμάχους της. Ο Ερντογάν, σε συνέντευξη Τύπου μετά τη Σύνοδο, δήλωσε ότι είχε «θετικές και παραγωγικές» συνομιλίες με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τραμπ, αναφορικά με περιφερειακά ζητήματα και την αγορά αεροσκαφών F-35 και F-16 Block 70, έπειτα από διακοπή έξι ετών.

Ωστόσο, οι πιο ουσιαστικές και παραγωγικές συνομιλίες, κατά την Milliyet, ήταν εκείνες με τον πρόεδρο Μακρόν. Η εφημερίδα υπενθυμίζει ότι οι σχέσεις Παρισιού και Άγκυρας υπήρξαν για μακρό διάστημα τεταμένες, κυρίως λόγω της γαλλικής στήριξης στο PYD/YPG (συριακό παρακλάδι του PKK) και της στήριξης προς αντικρουόμενες πλευρές στον εμφύλιο της Λιβύης — με την Άγκυρα να στηρίζει τον Φαγέζ αλ-Σαράτζ και τη Γαλλία τον Χαλίφα Χάφταρ.

Η Milliyet υπενθυμίζει επίσης τη ρήση του Μακρόν περί «εγκεφαλικά νεκρού ΝΑΤΟ» πριν τη Σύνοδο του Λονδίνου, καθώς και το περιστατικό με τη γαλλική φρεγάτα Le Courbet και το τουρκικό πλοίο Oruç Reis στην Ανατολική Μεσόγειο, που είχε προκαλέσει μεγάλη ένταση. Παρ’ όλα αυτά, οι δύο ηγέτες ουδέποτε διέκοψαν τη μεταξύ τους τηλεφωνική επικοινωνία και επιχείρησαν επανειλημμένα να διατηρήσουν ανοικτούς διαύλους διαλόγου.

Δύο εξελίξεις στη διεθνή ατζέντα φαίνεται να επιτάχυναν τη φυσική προσέγγιση Άγκυρας-Παρισιού:

(α) Η πολιτική του Ισραήλ στη Γάζα, που έχει προκαλέσει ανθρωπιστική κρίση και την οποία καταδίκασαν τόσο η Τουρκία όσο και η Γαλλία, η οποία προετοιμάζει την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους.

(β) Η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά του Ιράν, την οποία και οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα, εναντιούμενες σε κάθε απόπειρα βίαιης ανατροπής του καθεστώτος στην Τεχεράνη και υποστηρίζοντας τη συνέχιση των διπλωματικών διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Κατά τις διμερείς επαφές τους στη Χάγη, σύμφωνα με γαλλικές διπλωματικές πηγές που επικαλείται η Milliyet, οι πρόεδροι Ερντογάν και Μακρόν συναντήθηκαν «σε πολύ θερμό και εγκάρδιο κλίμα» και συμφώνησαν στην ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι οι απόψεις των δύο ηγετών ήταν απολύτως ταυτισμένες ως προς τη στάση έναντι του Ιράν, της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και την ανάγκη άρσης περιορισμών στις πωλήσεις αμυντικού εξοπλισμού μεταξύ συμμάχων. Υπογραμμίζεται επιπλέον ότι ο Μακρόν, κατά τη διάρκεια της Συνόδου, υποστήριξε την αύξηση των αμυντικών δαπανών των κρατών-μελών στο 5% του ΑΕΠ, καθώς και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής αμυντικών συστημάτων, πέραν της εξάρτησης από τις ΗΠΑ.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Milliyet καταλήγει ότι η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα και η ένταση με το Ιράν αποτέλεσαν καταλύτες για την προσέγγιση Τουρκίας–Γαλλίας, με τους δύο ηγέτες να συγκλίνουν και στο σχέδιο κοινής ανάπτυξης του συστήματος Eurosam, το οποίο θεωρείται εμβληματική πτυχή μιας πιθανής νέας φάσης συνεργασίας.

Γερμανία: Θέλει αλλά δεν προχωρά!

Κατά τη διάρκεια της Συνόδου, ο Ερντογάν συναντήθηκε και με τον Γερμανό Καγκελάριο Μερτς, επαναλαμβάνοντας την πρόθεση της Άγκυρας να ενισχύσει τη διμερή αμυντική συνεργασία. Η Τουρκία εξακολουθεί να αναμένει την έγκριση του Βερολίνου για την αγορά μαχητικών Eurofighter, παρότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη δώσει τη συγκατάθεσή του. Η ακύρωση της πώλησης των Eurofighter την τελευταία στιγμή από τον πρώην Καγκελάριο Olaf Scholz, λίγο πριν την αποχώρησή του από την Καγκελαρία, είχε προκαλέσει έντονη δυσφορία στην Άγκυρα.

Παρόλο που ο Μερτς είχε εκφράσει θετική πρόθεση αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, μέχρι στιγμής δεν έχει ληφθεί καμία συγκεκριμένη απόφαση. Πηγές προσκείμενες στην κυβέρνησή του αποδίδουν την καθυστέρηση στην επιφυλακτική στάση του σοσιαλδημοκρατικού εταίρου του στον κυβερνητικό συνασπισμό. Ο Μερτς φέρεται να αναζητά λύσεις που δεν θα διαταράξουν την εύθραυστη ισορροπία της κυβέρνησης συνεργασίας.

Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα αναμένεται να έχει ήδη εντάξει στο οπλοστάσιό της τα F-16 Block 70 και να έχει ολοκληρώσει τη δοκιμαστική φάση του εγχώριου Εθνικού Μαχητικού Αεροσκάφους (MMU), εισερχόμενη στη φάση της παραγωγής. Το διαχρονικά «σύνθετο» πρόβλημα των γερμανοτουρκικών σχέσεων, όπως καταλήγει το ρεπορτάζ, παραμένει άλυτο.