Διχασμένη η Μολδαβία με το δημοψήφισμα του 50,17%

Το οριακό αποτέλεσμα -με την καταμέτρηση ποσοστού μικρότερου του 1,5% των ψήφων να υπολείπεται- απέχει μακράν από την ηχηρή επιδοκιμασία που επεδίωκε η Σάντου. Η χώρα αποτελεί ένα μωσαϊκό εθνοτήτων και είναι βαθιά διχασμένη στο θέμα αν θα στραφεί προς τη Δύση ή αν θα μείνει στις στενές σχέσεις που είχε με τη Ρωσία στο παρελθόν.

Στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν επίσης χθες, η Σάντου εξασφάλισε το 42% των ψήφων και ο κύριος αντίπαλός της, ο σοσιαλιστής πρώην γενικός εισαγγελέας Αλεξάντρ Στογιάνογλο, το 26%, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν αμφίρροπο δεύτερο γύρο μεταξύ τους στις 3 Νοεμβρίου. Το οριακό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θέτει τη Σάντου σε πιο αδύναμη θέση καθώς οδεύει προς τον δεύτερο γύρο, αφού υποστηρίζει ένθερμα την ένταξη στην ΕΕ.

Η Μολδαβία ξεκίνησε τη μακρά διαδικασία ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο και υπό τη Σάντου είχε σκοπό να τις ολοκληρώσει έως το 2030. Οι σχέσεις με τη Μόσχα έχουν επιδεινωθεί καθώς η Σάντου καταδίκασε την εισβολή του Κρεμλίνου στην Ουκρανία και έχει διαφοροποιήσει την προμήθεια αερίου απομακρυνόμενη από τη Ρωσία.

Ο Στογιάνογλο έχει πει πως, εφόσον ανέλθει στην εξουσία, θα ακολουθήσει μια “ισορροπημένη” εξωτερική πολιτική που θα περιλαμβάνει σχέσεις με την ΕΕ, τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Μποϊκοτάρησε το χθεσινό δημοψήφισμα, χαρακτηρίζοντας το τέχνασμα για την ενίσχυση της Σάντου στις εκλογές.

Η τελευταία σήμερα υποστήριξε ότι έχει «σαφή αποδεικτικά στοιχεία πως εγκληματικές ομάδες που συνεργάζονται με ξένες δυνάμεις εχθρικές στα εθνικά μας συμφέροντα επιδίωξαν να εξαγοράσουν 300.000 ψήφους». Είπε πως αυτό ισοδυναμεί με “απάτη σε άνευ προηγουμένου κλίμακα”.

Στην πορεία προς την ψηφοφορία, οι αρχές είχαν αναφερθεί κατ΄επανάληψη σε συντονισμένες προσπάθειες παρέμβασης στην ψηφοφορία από τον φυγά μεγιστάνα Ιλάν Σορ, που ζει στη Ρωσία. Η Ρωσία, που κατηγορεί την κυβέρνηση της Σάντου για “ρωσοφοβία”, αρνήθηκε κάθε ανάμιξη, ενώ ο Σορ αρνείται ότι έχει κάνει οτιδήποτε επιλήψιμο. Η Σάντου υποστηρίζει ότι ο Σορ, που καταδικάστηκε ερήμην για απάτη, προσπάθησε να πληρώσει τουλάχιστον 130.000 ψηφοφόρων για να ψηφίσουν “Όχι” και να υποστηρίξουν “τον υποψήφιό μας” στις εκλογές. Οι αντιπολιτευόμενοι από πλευράς τους καταγγέλλουν ότι μόλις μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές η Κομισιόν ενέκρινε “βοήθεια μαμούθ” προς τη Μολδαβία, «για να επηρεάσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος».

Ο Σορ προσφέρθηκε ανοικτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να πληρώσει τους Μολδαβούς ώστε να πείσουν άλλους να ψηφίσουν με συγκεκριμένο τρόπο και είπε πως αυτό αποτελούσε νόμιμη χρήση των χρημάτων του. Τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα δήλωσε πως οι Μολδαβοί ψήφισαν “Όχι” και είπε προς την Σάντου «Σας συγχαίρω, χάσατε τη μάχη». Η κυβέρνηση έχει κινήσει ποινικές διαδικασίες εις βάρος συνεργατών του Σορ και εν γένει αντιευρωπαϊστών, όπως εξάλλου έχει θέσει και εκτός νόμου δύο κόμματα που χαρακτήρισε αντεθνικά. Ο Ρενάτο Ουσατίι για παράδειγμα, που ήρθε χθες τρίτος με 15%, είχε αποκλεισθεί από άλλες εκλογές με αμφιλεγόμενες αποφάσεις και είχε μπορέσει να συμμετάσχει μόνον το 2020 και φέτος.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα της Σάντου είναι οι ρωσόφωνοι της Υπερδνειστείας και οι ρωσόφιλοι τουρκόφωνοι της Γκαγκαουζίας. Και οι δύο μειονότητες είναι υπολογίσιμες και τάσσονται κατά της ένταξης στην ΕΕ. Επίσης υπέρ των ισορροπιών με τη Ρωσία τάσσονται και πολλοί ρουμανόφωνοι Μολδαβοί.

Καθώς τα πρώτα αποτελέσματα άρχισαν να έρχονται αργά χθες βράδυ, περίπου το 57% των Μολδαβών φαίνονταν αρχικά να είχαν ψηφίσει “Όχι” στο δημοψήφισμα. Καθώς προχωρούσε η καταμέτρηση των ψήφων, το “Ναι” αυξανόταν σταδιακά ξεπερνώντας το “Οχι” τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα. Ο πολιτικός αναλυτής Βαλέριου Πάσα δήλωσε πως το “Ναι” προηγήθηκε μόνο λόγω της ασυνήθιστα υψηλής συμμετοχής της μολδαβικής διασποράς, με τους ψηφοφόρους που ζουν στο εξωτερικό να υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την ένταξη στην ΕΕ.

Από τα συνολικά 2.221 εκλογικά τμήματα,τα 234 λειτούργησαν στο εξωτερικό, τα 30 στην περιοχή της ρωσόφωνης  Υπερδνειστερίας, που βρίσκονται εντός των συνόρων της Μολδαβίας αλλά έχει διακηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία της και 68 στην Αυτόνομη Εδαφική Ενότητα (ATU) της τουρκόφωνης Γκαγκαουζίας.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ζήτησε «αποδείξεις σχετικά με τις σοβαρές κατηγορίες» που διατύπωσε η φιλοευρωπαία πρόεδρος Μάγια Σάντου για την δραστηριοποίηση «εγκληματικών συμμοριών σε συνεργασία με ξένες δυνάμεις, εχθρικές προς τα συμφέροντα της Μολδαβίας».

Ο Πεσκόφ θεωρεί ότι είναι «δύσκολο να εξηγηθεί η αύξηση των ψήφων υπέρ της Σάντου και την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση» σήμερα το πρωί. «Όποιος γνωρίζει την εκλογική διαδικασία μπορεί να εντοπίσει ανωμαλίες στην αύξηση των ψήφων», είπε κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων, λέγοντας ότι η μεγάλη διαφορά από το 56% του “Οχι” αρχικά δεν μπορεί να ερμηνευθεί με την ψήφο των αποδήμων.