Εκλογές στη Λευκορωσία – Λουκασένκο: Θα είμαι και το 2025 υποψήφιος – Πρόεδρος 30 χρόνια

“Να πείτε στην αντιπολίτευση και στο εξωτερικό ότι θα είμαι ξανά υποψήφιος του χρόνου”, δήλωσε ο Λουκασένκο σε δημοσιογράφους στο εκλογικό τμήμα όπου πήγε να ψηφίσει, καθώς διεξάγονται σήμερα στη Λευκορωσία βουλευτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές. Και προσέθεσε:

«Κανένας, κανένας υπεύθυνος πρόεδρος δεν θα εγκατέλειπε τον λαό του που τον ακολούθησε στη μάχη. Έχουμε βεβαίως ακόμη έναν χρόνο ως τις προεδρικές εκλογές. Πολλά μπορεί να αλλάξουν και θα αντιδράσουμε ανάλογα κι εγώ και η κοινωνία ολόκληρη», κατέληξε ο Λουκασένκο, που εκλέγεται σταθερά με ποσοστό από 72 έως 82,6%. Η χώρα έχει περίπου 9 εκατ. κατοίκους.

Μετά την τελευταία του επανεκλογή, το 2020, δεν αναγνωρίζεται ως νόμιμος πρόεδρος της Λευκορωσίας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, «επειδή οι εκλογές δεν έγιναν με δημοκρατικό τρόπο και έγιναν χιλιάδες συλλήψεις αντιφρονούντων», όμως κανείς δεν έχει διακόψει τις διπλωματικές του σχέσεις με τη Λευκορωσία.

«Η Δύση προσπαθεί να υπονομεύσει τη δημοκρατία του έθνους μας», απάντησε ο Λουκασένκο και σήμερα για την κριτική που δέχεται.

Όσον αφορά στις βουλευτικές εκλογές, κατέρχονται τα κόμματα Belaya Rus, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα και το Κόμμα Εργασίας και Δικαιοσύνης. Ηγέτιδα της λευκορωσικής αντιπολίτευσης η Δύση θεωρεί την Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η οποία βρίσκεται εξόριστη στη γειτονική Λιθουανία αφού αμφισβήτησε τον Λουκασένκο στις προεδρικές εκλογές του 2020 και κάλεσε τους ψηφοφόρους να μποϊκοτάρουν την τρέχουσα εκλογική αναμέτρηση.

Στις τελευταίες εκλογές η Τιχανόφσκαγια είχε λάβει μικρό ποσοστό για να θεωρείται ηγετική μορφή της αντιπολίτευσης, όμως οι Δυτικοί και η ίδια θεωρούν ότι είχε λάβει υψηλότερο και ότι ο Λουκασένκο είχε νοθεύσει τα αποτελέσματα.

“Δεν υπάρχουν υποψήφιοι που να προσφέρουν πραγματικές αλλαγές, επειδή το καθεστώς έχει επιτρέψει μόνο σε κόμματα- μαριονέτες που το βολεύουν να λάβουν μέρος. Πρόκειται για φάρσα”, δήλωσε η Τιχανόφσκαγια. Υποστηρίζει ότι είναι φυλακισμένοι πάνω από 1.400 αντιφρονούντες.

Η Τιχανόφσκαγια και η Δύση κατηγορεί τον Λουκασένκο ότι για να κατευνάσει το λαό και να σταματήσει τις διαδηλώσεις, στηρίχθηκε στις επιδοτήσεις και την πολιτική και οικονομική υποστήριξη της Ρωσίας. Επέτρεψε, ως εκ τούτου, στη Μόσχα να χρησιμοποιήσει το έδαφος της Λευκορωσίας για να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Το ποσοστό συμμετοχής έφθασε στο 43,64% μέχρι στιγμής. Καταγγέλλεται ότι αφαιρέθηκαν τα παραβάν από τα εκλογικά τμήματα και ότι απαγορεύεται στους ψηφοφόρους να φωτογραφίζουν το ψηφοδέλτιό τους. Η Λευκορωσία αρνήθηκε για πρώτη φορά να καλέσει παρατηρητές από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη να παρακολουθήσουν τις εκλογές.

Ο Λουκασένκο γεννήθηκε στο χωριό Κοπίς της περιφέρειας του Βιτσέμπσκ, της τότε Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Λευκορωσίας, στις 30 Αυγούστου του 1954. Πήρε πτυχίο ως ιστορικός και εν συνεχεία φοίτησε στη Λευκορωσική Γεωργική Ακαδημία. Υπηρέτησε ως συνοριοφύλακας στον τότε σοβιετικό στρατό. Εν συνεχεία έγινε αντιπρόεδρος σε αγροτικό συνεταιρισμό και το 1990 εξελέγη αντιπρόσωπος του Ανωτάτου Σοβιέτ της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας.

Το 1993 τέθηκε επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής για την πάταξη της διαφθοράς και κατηγόρησε πολλούς πολιτικούς, με την αντιπολίτευση να υποστηρίζει ότι επρόκειτο για καθαρά πολιτικές διώξεις. Ανάμεσά τους και ο τότε πρόεδρος της Βουλής Σ. Σούσκεβιτς. Στις αρχές του 1994 ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα, με βάση το οποίο διενεργήθηκαν οι πρώτες προεδρικές εκλογές τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Ο ανεξάρτητος Λουκασένκο κατήλθε υποψήφιος και αντίπαλός του, μεταξύ άλλων, ήταν ο Σούσκεβιτς. Στον πρώτο γύρο, ο Λουκασένκο έλαβε 45% των ψήφων έναντι 15% για τον Κέμπιτς και 10% για τον Σούσκεβιτς. Στον δεύτερο γύρο ο Λουκασέκο επικράτησε με περισσότερο από 80% των ψήφων.

Στις 24 Νοεμβρίου του 1996 διενεργήθηκε δημοψήφισμα με το οποίο ο Λουκασένκο αναλάμβανε πλέον περισσότερες εξουσίες ως πρόεδρος. Ανακοινώθηκε ότι εγκρίθηκε από το 70,5% των ψηφοφόρων, αλλά οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν αναγνώρισαν την εγκυρότητα του δημοψηφίσματος και έκριναν ότι πλέον επρόκειτο για «νόμιμη δικτατορία».

Το 1998 αντιμετώπισε μια έντονη οικονομική κρίση και ο Λουκασένκο κατηγόρησε την Δύση για συνωμοσία εναντίον της χώρας του και ανάγκασε τους πρέσβεις να μετακομισουν σε συγκεκριμένη περιοχή. Αυτό προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις και απαγορεύθηκε η είσοδος στο Λουκασένκο στις χώρες της ΕΕ και στις ΗΠΑ.

Κατά τον πόλεμο στο Κόσοβο το 1999 ο Λουκασένκο πρότεινε στον τότε πρόεδρο της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να προσχωρήσει στην Ένωση Ρωσίας και Λευκορωσίας.

Η τρίτη συνεχής εκλογική νίκη του Λουκασένκο το 2006 σημαδεύτηκε από διαδηλώσεις. Το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων Ασοσιέιτεντ Πρες μετέδιδε τότε ότι τουλάχιστον 10.000 άνθρωποι έλαβαν μέρος στην αντικυβερνητική διαδήλωση της ημέρας των εκλογών. Οι διεθνείς παρατηρητές δεν ομονοούσαν για τις συνθήκες υπό τις οποίες διεξήχθησαν οι εκλογές.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2008 έλαβαν μέρος 263 υποψήφιοι, μεταξύ των οποίων και 70 από το συνασπισμό της αντιπολίτευσης. Στις εκλογές επιτράπηκε στα κόμματα της Αντιπολίτευσης να λάβουν μέρος, χωρίς όμως να έχουν πρόσβαση στα ΜΜΕ. Δεν εξελέγη κανείς υποψήφιος από την Αντιπολίτευση, όπως προέκυψε από την καταμέτρηση των 99 από τις 110 εκλογικές περιφέρειες.

Λίγες ημέρες μετά τις εκλογές η ΕΕ ανέστειλε τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στη Λευκορωσία και επέτρεψε τη μετάβαση του Λουκασένκο στις χώρες μέλη της.

Στις πρόωρες προεδρικές εκλογές του 2010 οι διαδηλωτές προσπάθησαν να καταλάβουν το κεντρικό κτίριο της κυβέρνησης καταγγέλλοντας νοθεία και έγιναν πολλές συλλήψεις.  Η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις εναντίον του Λουκασένκο και των δύο γιων του. Οι υποψήφιοι του Λουκασένκο κέρδισαν σαρωτική νίκη και στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2012.

Τρία χρόνια μετά, στις προεδρικές εκλογές, ο Λουκασένκο εξελέγη με ποσοστό 83,4% και στις εκλογές του 2020 έλαβε 80,2%, ενώ η βασική του αντίπαλος Σβιατλάνα Τσιχανόφσκαγια έλαβε 9,9%. Όμως κανένας από τους διαφωνούντες πολιτικούς δεν αναγνώρισε τα αποτελέσματα, ενώ υπήρξαν πολλές καταγγελίες για για νοθεία.