Ενδογερμανικός καυγάς για τον… εθνικό τους ύμνο

Θεωρείται υπερβολικά εθνικιστικός ή όχι αρκετά εθνικιστικός: ο γερμανικός εθνικός ύμνος βρίσκεται στο επίκεντρο έντονης αντιπαράθεσης σε μία χώρα που συνεχίζει να κατατρύχεται από την εθνική της ταυτότητα, 70 χρόνια μετά την μεταπολεμική αναβίωσή της και 30 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους.

Η αντιπαράθεση αναζωπυρώθηκε τους τελευταίους μήνες με επίκεντρο κρατίδιο της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, την Θουριγγία, με πρωθυπουργό τον προερχόμενο από την ριζοσπαστική αριστερά Μπόντο Ράμελοβ, ο οποίος ζήτησε έναν νέο εθνικό ύμνο για τους Γερμανούς της ανατολικής όπως και της δυτικής Γερμανίας, που «θα μπορούν όλοι θα τραγουδούν με χαρά».

Για τον Μπόντο Ράμελοβ, πολλοί κάτοικοι της ανατολικής Γερμανίας δεν θέλουν να τραγουδούν τον ύμνο, ο οποίος, υπό τη παρούσα μορφή του, ήταν κατ΄αρχήν ύμνος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας που ιδρύθηκε το 1949 μετά την Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και παραμένει στα μάτια του ταυτισμένoς με την ναζιστική Γερμανία. «Θα ήθελα να έχουμε έναν πραγματικά κοινό εθνικό ύμνο», εξηγεί ο Ράμελοβ, ο μόνος πρωθυπουργός ομόσπονδου κρατιδίου που προέρχεται από το Die Linke.

«Ναζιστικές παρελάσεις»

Ο σημερινός ύμνος είναι το τρίτο κουπλέ του Υμνου της Γερμανίας, που γράφτηκε το 1841 από τον συγγραφέα Αουγκούστ Χάινριχ Χόφμαν φον Φάλερσλέμπεν. Μιλάει για «ενότητα, δίκαιο και ευτυχία», «τα θεμέλια της ευτυχίας».

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα δύο πρώτα κουπλέ, που δοξάζουν μία Γερμανία «Deutschland uber alles» (πάνω απ’ όλους), χωρίς να έχουν απαγορευθεί, δεν τραγουδιούνται από κανέναν, εκτός των οπαδών της άκρας δεξιάς. Διότι χρησιμοποιήθηκαν από το ναζιστικό καθεστώς για την εξύμνηση του στόχου της κυριαρχίας επί της Ευρώπης.

Αλλά, για τον Μπόντο Ράμελοβ, και ο υπόλοιπος ύμνος έχει πρόβλημα: «Τραγουδάω το τρίτο κουπλέ του εθνικού μας ύμνου, αλλά δεν μπορώ να ξεχάσω τις ναζιστικές παρελάσεις της περιόδου 1933-1945», λέει. Και το τοξικό πρώτο κουπλέ τραγουδιέται από τα μέλη της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD), που είναι πολύ δημοφιλής στην πρώην Ανατολική Γερμανία.

Για την αντικατάσταση του εθνικού ύμνου ο Ράμελοβ επαναλαμβάνει μία πρόταση που διατυπώθηκε από τον μοναδικό δημοκρατικά εκλεγμένο πρωθυπουργό της Ανατολικής Γερμανίας Λόταρ ντε Μεζιέρ, ο οποίος είχε προτείνει τον Παιδικό Ύμνο που βασίζεται σε ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ για εθνικό ύμνο της ενωμένης Γερμανίας.

Η πρόταση του Μπόντο Ράμελοβ, σε μία χώρα με όλο και περισσότερο κατακερματισμένο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό τοπίο, προκάλεσε αντιδράσεις. Οι ομόλογοι του Ράμελοβ στα άλλα ανατολικά ομόσπονδα κράτη , δεξιοί ή αριστεροί, πήραν αποστάσεις.

«Θα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας σε θέματα για τα οποία υπάρχει ανάγκη δραστηριοποίησης, όπως η ανάκαμψη του ενεργειακού τομέα ή η εξέλιξη των τιμών του στεγαστικού τομέα», δήλωσε ο Ρίνερ Χάζελοφ, πρωθυπουργός της Σαξονίας-Ανχαλτ και μέλος του συντηρητικού κόμματος της Αγγελα Μέρκελ.

«Υπάρχουν πιο κρίσιμης σημασίας θέματα για την ολοκλήρωση της γερμανικής ενοποίησης, όπως δείχνουν οι συντάξεις», δήλωσε η Μανουέλ Σβέζιγκ, η πρωθυπουργός του Μεκλεμβούργου-Πομερανίας, που προέρχεται από το SPD.

«Άχρηστη και αδικαιολόγητη»

«Με την πρότασή του, αποδυναμώνει την ταυτότητα των πολιτών απέναντι στο Κράτος, αντί να την ενισχύει», δήλωσε ο Τομπίας Χανς, διάδοχος της δελφίνου της Αγγελα Μέρκελ, της Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ στην ηγεσία του Σάαρ.

Ο γερμανικός Τύπος τήρησε επίσης αυστηρή στάση, με την Bild να αναρωτιέται στην πρώτη της σελίδα «τι έχει ο Ράμελοβ εναντίον του ωραίου μας ύμνου;». Για την Die Welt, αυτό το άχρηστο και αδικαιολόγητο είδος πολεμικής, που προέρχεται από την άκρα δεξιά ή την άκρα αριστερά, πλήττει την «ευαίσθητη» ισορροπία της χώρας.

Σε μία Γερμανία που διατηρεί μία περίπλοκη σχέση με τον Ιστορία της, που έχει σφραγισθεί από την ναζιστική βαρβαρότητα, και στην συνέχεια από την επί δεκαετίες διαίρεση της χώρας, ο εθνικός ύμνος προκαλεί κατά τακτά χρονικά διαστήματα διαφωνίες.

Το 2018, η επίτροπος Ισότητας Ευκαιριών, η Κριστίν Ρόζε-Μέρινγκ, είχε προτείνει την αντικατάσταση του όρου «Vaterland» (πατρογονική γη) με τον όρο «Heitmatland» (τόπος καταγωγής), για έναν λιγότερο ανδροκρατούμενο ύμνο.