Σημαντική παρέμβαση για τον κλάδο των Ηλιακών Θερμικών (θερμοσίφωνες) στην Ελλάδα, αλλά και υπέρ της προστασίας και στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών της χώρας μας, αποτέλεσε η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ και Αντιπροέδρου της Ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) καθ. Γιάννη Μανιάτη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την απάντησή της αναγνωρίζει τη σημασία του Προγράμματος για τα ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά και δεσμεύεται να αξιολογήσει το μέτρο στο πλαίσιο της ένατης αίτησης πληρωμής από το Ταμείο Ανάκαμψης (Σεπτέμβριος 2026). Επίσης, η Επιτροπή υπενθυμίζει στην ελληνική Κυβέρνηση ότι μπορεί να αξιοποιήσει τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για να επιστήσει την προσοχή στα ζητήματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του Προγράμματος.
Επιπλέον, να ελέγξει τους σχεδιασμούς της Κυβέρνησης μέσω του προσχεδίου του Εθνικού Σχεδίου Ανακαίνισης Κτιρίων, που οφείλει να υποβάλει η χώρα μας έως το τέλος του 2025, σύμφωνα με το άρθρο 3 της Οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (2024/1275). Τέλος, η Επιτροπή τονίζει ότι στο πλαίσιο της Οδηγίας Ενεργειακής Απόδοσης (2023/1791) «αξιολογεί τον έγκαιρο χαρακτήρα των δράσεων των κρατών μελών και μπορεί να αναλάβει δράση σε περίπτωση αδικαιολόγητων καθυστερήσεων».
Ο Γ. Μανιάτης είχε καταθέσει ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές Σεπτεμβρίου για τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Προγράμματος «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα» και τις αρνητικές επιπτώσεις της κυβερνητικής ολιγωρίας στην ενεργειακή κατανάλωση ελληνικών νοικοκυριών, που αναμένουν την εκτέλεση του προγράμματος για να αλλάξουν θερμοσίφωνα, αλλά και στις ελληνικές επιχειρήσεις και τους χιλιάδες σε αυτές εργαζόμενους, που βιώνουν ένα διαρκές «πάγωμα» της αγοράς.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης του Γ. Μανιάτη και της απάντησης του Επιτρόπου Jørgensen.
Ερώτηση Γ. Μανιάτη
«Στις 4 Σεπτεμβρίου η Ένωση Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας (ΕΒΗΕ) της Ελλάδας παρουσίασε στοιχεία για την αδικαιολόγητη καθυστέρηση, που οδηγεί στην ακύρωση υλοποίησης του προγράμματος «Αλλάζω σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα», ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δαπάνης 148.800.000€ για 120.000 ωφελούμενα ευάλωτα νοικοκυριά.
Με δεδομένα τα ακόλουθα: α) ο ηλιακός θερμοσίφωνας εξοικονομεί το 30% της συνολικής οικιακής κατανάλωσης ηλεκτρισμού, β) πρόκειται για πρώτες ύλες και τεχνολογία καθαρά ελληνική κι ευρωπαϊκή, που στην Ελλάδα απασχολεί 5000 εργαζόμενους σε 25 εταιρείες, από τις καλύτερες του κόσμου, γ) η καθυστέρηση του Προγράμματος προκαλεί μείωση 50% στην παραγωγή των επιχειρήσεων και απολύσεις εξειδικευμένου προσωπικού.
Ερωτάται η Επιτροπή ποια μέτρα προτίθεται να λάβει:
- Για την αντιμετώπιση των καθυστερήσεων της ελληνικής κυβέρνησης, που μετατρέπουν ένα Πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης, σε μέσο συντριβής μιας έως σήμερα ακμάζουσας ευρωπαϊκής πράσινης βιομηχανίας;
- Για την προστασία των ελληνικών ευάλωτων νοικοκυριών, που παραμένουν σε καθεστώς ομηρίας, αναμένοντας την υλοποίηση του Προγράμματος;
- Για την εξακρίβωση, εάν η φημολογούμενη μελλοντική ανάθεση από το Υπουργείο των προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας σε παρόχους ενέργειας (δηλ. ανάθεση εξοικονόμησης ενέργειας σε ολιγοπώλια που κερδίζουν από την αύξηση κατανάλωσης ενέργειας!), ευθύνεται για τις καθυστερήσεις, σύμφωνα με τους στόχους, τους κανόνες και το τρέχον χρονοδιάγραμμα της ΕΕ;»
Απάντηση Επιτρόπου Jørgensen
«Η επιμέρους επένδυση 4 του μέτρου 16994 — «Ενεργειακή απόδοση και προώθηση των Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για αυτοκατανάλωση» στο πλαίσιο του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) αποσκοπεί στην παροχή οικονομικής στήριξης στα νοικοκυριά, ιδίως για την εγκατάσταση νέων ηλιακών θερμαντήρων νερού.
Η εν λόγω επιμέρους επένδυση περιλαμβάνει την εγκατάσταση 130100 ηλιακών συστημάτων θέρμανσης νερού και αντλιών θερμότητας για νοικοκυριά, εκ των οποίων 26020 θα προορίζονται για ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την εφαρμογή του εν λόγω μέτρου στο πλαίσιο της ένατης αίτησης πληρωμής που θα υποβληθεί το αργότερο τον Σεπτέμβριο του 2026.
Επιπλέον, η Επιτροπή μπορεί να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για να επιστήσει περαιτέρω την προσοχή στα ζητήματα που σχετίζονται με την εφαρμογή. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης τα προσχέδια των εθνικών σχεδίων ανακαίνισης κτιρίων που πρέπει να υποβάλουν τα κράτη μέλη έως το τέλος του 2025 σύμφωνα με το άρθρο 3 της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων[1]. Τα σχέδια αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων επενδύσεων, και τον τρόπο με τον οποίο αυτές ανταποκρίνονται στις εθνικές ανάγκες. Προκειμένου να προσφέρουν προστασία και στήριξη στα ευάλωτα νοικοκυριά, τα σχέδια αυτά πρέπει να περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τη βοήθεια που παρέχεται στα ευάλωτα νοικοκυριά μέσω των πολιτικών, των μέτρων και των επενδύσεων του κράτους μέλους. Τα εν λόγω προσχέδια των σχεδίων θα αξιολογούνται από την Επιτροπή και, κατά περίπτωση, θα συνοδεύονται από συστάσεις. Τα τελικά σχέδια θα υποβληθούν έως το τέλος του 2026.
Η Επιτροπή βρίσκεται σε στενή επαφή με όλα τα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση (ΟΕΑ)[2], για παράδειγμα στο πλαίσιο των συντονισμένων δράσεων[3]. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή αξιολογεί τον έγκαιρο χαρακτήρα των δράσεων των κρατών μελών και μπορεί να αναλάβει δράση σε περίπτωση αδικαιολόγητων καθυστερήσεων».
[1] Οδηγία (ΕΕ) 2024/1275 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Απριλίου 2024, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2024/1275/oj/eng).
[2] Οδηγία (ΕΕ) 2023/1791 για την ενεργειακή απόδοση (https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2023/1791/oj/eng).
[3] https://www.ca-eed.eu/.
