Η αναδυόμενη “ανίερη” συμμαχία Τουρκίας, Πακιστάν, Μαλαισίας και Κατάρ
30/05/2020
Ο Ναΐκ είναι ένας δημοφιλής ισλαμιστής ιεροκήρυκας στην πατρίδα του. Έχει αναφερθεί ως «ίσως ο πιο σημαντικός σαλαφιστής ιδεολόγος στην Ινδία» και «ο κορυφαίος σαλαφιστής ευαγγελιστής στον κόσμο». Οι απόψεις του για θέματα όπως η ομοφυλοφιλία, η αποστασία και οι Εβραίοι είναι όπως αναμενόταν (οι δύο πρώτοι αξίζουν τη θανατική ποινή, οι δε Εβραίοι «έλεγχουν την Αμερική»).
Οι ινδικές αρχές δηλώνουν ότι έχουν στοιχεία ότι δύο από τους επτά τρομοκράτες που πραγματοποίησαν μια θανατηφόρα επίθεση σε ένα καφέ στη Ντάκα του Μπαγκλαντές, την 1η Ιουλίου 2016, ισχυρίστηκαν έμπνευση από τις διδασκαλίες του.
Αναδυόμενη συμμαχία
Από μόνος του, ο φυγόδικος ιεροκήρυκας έχει μόνο περιστασιακό ενδιαφέρον. Οι δραστηριότητες του Ναΐκ αξίζει να αναφερθούν, ωστόσο, επειδή ο κατάλογος των υποστηρικτών του και οι δραστηριότητές τους εκ μέρους του ρίχνουν φως σε μια αναδυόμενη συμμαχία στον ισλαμικό κόσμο που αξίζει περισσότερης προσοχής.
Αυτή η υπό διαμόρφωση συμμαχία φαίνεται να έχει σημαντικές συνέπειες κατά την περίοδο αυτή, ιδίως για το Ισραήλ και ορισμένους από τους εταίρους του στην περιοχή και πέραν αυτής.
Διαφεύγοντας από τις ινδικές αρχές, ο Ναΐκ υπήρξε ο τυχερός αποδέκτης του καθεστώτος μόνιμου κατοίκου στη Μαλαισία. Εκεί, η υπόθεσή του έχει γίνει δημοφιλής. Το Μαλαισιανό Ισλαμικό Κόμμα, το οποίο έχει τέσσερις υπουργούς στην τρέχουσα κυβέρνηση, αντιτίθεται σφόδρα στο να αποδεχθεί τις εκκλήσεις για έκδοση του στην Ινδία.
Αναφορές σε διάφορα ινδικά μέσα ενημέρωσης ισχυρίζονται ότι η (ασυνήθιστη) χορήγηση μόνιμης διαμονής στον φυγόδικο ιεροκήρυκα προήλθε από αίτημα της κυβέρνησης του Πακιστάν. Οι εκθέσεις υποδηλώνουν επίσης ότι «το Πακιστάν χρησιμοποιεί επίσης τις σχέσεις του με … Τουρκία και Κατάρ για να χρηματοδοτήσει τον Ζακίρ Ναΐκ».
Διθύραμβοι για Ερντογάν
Ο Ναΐκ, από την πλευρά του, έχει εκστομίσει διθυράμβους για τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μιλώντας σε μια ισλαμική ομάδα, με επικεφαλής τον Μπιλάλ Ερντογάν, το 2017, ο Ινδός ιεροκήρυκας αναφέρθηκε στον Τούρκο ηγέτη ως «έναν από τους λίγους μουσουλμάνους ηγέτες που έχουν τα κότσια να υποστηρίξουν ανοιχτά το Ισλάμ», προσθέτοντας: «Ω, μουσουλμανικέ κόσμε, ξυπνήστε. … Μπορεί ο Ερντογάν να είναι ο επόμενος ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου.”
Η συζήτηση γύρω από τη Ναΐκ ρίχνει φως στις αναπτυσσόμενες σχέσεις μεταξύ τριών σημαντικών μουσουλμανικών χωρών – της Τουρκίας, του Πακιστάν και της Μαλαισίας. Αυτή η αναδυόμενη συμμαχία αντικατοπτρίζει μια μετατόπιση της εξουσίας στον ισλαμικό κόσμο μακριά από το παραδοσιακό αραβικό κέντρο της.
Η Άγκυρα, το Ισλαμαμπάντ και η Κουάλα Λουμπούρ, με το Κατάρ ως επιπρόσθετο εταίρο, αποτελούν σήμερα έναν αναδυόμενο πόλο εξουσίας, χτισμένο γύρω από έναν κοινό προσανατολισμό προς ένα συντηρητικό, σουνιτικό πολιτικό Ισλάμ. Αυτός ο συνασπισμός ενώνεται τόσο από κοινού εχθρούς όσο και από κοινές συμπάθειες. Οι εχθροί του, είναι η Ινδία, το Ισραήλ και (σε ρητορικό επίπεδο) η Χριστιανική Δύση.
Οι αντίπαλοί της στη διπλωματία του ισλαμικού κόσμου, εν τω μεταξύ, είναι η Σαουδική Αραβία, η οποία παραδοσιακά κυριαρχούσε στον Οργανισμό της Ισλαμικής Διάσκεψης, το κύριο πανισλαμικό διπλωματικό οργανισμό, και τα ΗΑΕ.
Ο ρόλος της Μαλαισίας
Η αποκρυστάλλωση αυτής της νέας συμμαχίας είναι εμφανής εδώ και αρκετό καιρό. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2019, ο Ερντογάν, ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας Μαχαθίρ Μουχάιντ και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Ιμράν Καν συναντήθηκαν στο περιθώριο της 74ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Οι τρεις συμφώνησαν σε αυτήν τη συνάντηση να δημιουργήσουν ένα αγγλικό τηλεοπτικό κανάλι για την καταπολέμηση της «Ισλαμοφοβίας» στη Δύση.
Στη συνέχεια, ο Μαχαθίρ προσπάθησε να συγκαλέσει σύνοδο κορυφής στην Κουάλα Λουμπούρ, τον Δεκέμβριο του 2019, για να εντοπίσει, σύμφωνα με δελτίο τύπου που δημοσιεύτηκε από τη σύνοδο κορυφής, «τι έχει πάει στραβά – με σκοπό να ανακτηθεί τελικά η φήμη και η δόξα του μουσουλμανικού κόσμου». Ενημερώνοντας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στη Πουτρατζάγια, στη Μαλαισία, σχετικά με τη σύνοδο κορυφής, ο Μαχαθίρ πρότεινε ότι «ίσως, μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο βήμα προς την ανοικοδόμηση του μεγάλου μουσουλμανικού πολιτισμού».
Οι χώρες που προσκλήθηκαν στη σύνοδο κορυφής της Κουάλα Λουμπούρ ήταν η Τουρκία, το Πακιστάν, το Κατάρ και η Ινδονησία. Ο Μαχαθίρ χαρακτήρισε τις προσκεκλημένες χώρες ως «κάποιοι άνθρωποι που έχουν την ίδια αντίληψη για το Ισλάμ και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Μουσουλμάνοι».
Η επακόλουθη πίεση της Σαουδικής Αραβίας στο Πακιστάν εμπόδισε τη συμμετοχή του στη σύνοδο κορυφής της Κουάλα Λουμπούρ. Ωστόσο, οι κοινές διπλωματικές δραστηριότητες των χωρών που προσκλήθηκαν συνεχίστηκαν με ταχύ ρυθμό. Μέχρι στιγμής, αυτές οι προσπάθειες κατευθύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό εναντίον της Ινδίας, με επίκεντρο το ζήτημα της επίμαχης επικράτειας του Κασμίρ.
Το θέμα του Κασμίρ
Το Κασμίρ φαίνεται να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Τούρκο πρόεδρο, για την προσπάθειά του να μετατραπεί σε πανισλαμιστή ηγέτη και για την επιθυμία του να προσεταιριστεί το Πακιστάν.
Η Τουρκία διοργάνωσε ένα διεθνές συνέδριο για το θέμα στις 21 Νοεμβρίου 2019. Σε αυτή τη συγκέντρωση συμμετείχε ένας γερουσιαστής του Πακιστάν, Σερί Ρεχμέν. Κατά την επίσκεψη του Ερντογάν στο Πακιστάν στις αρχές του 2020, ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε το Κασμίρ έξι φορές κατά τη διάρκεια ομιλίας 25 λεπτών στην ολομέλεια του κοινοβουλίου του Πακιστάν.
Ο Ερντογάν παρομοίασε το Κασμίρ με την τουρκική μάχη για την Καλλίπολη ενάντια στους Βρετανούς και τους Γάλλους στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Χθες ήταν το Τσανάκαλε και σήμερα είναι το Κασμίρ. Δεν υπάρχει διαφορά», ισχυρίστηκε, σε παρατηρήσεις που οδήγησαν την Ινδία να εκδώσει επίσημο διάβημα στον Τούρκο πρέσβη στο Νέο Δελχί, για παρέμβαση στις εσωτερικές της υποθέσεις.
Η Μαλαισία υιοθέτησε επίσης έναν νέο και έντονα επικριτικό τόνο για το θέμα. Ο Μαχαθίρ, λίγο πριν από την παραίτησή του στα τέλη του 2019, δήλωσε ότι η Ινδία «εισέβαλε και κατέλαβε» το Κασμίρ και «ανέλαβε δράση για να στερήσει ορισμένους μουσουλμάνους από την υπηκοότητά τους».
Αποστάσεις από Κασμίρ από ΗΑΕ και Σαουδική Αραβία
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με αυτόν τον διπλωματικό ακτιβισμό, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ υποστηρίζουν ότι το Κασμίρ παραμένει εσωτερικό ζήτημα της Ινδίας.
Αυτό αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη εγγύτητα μεταξύ Ριάντ και Νέου Δελχί, που εκφράζεται επίσης στις μεγάλες επενδύσεις στην Ινδία που ανακοίνωσε ο Πρίγκιπας Μπιν Σαλμάν κατά την επίσκεψή του στην Ινδία το 2019.
Η αναδυόμενη συμμαχία μεταξύ Τουρκίας, Πακιστάν, Μαλαισίας και Κατάρ έχει στρατηγική και ιδεολογική λογική από την άποψη των μελών της.
Αντικατοπτρίζει την επανατοποθέτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη σε ολόκληρη την Ασία, μετά την υποχώρηση της ηγεμονίας των ΗΠΑ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Αυτές οι χώρες ενώνονται από μια παρόμοια βασική προοπτική και έχουν κάποιους κοινούς αναδυόμενους αντιπάλους.
Η Τουρκία και το Κατάρ, πράγματι, συμμετείχαν σε μια de facto εταιρική σχέση την τελευταία δεκαετία, με βάση την κοινή αντίθεση στη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Είναι επίσης ενωμένες για την υποστήριξη του σουνιτικού πολιτικού Ισλάμ σε ολόκληρη την περιοχή με τη μορφή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, και κυρίως στην παλαιστινιακή του εκδοχή – το κίνημα της Χαμάς. Το Πακιστάν και η Μαλαισία είναι εκ φύσεως νεοσύλλεκτοι σε αυτό το αναδυόμενο μπλοκ. Η Ινδία φαίνεται να αποτελεί τον κύριο διπλωματικό τους στόχο.
Αυτή η συμμαχία μοιράζεται επίσης μια βαθιά εχθρότητα για το εβραϊκό κράτος. Οι αντίπαλοί της – η Ινδία και τα ΗΑΕ – είναι οι αναδυόμενοι στρατηγικοί εταίροι της Ιερουσαλήμ. Ο Ζακίρ Ναΐκ που βρίσκεται στη Μαλαισία, ενισχυμένος με τραπεζικούς λογαριασμούς από το Κατάρ και την διπλωματική ισχύ του Πακιστάν και της Τουρκίας να τον φυλάει, αποπνέει μένος κατά αποστατών, ομοφυλοφίλων και Εβραίων, και καθίσταται κατάλληλο σύμβολο της αναδυόμενης συμμαχίας.
