Η ΕΕ ανέβαλε την εμπορική συμφωνία με τη Mercosur

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναβάλλει την υπογραφή μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τέσσερις χώρες της Mercosur -Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη- μέχρι τον Ιανουάριο, δήλωσε την Πέμπτη αξιωματούχος της ΕΕ. Μια νέα ημερομηνία για την υπογραφή της συμφωνίας πρόκειται τώρα να οριστεί για το πρώτο μισό του Ιανουαρίου, ανακοίνωσαν αντιπρόσωποι της ΕΕ στο περιθώριο της συνόδου κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στις Βρυξέλλες.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήλπιζε να υπογράψει τη συνθήκη κατά τη σύνοδο κορυφής της Mercosur το Σάββατο στη πόλη Φοζ ντο Ιγκουασού της Βραζιλίας. Όμως χρειαζόταν την έγκριση μιας ενισχυμένης πλειοψηφίας κρατών μελών στις Βρυξέλλες.

Μολονότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηριζόταν από τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία στην ΕΕ, καθώς και από την Ισπανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία, η σφοδρή αντίθεση της Γαλλίας και υπαναχωρήσεις από την Ιταλία και άλλα κράτη μέλη είχαν ως αποτέλεσμα να αναβληθεί η συμφωνία.

Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και διαπραγματευτές του Συμβουλίου συμφώνησαν ανεπισήμως σε μέτρα «προστασίας» με στόχο να καθησυχασθούν οι αγρότες σε όλο τον συνασπισμό, τα οποία θα εφαρμοσθούν μόλις τεθεί σε ισχύ η συμφωνία.

Όμως, παρά τις προσπάθειες των Βρυξελλών, η οργή των ευρωπαίων αγροτών δεν κατευνάσθηκε. Την Πέμπτη, λίγα μέτρα από το Κτίριο Europa όπου συνεδρίαζαν οι ηγέτες της ΕΕ, περίπου χίλια οχήματα και έως 10.000 αγρότες απ’ όλη τη Ευρωπαϊκή Ένωση έφθασαν στις Βρυξέλλες για να διαδηλώσουν κατά της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου.

Έξω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαδηλωτές άναψαν φωτιές, έριξαν πυροτεχνήματα και εκτόξευσαν πατάτες, μπουκάλια και άλλα αντικείμενα στους αστυνομικούς, οι οποίοι απάντησαν με δακρυγόνα και εκτοξευτήρες νερού.

Παρόμοιες διαδηλώσεις έγιναν επίσης στη διάρκεια της ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο της Γαλλίας, στο αεροδρόμιο της Λιέγης στο Βέλγιο και σε μερικά άλλα κράτη μέλη, όπως η Ισπανία, η Πολωνία και η Βουλγαρία.

Τι περιλαμβάνει όμως η συμφωνία και γιατί προκαλεί τόσο έντονη αντίδραση;

Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΕΕ-Mercosur

Η Mercosur, γνωστή επίσης ως Νότια Κοινή Αγορά, είναι ένας νοτιοαμερικανικός εμπορικός συνασπισμός που ιδρύθηκε το 1991. Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ άρχισαν το 1999, αλλά μια κατ’ αρχήν συμφωνία επιτεύχθηκε από τις δύο πλευρές μόλις το 2019. Εντούτοις η συμφωνία ουδέποτε επικυρώθηκε λόγω περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών ανησυχιών.

Το Δεκέμβριο 2024 σημειώθηκε πρόοδος για τη συμφωνία, με την ΕΕ και το συνασπισμό Mercosur -περιλαμβάνει τη Βραζιλία, την Αργεντινή, την Ουρουγουάη και την Παραγουάη- να καταλήγουν επιτέλους στην υιοθέτηση της μεγαλύτερης εμπορικής συμφωνίας που έχει συνάψει η ΕΕ. Χρειάζεται τώρα να επικυρωθεί από ενισχυμένη πλειοψηφία των κυβερνήσεων της ΕΕ, δηλαδή τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη μέλη που να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον 65% του πληθυσμού της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξακολουθεί να μην έχει δώσει την τελική έγκρισή του στη συμφωνία.

Αφού επί 25 χρόνια καταρτιζόταν, η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΕΕ-Mercosur επρόκειτο να δημιουργήσει τη μεγαλύτερη περιοχή ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο. Σύμφωνα με τη Γενική Διεύθυνση για το Εμπόριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG TRADE), η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Mercosur σε αγαθά, με εξαγωγές 57 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024. Η ΕΕ καλύπτει το ένα τέταρτο του συνολικού εμπορίου της Mercosur σε υπηρεσίες, με τις εξαγωγές της ΕΕ στην περιοχή να φθάνουν το 2023 τα 29 δισεκατομμύρια δολάρια.

Μόλις υπογραφεί, η συμφωνία θα επιτρέψει στην ΕΕ να εξάγει στη Λατινική Αμερική περισσότερα οχήματα, μηχανές, κρασιά και οινοπνευματώδη, ενώ θα διευκολυνθεί η είσοδος στην Ευρώπη νοτιοαμερικανικού μοσχαρίσιου κρέατος, ζάχαρης, ρυζιού, μελιού και σόγιας. Τις τελευταίες ημέρες, οι Βρυξέλλες υπογράμμισαν επανειλημμένα ότι η υπογραφή πριν από το τέλος του χρόνου είναι απαραίτητη για την «αξιοπιστία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για μην ενοχληθούν οι λατινοαμερικανοί εταίροι. Αυξάνοντας την ένταση, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα είχε προηγουμένως προειδοποιήσει ότι, «αν δεν κλείσει τώρα, δεν θα υπογράψουμε όσο είμαι πρόεδρος».

Εντούτοις την Πέμπτη ο πρόεδρος της Βραζιλίας άνοιξε την πόρτα για να καθυστερήσει η υπογραφή της συμφωνίας ώστε να αλλάξουν γνώμη αυτοί που αντιδρούν. Ο Λούλα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με την ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, η οποία του ζήτησε να κάνει «υπομονή» και ανέφερε πως η Ρώμη είναι τελικά έτοιμη να υπογράψει.

«Μίλησα με τη Μελόνι και εξήγησε ότι δεν αντιτίθεται στη συμφωνία, αλλά η Ιταλία βρίσκεται σε δύσκολη πολιτική στιγμή λόγω των ιταλών αγροτών. Είναι πεπεισμένη ότι μπορεί να τους πείσει να την δεχθούν», δήλωσε ο Λούλα. «(Η Μελόνι) μου ζήτησε να κάνω υπομονή μία εβδομάδα, δέκα ημέρες ή το πολύ ένα μήνα και η Ιταλία θα υπογράψει», πρόσθεσε ο βραζιλιάνος πρόεδρος.

Για να κατευνάσει αυτούς που αντιδρούν περισσότερο -τον αγροτικό τομέα σε όλο τον συνασπισμό, τη Γαλλία και άλλες χώρες, όπως η Ιταλία ή η Πολωνία-, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν την Τετάρτη σε διμερή μέτρα «προστασίας». Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα να αναστέλλονται οι προτιμησιακοί δασμοί σε ευαίσθητα αγροτικά προϊόντα -όπως πουλερικά, μοσχαρίσιο κρέας, αυγά, κίτρα και ζάχαρη-, την καθιέρωση αυστηρότερων ορίων πέραν των οποίων τίθενται σε ισχύ οι προστασίες, καθώς και τη στενή και διαρκή παρακολούθηση της αγοράς από την Κομισιόν για να εκτιμά τον αντίκτυπο των δασμών και να δρα αναλόγως.

Ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ζήτημα αυτό, ο ευρωβουλευτής Γκάμπριελ Μάτο, δήλωσε στη συνέχεια στους δημοσιογράφους: «Σήμερα στέλνουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα: μπορούμε να προχωρήσουμε στη συμφωνία Mercosur χωρίς να αφήσουμε απροστάτευτους τους αγρότες μας. Συμφωνήσαμε σ’ ένα ισχυρό, ταχύ και νομικά υγιή μηχανισμό προστασίας που μας επιτρέπει να απαντάμε εγκαίρως σε διαταραχές της αγοράς και να παράσχουμε στον τομέα τη βεβαιότητα που από καιρό ζητούσε».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ