Η καταγγελία του Χακάν Φιντάν για το KAAN: Τελικά ο Ερντογάν, τι τακτοποίησε με τον Τραμπ;

Στην συνέντευξη Τύπου που έδωσε στις 27 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, όπου παρουσίασε τον απολογισμό της τουρκικής αποστολής στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο Φιντάν μίλησε για το «Εθνικό Μαχητικό Αεροσκάφος» KAAN με τρόπο που προκάλεσε ερωτηματικά. Ο πρώην επικεφαλής της ΜΙΤ επί 13 χρόνια, γνωστός για τη σιωπηρότητα και την εχεμύθειά του, τώρα ανέφερε ανοιχτά ότι η παραγωγή του KAAN αντιμετωπίζει προβλήματα. Κατήγγειλε τις ΗΠΑ, σύμμαχο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι οι κυρώσεις CAATSA δημιουργούν εμπόδια και ότι, εάν το Κογκρέσο δεν εγκρίνει την άδεια για τον κινητήρα, η Τουρκία θα στραφεί «σε άλλες αναζητήσεις».

Ο Φιντάν είπε συγκεκριμένα: «Το ζήτημα των κυρώσεων CAATSA που προέκυψε μετά τα γεγονότα του 2019 αποτελεί για εμάς σοβαρό πρόβλημα».

«Αυτή τη στιγμή περιμένουμε να παραλάβουμε κινητήρες για τα F-35 και το KAAN. Είναι παγωμένοι στο Κογκρέσο των ΗΠΑ και οι άδειες έχουν μπλοκαριστεί. Πρέπει να τεθούν σε ισχύ ώστε να έρθουν οι κινητήρες για να ξεκινήσει η παραγωγή του KAAN».

«Όταν υπάρχει περιορισμός με τις ΗΠΑ, αυτό μας ωθεί σε άλλες αναζητήσεις στο διεθνές σύστημα».

Αυτό που ονόμασε «γεγονότα του 2019» ήταν η προμήθεια από τη Ρωσία των πυραύλων S-400, που οδήγησε τον τότε πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να εντάξει την Τουρκία στις κυρώσεις CAATSA και να την αποβάλει από το πρόγραμμα των F-35.

Ποιο είναι το σωστό;

Οι δηλώσεις Φιντάν προκάλεσαν αμέσως την κριτική της αντιπολίτευσης με το ερώτημα: «Μα δεν ήταν και ο κινητήρας του KAAN εθνικός;».
Κι ενώ συνέβαιναν αυτά, ήρθαν δημοσιεύματα ότι η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία πώλησης 48 αεροσκαφών KAAN στην Ινδονησία, τη στιγμή που ούτε καν έχει παραδοθεί κάποιο αεροσκάφος στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Είχε άραγε βάση ή ήταν καθαρή προπαγάνδα;

Η σύγχυση εντάθηκε όταν, το βράδυ της 28ης Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας, Χαλούκ Γκιουργκούν, δήλωσε στον λογαριασμό του στο Χ ότι τόσο το πρόγραμμα για τον κινητήρα όσο και το πρόγραμμα του KAAN «προχωρούν με ασφάλεια σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα».

Μια τέτοια δήλωση, που ουσιαστικά διόρθωνε τα λεγόμενα του υπουργού Εξωτερικών, δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη γνώση του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.

Άρα ποιο ισχύει; Ότι χωρίς άδεια του Κογκρέσου δεν μπορεί να ξεκινήσει η μαζική παραγωγή του KAAN, όπως είπε ο Φιντάν; Ή ότι η παραγωγή προχωρά κανονικά, όπως υποστήριξε ο Γκιουργκούν;

Ο βουλευτής του CHP Ταν: Ο Φιντάν έχει δίκιο

Ο αντιπρόεδρος του CHP, Ναμίκ Ταν, για πρώτη ίσως φορά στην πολιτική του διαδρομή, συμφώνησε με τον Φιντάν. Σε ανάρτησή του στο Χ έγραψε: «Για τα πρωτότυπα του KAAN παραδόθηκαν εγκαίρως 10 κινητήρες F-110 από τις ΗΠΑ. Οι άδειες εξαγωγής είχαν εκδοθεί το 2017 – έτσι τουλάχιστον γνωρίζουμε».

«Ο Φιντάν έχει δίκιο, για να μπει το αεροσκάφος σε μαζική παραγωγή χρειάζεται και πάλι η ίδια άδεια εξαγωγής από το Κογκρέσο για τους ίδιους αμερικανικούς κινητήρες F-110».

«Άρα τι σημαίνει αυτό; Ότι το KAAN δεν μπορεί από τη μια μέρα στην άλλη να αντικαταστήσει το F-35. Και ότι τα έξι F-35 που παραμένουν παγωμένα στις ΗΠΑ πρέπει άμεσα να ενταχθούν στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία».

Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα ήταν γνωστό εδώ και καιρό. Όταν το πρώτο πρωτότυπο του KAAN πέταξε στις 21 Φεβρουαρίου 2021, ήταν γνωστό ότι υπήρχαν ακόμα τεχνικά ζητήματα. Ο έμπειρος διπλωμάτης σε θέματα ΝΑΤΟ και άμυνας, Φατίχ Τζεϊλάν, είχε γράψει ήδη από το 2021 ότι ακόμα και αν ξεπεραστούν τα προβλήματα με τον κινητήρα General Electric F-110, το KAAN δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί «πέμπτης γενιάς μαχητικό».

Ο Ερντογάν, τι διευθέτησε με τον Τραμπ; Η αντιπαράθεση αυτή φαίνεται ότι θα συνεχιστεί. Όμως από τις δηλώσεις Φιντάν καταλαβαίνουμε τουλάχιστον κάτι: στην επίσκεψη Ερντογάν στις ΗΠΑ στις 25 Σεπτεμβρίου, τα ζητήματα για τα F-35 και τους κινητήρες του KAAN δεν διευθετήθηκαν με τον Τραμπ.

Τι διευθετήθηκε λοιπόν;

• Το θέμα των νέων F-16, που είχε ανακοινωθεί ήδη από τον Φεβρουάριο του 2024 ότι δεν υπήρχαν πλέον εμπόδια, άραγε διευθετήθηκε; Δεν υπάρχει καμία ανακοίνωση.
• Έγινε πρόοδος στο θέμα της Γάζας και της διακοπής των ισραηλινών επιθέσεων υπό τον Νετανιάχου; Όχι – πέρα από ένα ασαφές, υποτιθέμενο «ειρηνευτικό σχέδιο» που εξαρτάται αποκλειστικά από τη συναίνεση του Νετανιάχου.
• Υπήρξε εξέλιξη για την υπόθεση της Halkbank; Όχι ακόμα. Αντίθετα: Υπογράφηκε συμφωνία για εισαγωγή αμερικανικού LNG, παράλληλα με την επιθυμία του Τραμπ «να μην αγοράζει η Τουρκία φυσικό αέριο από τη Ρωσία». Υπήρξε επίσης μια νέα συμφωνία για πυρηνική ενέργεια.

Η Turkish Airlines συμφώνησε να αγοράσει 150 αεροσκάφη Boeing, μεταξύ των οποίων και το προβληματικό μοντέλο 737-MAX.
Κι όλα αυτά, παρόλο που ο Τραμπ είχε δηλώσει κατά πρόσωπο στον Ερντογάν ότι «ξέρει από εκλογικές νοθείες». Θυμίζουμε πως κάποτε είχε αποκαλέσει τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι «τον πιο αγαπημένο μου δικτάτορα». Τουλάχιστον στον Ερντογάν δεν είπε κάτι παρόμοιο.

Η αναφορά όμως του Φιντάν στο ζήτημα του KAAN έδωσε την ευκαιρία να τεθεί το ερώτημα: τι πήρε και τι έδωσε ο Ερντογάν στον Τραμπ εκ μέρους της Τουρκίας;