Η Λευκορωσία αποφυλάκισε 123 κρατουμένους κατόπιν συμφωνίας με τις ΗΠΑ και ήρθησαν οι κυρώσεις στο κάλιο

Σε αντάλλαγμα, η Ουάσινγκτον συμφώνησε να άρει τις κυρώσεις κατά του λευκορωσικού καλίου, που είναι βασικό συστατικό λιπασμάτων. Η Λευκορωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς καλίου παγκοσμίως.

Αυτή η απελευθέρωση κρατουμένων είναι μακράν η μεγαλύτερη που έχει κάνει ο Λουκασένκο από τότε που η αμερικανική κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε συνομιλίες μαζί του. Δυτικές κυβερνήσεις κρατούσαν σε απομόνωση τον Λευκορώσο πρόεδρο «λόγω της καταστολής κάθε αντίθετης φωνής εντός της χώρας του και της υποστήριξής του στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία».

Εννέα από τους απελευθερωθέντες κρατουμένους αναχώρησαν ήδη για την Λιθουανία και 114 για την Ουκρανία. Ενας από αυτους είναι και ο ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Μπιαλιάτσκι, που τιμήθηκε με Νόμπελ Ειρήνης του 2022 και που είχε φυλακισθεί το 2021 για «χρηματοδότηση συλλογικών δράσεων που επέφεραν μεγάλο πλήγμα στη δημόσια τάξη».

Ορατά γερασμένος από την τελευταία φορά που εθεάθη δημόσια, χαμογέλασε πλατιά αγκαλιάζοντας την γυναικα που πολλοί θωρουν ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Σβιατλάνα Τσιχανόφσκαγια κατά την άφιξή του στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λιθουανία. Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ εξέφρασε «μεγάλη ανακούφιση και χαρά» για την αποφυλάκισή του.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο Reuters ότι η συνεργασία με τον Λουκασένκο αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας να τον απομακρύνουν από την επιρροή του Πούτιν, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό – μια προσπάθεια που η αντιπολίτευση της Λευκορωσίας, μέχρι τώρα, έβλεπε με σκεπτικισμό. Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Τζον Κόουλ, είχε δηλώσει νωρίτερα σε δημοσιογράφους στο Μινσκ ότι οι ΗΠΑ θα άρουν τις κυρώσεις κατά του καλίου. Μετά τις αποφυλακίσεις ο Κόουλ, δήλωσε στο Reuters ότι περίπου 1.000 εναπομείναντες πολιτικοί κρατούμενοι στη Λευκορωσία θα μπορούσαν να απελευθερωθούν μέσα στους επόμενους μήνες.

Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλαν κυρώσεις στη Λευκορωσία όταν η κυβέρνηση κατέστειλε διαδηλώσεις που θεωρούσαν αποτέλεσμα νοθείας τις εκλογές του 2020 και τότε άρχισαν να φυλακίζονται διάφοροι αντίπαλοι του Λουκασένκο. Οι κυρώσεις έγιναν αυστηρότερες όταν ο Λευκορώσος ηγέτης επέτρεψε σε ρωσικές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν τη Λευκορωσία ως ορμητήριο για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.

Η εξόριστη λευκορωσική αντιπολίτευση εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στον Τραμπ και δήλωσε ότι το γεγονός ότι ο Λουκασένκο συμφώνησε να απελευθερώσει κρατούμενους σε αντάλλαγμα για τις παραχωρήσεις στο κάλιο αποτελεί απόδειξη της αποτελεσματικότητας των κυρώσεων. Η αντιπολίτευση έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι βλέπει την προσέγγιση του Τραμπ προς τον Λουκασένκο ως ανθρωπιστική προσπάθεια, αλλά ότι οι κυρώσεις της ΕΕ θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ.

«Οι κυρώσεις των ΗΠΑ έχουν να κάνουν με ανθρώπους. Οι κυρώσεις της ΕΕ αφορούν τη συστημική αλλαγή – τον τερματισμό του πολέμου, να καταστεί δυνατή η δημοκρατική μετάβαση και η διασφάλιση της λογοδοσίας. Αυτές οι προσεγγίσεις δεν αντιφάσκουν μεταξύ τους · αλληλοσυμπληρώνονται», δήλωσε η θεωρούμενη ηγέτης της αντιπολίτευσης Τσιχανόφσκαγια.

Ο Λουκασένκο έχει αρνηθεί στο παρελθόν ότι υπάρχουν πολιτικοί κρατούμενοι στη Λευκορωσία και δηλώνει ότι αυτά τα άτομα έχουν φυλακισθεί «γιατί διαφορετικά θα ξανακήρυτταν πόλεμο εναντίον της χώρας», όπως είπε.

Ο Τραμπ έχει αναφερθεί στον Λουκασένκο ως «τον αξιοσέβαστο πρόεδρο της Λευκορωσίας», χαρακτηρισμός που έρχεται σε αντίθεση με την αντιπολίτευση που βλέπει τον Λευκορώσο πρόεδρο ως δικτάτορα. Τον έχει προτρέψει να απελευθερώσει έως και 1.300 ή 1.400 κρατούμενους, τους οποίους ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει «ομήρους».

Η λευκορωσική ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna – την οποία το Μινσκ χαρακτηρίζει εξτρεμιστική οργάνωση – ανέβασε τον αριθμό των πολιτικών κρατουμένων σε 1.227 την παραμονή των σημερινών αποφυκαλίσεων.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ