Η Τουρκία στα μάτια του Τραμπ σε σχέση με άλλες χώρες

Πέφτεις στις δημοσκοπήσεις; Οδεύεις προς μια εκλογική πανωλεθρία;

Ο Mark Carney από τον Καναδά, ο Anthony Albanese από την Αυστραλία και τώρα ο Luiz Inácio Lula da Silva της Βραζιλίας βρήκαν τη λύση: κάνε τον Τραμπ να σου κηρύξει εμπορικό πόλεμο.

Η επίθεση της υπερδύναμης στην οικονομία σου είναι από τους πιο γρήγορους τρόπους να συσπειρώσεις τους ψηφοφόρους γύρω από τη σημαία. Ακόμα και το Βατικανό, παρότι δεν έχει σχέση με το εμπόριο, ίσως χρωστά χάρη στον Τραμπ, καθώς η έχθρα του προς τον Πάπα Φραγκίσκο συνέβαλε στην εκλογή του Robert Francis Prevost ως πρώτου Αμερικανού Πάπα.

Η Βραζιλία, ξεχωριστή περίπτωση στο σχέδιο του Τραμπ

Η Βραζιλία όμως κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στο σχέδιο του Τραμπ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ απείλησε ότι αν δεν ακυρωθεί η δίκη του Jair Bolsonaro, θα επιβάλει δασμούς 50% στη μεγαλύτερη, μετά τις ΗΠΑ, δημοκρατία του δυτικού ημισφαιρίου.

Λίγο αργότερα, ο υπουργός Εξωτερικών Marco Rubio ανακοίνωσε απαγόρευση βίζας στον δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βραζιλίας, Alexandre de Moraes, που επιβλέπει τη δίκη Bolsonaro.

Απόπειρα πραξικοπήματος στη Βραζιλία – Εισβολή στο Κογκρέσο στις ΗΠΑ

Η κίνηση του Rubio χαρακτηρίστηκε «απίστευτη». Ο ίδιος, που στο παρελθόν υπερασπιζόταν τις δημοκρατικές αξίες και το κράτος δικαίου, τώρα τιμωρεί μια δημοκρατία επειδή εφαρμόζει τον νόμο.

Ο Bolsonaro κατηγορείται ότι υποκίνησε βίαιες ενέργειες για να ανατρέψει τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 2021, τις οποίες κέρδισε ο Lula. Η αποτυχημένη του απόπειρα πραξικοπήματος έγινε μόλις δύο ημέρες μετά την επέτειο της εισβολής οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021.

Η παραλληλία Τραμπ-Bolsonaro είναι εντυπωσιακή. Η διαφορά είναι ότι ο Bolsonaro λογοδοτεί. Για όσους δεν κατάλαβαν το μήνυμα, ο Rubio έστειλε σαφείς οδηγίες στους Αμερικανούς διπλωμάτες: «Αποφύγετε να σχολιάζετε αν μια εκλογική διαδικασία σε άλλη χώρα είναι δίκαιη, νόμιμη ή σύμφωνη με τις δημοκρατικές αξίες».

Οι αντιφάσεις της Ουάσιγκτον

Η συνήθεια της Ουάσιγκτον να κάνει μαθήματα ηθικής συνήθως έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Ο κόσμος κρίνει τις ΗΠΑ όχι από τα λόγια τους, αλλά από τις πράξεις τους. Σήμερα, αν υπάρχει φάρος φιλελεύθερης δημοκρατίας στην ήπειρο του Rubio, αυτός βρίσκεται στη Βραζιλία και την Οτάβα – όχι στην Ουάσιγκτον, η οποία έχει μείνει εκτός σκηνής.

Η ένταση Λούλα – Τραμπ

Ακόμα και με τα κριτήρια του εμπορικού προστατευτισμού του Τραμπ, αυτές οι ενέργειες δεν βγάζουν νόημα. Οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα με τη Βραζιλία. Άρα η Βραζιλία θα έπρεπε να εξαιρείται από τους εκδικητικούς δασμούς. Αν ο στόχος είναι η υποστήριξη στον Bolsonaro, τότε είναι ακόμη πιο παράλογο, αφού οι δασμοί πλήττουν τους βασικούς του υποστηρικτές: τους κτηνοτρόφους και τους εξαγωγείς καφέ. Έτσι, η δημοτικότητα του Lula ανεβαίνει ξανά. Ο ίδιος το συνόψισε λέγοντας: «Ο Τραμπ μπορεί να έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ, αλλά δεν έγινε αυτοκράτορας του κόσμου».

Η υπόθεση Εκρέμ Ιμάμογλου

Ο δεύτερος άξονας ανάλυσης αφορά τις αυταρχικές τάσεις του Τραμπ. Στα μάτια του, οι δασμοί είναι ένα «όμορφο» εργαλείο πίεσης: μέσω της πρόσβασης στην τεράστια καταναλωτική αγορά των ΗΠΑ, μπορεί να επιβάλει τη θέλησή του στον κόσμο.

Η Τραμπ επέβαλε μόνο 10% δασμούς στην Τουρκία, σε σχέση με άλλες χώρες. Κι όμως, η Τουρκία έχει πλεόνασμα στο εμπόριο με τις ΗΠΑ, σε αντίθεση με τη Βραζιλία.

Επιπλέον, η φυλάκιση δημάρχων της αντιπολίτευσης στην Τουρκία – μεταξύ αυτών και του Ιμάμογλου – δεν θεωρήθηκε έγκλημα από τον Τραμπ. Αντιθέτως, η στάση του Ερντογάν ίσως του προκάλεσε μεγαλύτερη συμπάθεια.

Η υποκρισία και η αδυναμία του Τραμπ απέναντι στους “ισχυρούς”

Υπάρχει μια δόση αλήθειας στη διαισθητική αυτή στάση του Τραμπ: το ιστορικό των ΗΠΑ στην εξαγωγή δημοκρατίας είναι αμφιλεγόμενο. Αν η Ουάσιγκτον επέλεγε μια ουδέτερη στάση, αυτό ίσως βοηθούσε περισσότερο τη διάδοση των δημοκρατικών αξιών.

Αλλά ο Τραμπ δεν ενθαρρύνει τη δημοκρατία – ενθαρρύνει την ολοκληρωτική διακυβέρνηση. Κι αυτό προκαλεί ανησυχία στις φίλα προσκείμενες δημοκρατίες.

Οι μεγαλύτερες ενστάσεις, πάντως, θα έπρεπε να προέρχονται από τους ίδιους τους συμβούλους του Τραμπ. Διότι οι δασμοί θα έπρεπε να ενισχύουν την παραγωγική ικανότητα των ΗΠΑ – κι όχι να χρησιμοποιούνται ως εργαλείο αυθόρμητης επίδειξης δύναμης. Όμως, είναι ξεκάθαρο: ο Τραμπ έχει αδυναμία στους «ισχυρούς ηγέτες.