ΗΠΑ-Κίνα: Παρά τις όποιες κινήσεις η ένταση συνεχίζεται

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάικ Πομπέο είχε συνομιλίες χθες Τετάρτη στη Χαβάη με τον Γιανγκ Τζιετσί, τον επικεφαλής του τμήματος διεθνών σχέσεων της Κεντρικής Επιτροπής του κινεζικού ΚΚ, σε μια συνάντηση διαχείρισης κρίσης, που όμως δεν φαίνεται πως αρκούσε για να κατευναστεί η μεγάλη ένταση στη σχέση των δύο ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη. Απεναντίας, η χθεσινή ημέρα σημαδεύτηκε από εκδηλώσεις της διπλωματικής αναμέτρησης σε πολλαπλά μέτωπα χωρίς διακοπή, μετά την πολεμική για τη διαχείριση της πανδημίας νέου κορονοϊού, που διαδέχθηκε τον διμερή εμπορικό πόλεμο.

Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε, μετατρέποντας σε νόμο του κράτους, κείμενο που προβλέπει την επιβολή κυρώσεων σε κινέζους αξιωματούχους στους οποίους η Ουάσινγκτον προσάπτει ευθύνες για τον «μαζικό εγκλεισμό» μουσουλμάνων Ουιγούρων σε «στρατόπεδα» αναμόρφωσης και κατήχησης. Το Πεκίνο αντέδρασε καταδικάζοντας αυτή την «επίθεση» της Ουάσινγκτον, που κατ’ αυτό αποκάλυψε τις «μοχθηρές» προθέσεις της και διεμήνυσε ότι η Ουάσινγκτον φέρει αποκλειστικά την ευθύνη για τις «συνέπειες» της κίνησης.

Νωρίτερα, λίγο προτού υποδεχθεί τον προσκεκλημένο του στο αρχιπέλαγος του Ειρηνικού, ο Πομπέο έδινε στη δημοσιότητα κοινή ανακοίνωση με τους ομολόγους του της G7 για «συστήσει σθεναρά» στην Κίνα να «επανεξετάσει» τη στάση της για τον αμφιλεγόμενο νόμο για την εθνική ασφάλεια που θα εφαρμοστεί προσεχώς στο Χονγκ Κονγκ. Το ζήτημα ήδη κλιμάκωσε την σινοαμερικανική ένταση τον Μάιο.

Η συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο ανάμεσα στους Πομπέο και Γιανγκ προσέλκυσε ακόμη μεγαλύτερη προσοχή καθώς στην Ουάσινγκτον τη συζήτηση σχεδόν μονοπωλούσε το περιεχόμενο των αποσπασμάτων του νέου υπό έκδοση βιβλίου του Τζον Μπόλτον, του πρώην συμβούλου εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου, ο οποίος διατείνεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ζητήσει από τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να προχωρήσει σε κινήσεις που θα τον διευκόλυναν να εξασφαλίσει την επανεκλογή του τον Νοέμβριο.

Ένδειξη της ψυχρότητας που χαρακτηρίζει πλέον τη σχέση μεταξύ της Ουάσινγκτον και του Πεκίνου ήταν πως οι συνομιλίες, που άρχισαν το βράδυ της Τετάρτης και συνεχίστηκαν χθες Τετάρτη για σχεδόν επτά ώρες, έγιναν μακριά από τα ΜΜΕ. Τα δελτία Τύπου a minima που δημοσιοποιήθηκαν αμέσως μετά αφήνουν να εννοηθεί, στη διπλωματική γλώσσα, πως οι διαφωνίες δεν ξεπεράστηκαν.

«Τα δύο μέρη επαναβεβαίωσαν πλήρως τις θέσεις τους αντίστοιχα» και «αποφάσισαν να συνεχίσουν να βρίσκονται σε επαφή», ανέφερε η Ημερησία του Λαού, όργανο του πολιτικού γραφείου της κεντρικής επιτροπής του κινεζικού ΚΚ, διαβεβαιώνοντας πάντως πως έγινε «εποικοδομητικός διάλογος». Από την πλευρά του το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε πως «ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε (…) την ανάγκη οι σχέσεις των δύο χωρών να είναι απόλυτα αμοιβαίες» στα πεδία «του εμπορίου, της ασφάλειας και της διπλωματίας» και να υπάρχει «απόλυτη διαφάνεια» σε ό,τι αφορά την πανδημία του κορονοϊού.

Οι σινοαμερικανικές σχέσεις, ήδη τεταμένες, κινούμενες στον ρυθμό του εμπορικού πολέμου που κήρυξε ο αμερικανός πρόεδρος, επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία άρχισε στην Ουχάν, στην επαρχία Χουμπέι της κεντρικής Κίνας, προτού εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη. Οι ΗΠΑ είναι η χώρα που θρηνεί τους περισσότερους νεκρούς στον κόσμο (σχεδόν 118.000) εξαιτίας της COVID-19 και τα περισσότερα κρούσματα μόλυνσης (πάνω από 2,1 εκατ.) από τον SARS-CoV-2.

Ο Πομπέο και ο Τζιετσί, που θεωρείται ο αρχιτέκτονας της εξωτερικής πολιτικής στο κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα, είχαν μιλήσει για τελευταία φορά τη 15η Απριλίου. Έκτοτε, ο διάλογος είχε σταματήσει. Ο Τραμπ μάλιστα απείλησε περί τα μέσα του Μαΐου να προχωρήσει σε διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με τον ασιατικό γίγαντα, δηλώνοντας πως δεν θέλει πλέον να συζητά με τον κινέζο ομόλογό του — ως εκείνη τη στιγμή χαρακτήριζε τον Σι «φίλο» του. Ορισμένοι παρατηρητές εξάλλου αμφέβαλλαν για το κατά πόσον ο Πομπέο θα ήταν σε θέση να αναθερμάνει τη σχέση των δύο χωρών, με δεδομένες τις πολλές και επανειλημμένες μετωπικές επιθέσεις του εναντίον του Πεκίνου, και προειδοποιούσαν πως το σκηνικό που διαμορφώνεται παραπέμπει ολοένα περισσότερο σε νέο Ψυχρό Πόλεμο.