ΗΠΑ: Μυστική πυρηνική συμφωνία με Σαουδική Αραβία;

Ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Ρικ Πέρι έχει εγκρίνει μυστικά έξι άδειες προς εταιρείες να διαθέσουν τεχνολογία που συνδέεται με την πυρηνική ενέργεια, συναφείς υπηρεσίες και τεχνική βοήθεια στη Σαουδική Αραβία. Η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει σιωπηρά τη σύναψη μιας πολύ ευρύτερης συμφωνίας για να διατεθεί στο βασίλειο αμερικανική τεχνολογία στο πεδίο της πυρηνικής ενέργειας.

Η Σαουδική Αραβία είναι γνωστό πως επιδιώκει να αποκτήσει τουλάχιστον δύο πυρηνικούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς. Εταιρείες από διάφορες χώρες, τις ΗΠΑ, τη Νότια Κορέα, τη Ρωσία, ανταγωνίζονται για το έργο. Ποια ή ποιες θα είναι η ανάδοχη ή οι ανάδοχες αναμένεται να αποκαλυφθεί από το Ριάντ φέτος.

Οι εγκρίσεις που υπέγραψε ο Πέρι (γνωστές ως «Part 810 authorizations») επιτρέπουν σε αμερικανικές εταιρείες να ξεκινήσουν προπαρασκευαστικό έργο ενόψει μιας συμφωνίας, πάντως όχι να διαθέσουν εξοπλισμό προς εγκατάσταση σε εργοστάσιο, εξήγησε πηγή ενήμερη για τις άδειες που έχουν εγκριθεί, υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.

Το ότι υπεγράφησαν οι άδειες αποκάλυψε πρώτος ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Daily Beast. Σύμφωνα με το υπουργείο Ενέργειας, οι εταιρείες ήταν εκείνες που ζήτησαν η κυβέρνηση Τραμπ να κρατήσει μυστικές τις εγκρίσεις των αδειών. Αμερικανοί κοινοβουλευτικοί εκφράζουν έντονες ανησυχίες ότι εάν οι ΗΠΑ μοιραστούν πυρηνική τεχνολογία με τη Σαουδική Αραβία, θα μπορούσαν δυνητικά να πυροδοτήσουν μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στη Μέση Ανατολή.

Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είχε δηλώσει στο τηλεοπτικό δίκτυο CBS πέρυσι ότι το βασίλειο θα αναπτύξει πυρηνικά όπλα, εάν το πράξει το Ιράν, που το Ριάντ θεωρεί τον βασικό του αντίπαλο στην περιοχή. Επιπλέον, το βασίλειο αντιδρά στην αμερικανική αξίωση η όποια πώληση να συνοδεύεται από δύο ρήτρες που θα το εμποδίσουν από το να αποκτήσει υλικό κατάλληλο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων μυστικά: την απαγόρευση του εμπλουτισμού ουρανίου αλλά και της επανεπεξεργασίας αναλωθέντος πυρηνικού καυσίμου.

Οι ανησυχίες στο Κογκρέσο για την πώληση πυρηνικής τεχνολογίας και τη διάθεση τεχνογνωσίας στη Σαουδική Αραβία εντάθηκαν στις αρχές του Οκτωβρίου του 2018, αφού ο Τζαμάλ Κασόγκι, δημοσιογράφος αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ, δολοφονήθηκε μέσα στο προξενείο του βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη. Οι άδειες εγκρίθηκαν μετά τον Νοέμβριο του 2017, ωστόσο δεν γίνεται σαφές στο έγγραφο που είδε το Ρόιτερς εάν κάποια από αυτές υπεγράφη μετά τον φόνο του Κασόγκι.

Ο Δημοκρατικός βουλευτής Μπραντ Σέρμαν ζήτησε από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο να δώσει στη δημοσιότητα τα ονόματα των εταιρειών που έλαβαν τις άδειες αυτές ως τα μέσα Απριλίου. Ο Πομπέο απάντησε ότι θα το εξετάσει. Ο Σέρμαν κατήγγειλε εξάλλου ότι η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να αποφύγει το Κογκρέσο όσον αφορά τη διάθεση πυρηνικής τεχνολογίας στη Σαουδική Αραβία. Ο Πομπέο αντέτεινε πως η κυβέρνηση εργάζεται για να εξασφαλίσει ότι η όποια συμφωνία για τη μεταφορά πυρηνικής τεχνολογίας δεν θα αυξήσει τον κίνδυνο διάδοσης των πυρηνικών όπλων.

Τον περασμένο μήνα, Δημοκρατικοί βουλευτές κατήγγειλαν πως στελέχη του Λευκού Οίκου αψηφούν τις προειδοποιήσεις πως μπορεί να παραβιάζουν τον νόμο συνεργαζόμενοι με πρώην αξιωματούχους και τον όμιλο IP3 International για να προωθήσουν μια συμφωνία αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων με σκοπό την κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας. Αγνοείται εάν η IP3 International συγκαταλέγεται στις εταιρείες που έλαβαν άδειες.