Ιταλία: Παραίτηση του υπουργού Παιδείας λόγω έλλειψης κονδυλίων

Ο υπουργός Παιδείας της Ιταλίας Λορέντσο Φιοραμόντι υπέβαλε την παραίτησή του, διότι δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τα κονδύλια αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ που επέμενε ότι χρειαζόταν να διατεθούν από την κυβέρνηση για να βελτιωθούν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας. Η παραίτηση του Φιοραμόντι χαρακτηρίζεται βαρύ πλήγμα για την κυβέρνηση συμμαχίας στην Ιταλία, που μοιάζει να τρεκλίζει καθώς τα κόμματα που την έχουν συγκροτήσει διαφωνούν για μια σειρά ζητημάτων, από τις μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη ως τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων.

Υπογραμμίζει επίσης τα προβλήματα και τις έριδες στο εσωτερικό του Κινήματος Πέντε Αστέρων (M5S, «αντισυστημικό»), της παράταξης του Φιοραμόντι, που προσπαθεί να ανασυνταχθεί εν μέσω της εκδήλωσης γενικευμένης δυσαρέσκειας προς τον επικεφαλής του Λουίτζι ντι Μάγιο. Ο Φιοραμόντι δήλωσε στο Ρόιτερς ότι υπέβαλε την «αμετάκλητη παραίτησή του» στον τεχνοκράτη πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε — που πάντα θεωρείτο προσκείμενος στο M5S — την 23η Δεκεμβρίου. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, τρεις γερουσιαστές του M5S εγκατέλειψαν τις τάξεις του και εντάχθηκαν στην αντιπολίτευση, η μεγαλύτερη παράταξη της οποίας είναι το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι.

Ο Φιοραμόντι είχε δηλώσει λίγο καιρό αφότου σχηματίστηκε η κυβέρνηση του M5S και του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) τον Σεπτέμβριο ότι θα παραιτείτο εάν οι δαπάνες για την παιδεία δεν αυξάνονταν κατά 3 δισεκατομμύρια ευρώ στον προϋπολογισμό του 2020. Λίγοι τον είχαν πιστέψει, πολύ περισσότερο καθώς το σχέδιο προϋπολογισμού προχώραγε στο κοινοβούλιο και γινόταν σαφές πως η κυβέρνηση δεν είχε πρόθεση να αυξήσει τους φόρους ή να περικόψει άλλες δαπάνες για να εξασφαλίζει που ζητούσε. Ο κρατικός προϋπολογισμός της Ιταλίας εγκρίθηκε τη Δευτέρα, ενόψει της προθεσμίας της 31ης Δεκεμβρίου.

«Δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει κανέναν το γεγονός ότι ένας υπουργός κρατάει τον λόγο του», σχολίασε δηκτικά ο Φιοραμόντι κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Ρόιτερς χθες. Ο ίδιος διαβεβαίωσε πως θα συνεχίσει να στηρίζει την κυβέρνηση στο κοινοβούλιο — είναι μέλος της Βουλής.

Η Ιταλία δαπανά το 3,6% του ΑΕΠ της για την παιδεία, ενώ ο μέσος όρος είναι 5% μεταξύ των 32 χωρών μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του οργανισμού. Στην κατάταξη βάσει του λόγου των δαπανών για την παιδεία επί του συνόλου των δημοσίων δαπανών, η Ρώμη βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ.

Ο Φιοραμόντι, πρώην καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Πρετόριας, στη Νότια Αφρική, έκανε διάφορες προτάσεις που προσέλκυσαν προσοχή τους τρεις μήνες που έμεινε στο αξίωμα του υπουργού. Εισηγήθηκε νέους φόρους στα αεροπορικά εισιτήρια, στα πλαστικά και στα ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά προκειμένου να συγκεντρωθούν κονδύλια για την παιδεία. Η ιδέα αυτή συνάντησε σθεναρή αντίσταση από μέρους πολλών που κρίνουν ότι ήδη οι Ιταλοί υπερφορολογούνται.

Ο Φιοραμόντι, που εκφράζει συχνά οικολογικές θέσεις, βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα του ιταλικού και του διεθνούς Τύπου όταν ανακοίνωσε πως το 2020 η χώρα του θα γίνει η πρώτη που θα θεσπίσει υποχρεωτικό μάθημα στα σχολεία με αντικείμενο την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, δήλωσε ότι ο ιταλικός κολοσσός του ενεργειακού τομέα, η ENI, πρέπει να σταματήσει να κάνει έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και να επικεντρωθεί στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

«Μερικές φορές, ένιωθα πως είχα περισσότερη υποστήριξη στο κόμμα μου ως προς τις προτάσεις μου για το περιβάλλον», δήλωσε ο Φιοραμόντι. «Το Κίνημα Πέντε Αστέρων γεννήθηκε πριν από 10 χρόνια έχοντας ισχυρή οικολογική πλατφόρμα, αλλά αυτή χάθηκε στον δρόμο», πρόσθεσε. Το Κίνημα Πέντε Αστέρων, που εντάχθηκε ως ο μείζων εταίρος σε δύο κυβερνητικές συμμαχίες μετά τις εθνικές εκλογές του 2018, δυσκολεύεται να ξεπεράσει τις εσωτερικές του διενέξεις και υφίσταται θεαματική πτώση στις δημοσκοπήσεις, γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση την επιβίωση της κυβέρνησης που σχηματίστηκε νωρίτερα φέτος.

Το M5S εξασφάλισε το 34% των ψήφων στις εκλογές που διεξήχθησαν τον Μάρτιο του 2018, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από εκείνο της πλησιέστερης αντίπαλης παράταξης, αλλά τον Νοέμβριο, το ποσοστό του στις δημοσκοπήσεις είχε πέσει στο μισό και η τάση ήταν καθοδική. Ο επικεφαλής του Λουίτζι ντι Μάγιο, υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι όσοι μιλούν ανώνυμα στον Τύπο και εκφράζουν αντιρρήσεις για την πορεία του κόμματος έχουν ελατήριο τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και θα όφειλαν να αποχωρήσουν από την παράταξη.

Η έλλειψη πειθαρχίας στις τάξεις του Κινήματος Πέντε Αστέρων χαρακτηρίζεται εξαρχής κίνδυνος για την κυβέρνηση συμμαχίας με το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) και μικρότερα κεντρώα και κεντροαριστερά σχήματα καθώς αμφισβητείται συνεχώς η κυβερνητική συνοχή· δεν βοηθάει το γεγονός ότι ο 33χρονος Ντι Μάγιο προσπαθεί να ανακτήσει μέρος της χαμένης δημοτικότητας του M5S υπαγορεύοντας την κυβερνητική πολιτική.

Ορισμένοι αναλυτές, όπως ο Φραντσέσκο Γκαλιέτι της εταιρείας συμβούλων Policy Sonar, προεξοφλούν το τελευταίο διάστημα ότι η κυβέρνηση συμμαχίας οδεύει σε πτώση ως την άνοιξη, καθώς το ενοποιητικό της στοιχείο ήταν να μείνει η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι εκτός εξουσίας, αλλά πέραν αυτού τα κόμματά της χωρίζουν πολλά περισσότερα από όσα τα ενώνουν, ενώ η συνεργασία του M5S με το PD, κόμμα του «κατεστημένου» που υποτίθεται ότι αντιμάχεται, αναμένεται να προκαλέσει απώλειες στο Κίνημα.