Ήττα Τζόνσον στη Βουλή των Κοινοτήτων, ζητά εκλογές (upd.)

Ο Μπόρις Τζόνσον ηττήθηκε χθες Τρίτη στην ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων επί του σχεδίου νόμου για την αποτροπή της αποχώρησης χωρίς συμφωνία του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που εξώθησε τον πρωθυπουργό να ανακοινώσει ότι θα ζητήσει σήμερα να προκηρυχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές.

Το κείμενο εγκρίθηκε με 328 ψήφους (301 κατά) από μέλη των κομμάτων της αντιπολίτευσης και 21 στελέχη των Συντηρητικών του Τζόνσον, παρότι είχαν προειδοποιηθεί ότι εάν αψηφούσαν την κομματική γραμμή, θα αποπέμπονταν από την Κοινοβουλευτική Ομάδα των Τόρις και θα στερούνταν τη δυνατότητα να θέσουν εκ νέου υποψηφιότητα να εκλεγούν. Η Ντάουνινγκ Στριτ επιβεβαίωσε ότι θα τεθούν εκτός Συντηρητικού κόμματος.

Τρία χρόνια και πλέον αφότου οι ψηφοφόροι ενέκριναν στο δημοψήφισμα την αποχώρηση από την ΕΕ, η ήττα του Τζόνσον διατηρεί τον γόρδιο δεσμό του Brexit άλυτο. Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν πάντα ανοικτά, από τη θυελλώδη έξοδο χωρίς συμφωνία ως την πλήρη εγκατάλειψη του εγχειρήματος.

Πάντως η χθεσινή έκβαση ήταν απλά το πρώτο εμπόδιο που καλούνταν να ξεπεράσουν σε αυτόν τον αγώνα οι κοινοβουλευτικοί, που ανέκτησαν τον έλεγχο της νομοθετικής ατζέντας, πράγμα όχι ασήμαντο. Σήμερα, θα ψηφίσουν επί σχεδίου νόμου που θα αναγκάσει τον Τζόνσον να ζητήσει από την ΕΕ αναβολή του Μπρέξιτ για τρίτη φορά, ως την 31η Ιανουαρίου 2020, εκτός εάν εγκριθεί συμφωνία για τους όρους και τον τρόπο της αποχώρησης νωρίτερα.

Σε περίπτωση έγκρισης του κειμένου αυτού, ο Τζόνσον θα βρεθεί σε θέση όμοια με εκείνη της προκατόχου του, της Τερέζας Μέι, η οποία δεν κατάφερε σε καμία από τις τρεις προσπάθειές της να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Βουλής των Κοινοτήτων που απαιτείτο για να εγκριθεί η Συμφωνία Αποχώρησης που η κυβέρνησή της διαπραγματευόταν επί δυόμισι χρόνια με την ΕΕ.

Ο Τζόνσον τη διαδέχθηκε πριν από έξι εβδομάδες, διαβεβαιώνοντας ότι η πιο δυναμική προσέγγισή του θα ανάγκαζε τις Βρυξέλλες να κάνουν παραχωρήσεις, κι άρα η νέα συμφωνία θα ικανοποιούσε το βρετανικό κοινοβούλιο. Σε διαφορετική περίπτωση, διεμήνυε ότι θα προχωρούσε στο σενάριο του no-deal Brexit, του διαζυγίου χωρίς συμφωνία.

Ανάμεσα στους 21 αντάρτες των Συντηρητικών που είναι πλέον αντιμέτωποι με την αποπομπή τους από τις τάξεις του κόμματος είναι ο Νίκολας Σόουμς, ο εγγονός του ηγέτη της Βρετανίας την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου Ουίνστον Τσόρτσιλ, καθώς και δύο πρώην υπουργοί Οικονομικών, οι Φίλιπ Χάμοντ και Κένεθ Κλαρκ, σημειώνει το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς.

«Δεν θέλω εκλογές, αλλά εάν τα μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων ψηφίσουν αύριο υπέρ της αναστολής των διαπραγματεύσεων και ακόμη μιας ανούσιας αναβολής του Μπρέξιτ, πιθανόν για χρόνια, τότε αυτός είναι ο μόνος τρόπος να λυθεί αυτό», είπε ο Τζόνσον στο ημικύκλιο μετά την ψηφοφορία.

«Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι καταθέτουμε απόψε πρόταση» για την προκήρυξη εκλογών, συμπλήρωσε. Σ’ αυτή την ιστορική αναμέτρηση ανάμεσα στον βρετανό πρωθυπουργό και το κοινοβούλιο της χώρας, οι αντίπαλοι του Τζόνσον τονίζουν πως θέλουν να τον εμποδίσουν να παίξει ρώσικη ρουλέτα με την οικονομία μιας χώρας που χαρακτηριζόταν άλλοτε πυλώνας και υπόδειγμα οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας στη Δύση.

Επιχειρηματολογούν ότι τίποτε δεν δικαιολογεί την ανάληψη των κινδύνων που συνεπάγεται το no-deal Brexit, δηλαδή της διακοπής μέσα σε μια νύχτα όλων των δεσμών με τη μεγαλύτερη αγορά για τις βρετανικές εξαγωγές και της εξάρθρωσης της βρετανικής οικονομίας.

Ο Τζόνσον, από την πλευρά του, διατείνεται πως οι πολέμιοι της προσέγγισής του θέλουν η Βρετανία να παραδοθεί στην ΕΕ, την ώρα που προσπαθεί να εξασφαλίσει καλύτερους όρους για το διαζύγιο απειλώντας ότι η χώρα θα φύγει χωρίς συμφωνία. Πριν από την ψηφοφορία, ξεκαθάρισε πως δεν θα αποδεχθεί «ποτέ» το να ζητηθεί νέα αναβολή.

«Το κοινοβούλιο είναι στα πρόθυρα του να καταστρέψει όποια συμφωνία μπορεί να καταφέρναμε να κλείσουμε με τις Βρυξέλλες», κατήγγειλε, καθώς «η αυριανή [σημερινή] ψηφοφορία θα παραδώσει τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων στην ΕΕ».

Η κυβέρνηση του Τζόνσον θα ζητήσει να διεξαχθεί ψηφοφορία για την πρότασή της να προκηρυχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές, πιθανότατα την 14η Οκτωβρίου. Αν πράγματι διεξαχθούν, ο νέος ηγέτης των Συντηρητικών θα αναμετρηθεί σε αυτές με τον ηγέτη των Εργατικών (αξιωματική αντιπολίτευση), τον Τζέρεμι Κόρμπιν, βετεράνο πολιτικό.

Ολοένα πιο Διχασμένο Βασίλειο

Εν μέσω της πολιτικής θύελλας του Μπρέξιτ, ωστόσο, είναι κάθε άλλο παρά σαφές το εάν η αντιπολίτευση θα εγκρίνει την προκήρυξη εκλογών. Για να περάσει η πρόταση χρειάζεται πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή των Κοινοτήτων των 650 μελών.

Ο Κόρμπιν αξίωνε καιρό εκλογές, που θεωρεί τον καλύτερο δρόμο για να αρθεί το αδιέξοδο, ωστόσο πολλοί μεταξύ όσων επιδιώκουν να αποτραπεί το διαζύγιο χωρίς συμφωνία προειδοποιούν πως ο Τζόνσον θα επιδιώξει οι εκλογές να γίνουν σε χρόνο που θα εμποδίζει το κοινοβούλιο να αποτρέψει το Μπρέξιτ την 31η Οκτωβρίου με ή χωρίς συμφωνία. Μετά τη χθεσινή ψηφοφορία, ο Κόρμπιν τόνισε πως εάν ο Τζόνσον θέλει εκλογές, είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει πρώτα την αναβολή του διαζυγίου, η συζήτηση και η ψηφοφορία επί της οποίας θα διεξαχθεί σήμερα.

Το δημοψήφισμα του 2016 αποκάλυψε ένα ΗΒ βαθιά διχασμένο για πολλά περισσότερα πράγματα από την ΕΕ, βάζοντάς το σε διαδικασία ενδοσκόπησης σχεδόν για τα πάντα: από τη μετανάστευση ως τον καπιταλισμό, την αυτοκρατορία, την Ένωση, το τι σημαίνει σήμερα η βρετανική ταυτότητα.

Πυροδότησε επίσης σφοδρές εμφύλιες συγκρούσεις και στα δύο μεγάλα κόμματα, με δεκάδες κοινοβουλευτικούς να ορκίζονται ότι θα βάλουν τις τύχες της χώρας πάνω από την πίστη τους στο κόμμα τους. Νωρίτερα χθες, ο Τζόνσον απώλεσε την πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων: ο Φίλιπ Λι, ως τώρα βουλευτής των Τόρις, μεταπήδησε στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.

Η λίρα, η συναλλαγματική ισοτιμία της οποίας εκτιμάται ότι θα υποστεί βαρύ πλήγμα σε περίπτωση διαζυγίου με την ΕΕ χωρίς συμφωνία, υποχώρησε σε επίπεδο ως και 1:1,1959 δολάρια πριν από την ψηφοφορία. Επρόκειτο για νέο ιστορικό χαμηλό μετά το 1985, εξαιρουμένης μιας πολύ μικρής χρονικής περιόδου τον Οκτώβριο του 2016 —μερικά λεπτά, στην πραγματικότητα— όταν είχε καταγραφεί το λεγόμενο «flash crash», η στιγμιαία κατάρρευση της ισοτιμίας της.

Οι φόβοι για το Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία κλιμακώνονται στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε πως είναι ολοένα περισσότερο «ευκρινής πιθανότητα». Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν προεξόφλησε πως είναι το πιθανότερο σενάριο. Σε έγγραφό της που περιήλθε σε γνώση του Ρόιτερς, η Κομισιόν εισηγείται να προσφερθεί οικονομική βοήθεια σε επιχειρήσεις, εργαζόμενους και αγρότες σε περίπτωση που το σενάριο γίνει πραγματικότητα. Επαναλαμβάνει την εκτίμησή της πως το Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία θα πλήξει πολύ πιο σκληρά την οικονομία της Βρετανίας από ό,τι αυτή της ΕΕ.

Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (ΔΗΕΕΑ) υπολογίζει ότι αυτή η εξέλιξη θα στοίχιζε σχεδόν 15 δισεκ. ευρώ στη Βρετανία άμεσα, λόγω απολεσθέντων εσόδων από τις εξαγωγές της στην ΕΕ, ενώ θα είχε επίσης μεγάλα έμμεσα κόστη. Το σενάριο αυτό χαρακτηρίζεται εφιάλτης στους οικονομικούς κύκλους, που προβλέπουν απογείωση του πληθωρισμού, κατάρρευση της λίρας και ύφεση.

Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα JP Morgan σημείωσε ότι η προκήρυξη εκλογών θα καθιστούσε πιθανότερο το Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία. Κοντά στο Ουέστμινστερ χθες, πολλοί εκατοντάδες αντίπαλοι του Μπρέξιτ διαδήλωσαν χθες βράδυ απαιτώντας να «σταματήσει το πραξικόπημα» του Τζόνσον, που αποφάσισε αναστολή των εργασιών της Βουλής των Κοινοτήτων για πέντε εβδομάδες, ως την 14η Οκτωβρίου, ώστε να μειωθεί ο διαθέσιμος χρόνος συζήτησης από τα μέλη του κοινοβουλίου και άρα να επιβληθεί το δικό του όραμα για το διαζύγιο.

Από την πλευρά του, το υπουργείο Οικονομικών της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει επιπλέον δύο δισεκ. λίρες για την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των συνεπειών του Μπρέξιτ την περίοδο 2020-2021, αυξάνοντας το συνολικό κονδύλι στα 8,3 δισεκ. στερλίνες.