Κύπρος: Η τουρκική πλευρά δεν έκανε παραχωρήσεις στη Γενεύη, νέες συνομιλίες τον Ιούλιο

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν η απόφαση για το άνοιγμα τεσσάρων νέων σημείων διέλευσης στην Κύπρο. Επίσης, επιτεύχθηκε συμφωνία για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως η δημιουργία επιτροπής νεολαίας, η συνεργασία στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, η ανοικοδόμηση των κοιμητηρίων και η εγκατάσταση ηλιακών πάνελ στη νεκρή ζώνη. Ωστόσο, αν και τα Ηνωμένα Έθνη αναμένεται να διορίσουν ειδικό εκπρόσωπο για την καθοδήγηση της διαδικασίας, δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα κάποιο όνομα.

Η τουρκική πλευρά δεν έκανε παραχωρήσεις

Η τουρκική πλευρά επανέλαβε την απόρριψή της οποιουδήποτε άλλου μοντέλου εκτός από τη λύση των δύο κρατών και ξεκαθάρισε ότι η διαδικασία δεν μπορεί να βασιστεί σε ένα ομοσπονδιακό μοντέλο. Ο πρόεδρος της ‘ΤΔΒΚ’, Ερσίν Τατάρ, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν θα κάνουμε διαπραγματεύσεις για κάτι πέραν της λύσης των δύο κρατών» και τόνισε την αμετάβλητη θέση της τουρκικής πλευράς αναφορικά με την κυριαρχική ισότητα και τη διεθνή αναγνώριση. Ο Τατάρ υπογράμμισε επίσης ότι οι διαπραγματεύσεις στη βάση της ομοσπονδίας έχουν αποτύχει επανειλημμένα, τόσο με το δημοψήφισμα του 2004 για το σχέδιο Ανάν όσο και με τις διαπραγματεύσεις του 2017 στην Crans Montana.

Η Ομοσπονδία δεν προσφέρει καμία λύση

Ο πρόεδρος της ‘ΤΔΒΚ’ επεσήμανε ότι η αποτυχία της ομοσπονδίας αποδεικνύεται από τις διαδικασίες διαπραγματεύσεων που διαρκούν πάνω από 50 χρόνια χωρίς καμία λύση, και υπογράμμισε ότι η οποιαδήποτε διαπραγμάτευση χωρίς την αναγνώριση της ‘ΤΔΒΚ’ ισοδυναμεί με σφετερισμό των δικαιωμάτων των Τ/Κ. Αμφισβήτησε επίσης την αμεροληψία των Ηνωμένων Εθνών, τονίζοντας ότι η συνεχής προώθηση της ομοσπονδίας παραβλέπει τη βούληση του Τ/Κ λαού. Επίσης, σημείωσε ότι η ‘ΤΔΒΚ’ και η Τουρκία εισήλθαν σε μια νέα διπλωματική διαδικασία που επιταχύνει την προσπάθεια διεθνούς αναγνώρισης.

Τέσσερις νέες συνοριακές διαβάσεις

Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στη Γενεύη, συμφωνήθηκε το άνοιγμα τεσσάρων νέων σημείων διέλευσης στην Κύπρο.

Η τουρκική πλευρά προχώρησε στην επιλογή δύο σημείων διέλευσης, το ένα στην περιοχή Μια Μιλιά (Haspolat), ανατολικά της Λευκωσίας, και το άλλο στη Λουρουτζίνα (Akıncılar), που θα διευκολύνουν τη μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων. Τα σημεία αυτά επιλέχθηκαν στρατηγικά για να βελτιώσουν την καθημερινή ζωή των Τ/Κ και να συμβάλουν στην οικονομία της ‘ΤΔΒΚ’. Αντίθετα, οι προτάσεις για νέες διελεύσεις από την Ε/Κ πλευρά ΔΕΝ έγιναν αποδεκτές, καθώς δεν ωφελούσαν άμεσα την Τ/Κ πλευρά.

Θέσεις της Τουρκίας και της Ελλάδας

Στη διάσκεψη συμμετείχαν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και ο υπουργός Ευρώπης του Ηνωμένου Βασιλείου Στίβεν Ντάουτι. Η Τουρκία επανέλαβε την ανάγκη για την αναγνώριση της ‘ΤΔΒΚ’ και τη στήριξή της σε αυτή τη διαδικασία. Η Ελλάδα και η Ε/Κ διοίκηση τόνισαν την προσήλωσή τους στο ομοσπονδιακό μοντέλο, ενώ η ΕΕ συμμετείχε στις συνομιλίες ως παρατηρητής, χωρίς επίσημη πρόσκληση.

Περιορισμένη συνεργασία

Το πιο ξεκάθαρο αποτέλεσμα της συνάντησης στη Γενεύη ήταν ότι η τουρκική πλευρά επανέλαβε την αποφασιστικότητα για μια λύση δύο κρατών, με βασική προϋπόθεση την αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας.

Η επιμονή των Ηνωμένων Εθνών και της Ε/Κ πλευράς στο ομοσπονδιακό μοντέλο απέτρεψε την πρόοδο σε περιεκτικές διαπραγματεύσεις. Αν και η Τουρκία πρότεινε τη δημιουργία κοινής επιτροπής για θέματα ενέργειας, νερού και υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ε/Κ πλευρά απέρριψε την πρόταση, εμποδίζοντας την ανάπτυξη τομέων οικονομικής συνεργασίας.

Η Γενεύη υπήρξε χρήσιμη

Παρά την αποτυχία στο να αλλάξουν οι θέσεις των πλευρών για την τελική διευθέτηση, η συνάντηση στη Γενεύη βοήθησε στην ανάπτυξη μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Η αύξηση των σημείων διέλευσης και η δημιουργία διαρθρωμένων τεχνικών επιτροπών προσφέρουν το πλαίσιο για έμπρακτη συνεργασία ακόμη και χωρίς μια τελική λύση. Η διαδικασία δεν έχει προχωρήσει όσο θα ήθελαν οι συμμετέχοντες, αλλά δημιουργήθηκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη ενός νέου μοντέλου για τη μελλοντική συμβίωση των δύο κοινοτήτων.

Οι συνομιλίες του Ιουλίου αναμένεται να είναι καθοριστικές για το πώς θα εξελιχθούν οι περιορισμένοι τομείς συνεργασίας και πώς θα προχωρήσει η διαδικασία, ενώ η τουρκική πλευρά θα συνεχίσει τις διπλωματικές της προσπάθειες για να κερδίσει μεγαλύτερη διεθνή αναγνώριση για την ‘ΤΔΒΚ’. Το σημαντικότερο συμπέρασμα από τη Γενεύη είναι ότι το μοντέλο της ομοσπονδίας δεν θεωρείται πλέον βιώσιμο από την τουρκική πλευρά και αναπτύσσεται μια διαδικασία περιορισμένης συνεργασίας για το μέλλον.