Μας θύμωσε η πανδημία – Έρευνα του ΑΠΘ

Ο άνθρωπος αντέδρασε με θυμό στην πανδημία, δείχνει έρευνα της Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιείται στο πλαίσιο παγκόσμιας μελέτης στην οποία συμμετέχουν 200 ερευνητές από 40 χώρες.

Παρά τον θυμό, όμως, όπως δηλώνει ο διευθυντής Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ, καθηγητής Βασίλειος-Παντελεήμων Μποζίκας, οι πολίτες δείχνουν αλληλεγγύη και παρατηρείται γενικώς βελτίωση της κοινωνικά επωφελούς συμπεριφοράς.

«Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι λίγο-πολύ αναμενόμενα. Έχουμε την επιδείνωση των ψυχολογικών επιπτώσεων, αλλά την ίδια στιγμή βλέπουμε ότι υπάρχει αυξημένη σε ικανοποιητικά επίπεδα επωφελής συμπεριφορά από την πλευρά των πολιτών. Βλέπουμε ο κόσμος να δείχνει αλληλεγγύη κυρίως προς τους ηλικιωμένους, οι οποίοι πιέζονται και περισσότερο κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, μια και η κατάσταση είναι περισσότερο επικίνδυνη γι’ αυτούς. Γι’ αυτό, άλλωστε και το στρες επιδεινώθηκε περισσότερο στους ηλικιωμένους», λέει ο επικεφαλής της έρευνας.

Λύσεις ανάγκης

«Οι περισσότεροι πολίτες επέλεξαν θετικές συμπεριφορές για να αντιμετωπίσουν για παράδειγμα τη μοναξιά της καραντίνας, όπως το σερφάρισμα ή τους περιπάτους, και όχι το αλκοόλ ή τις ουσίες», λέει ο ίδιος, αν και ένα μικρό ποσοστό επέλεξε κι αυτές.

Οι περισσότερες απαντήσεις αφορούν το διάστημα από τις 26 Απριλίου έως το τέλος Ιουνίου, ενώ η διάμεση ηλικία των ατόμων από την Ελλάδα που απάντησαν στη συγκεκριμένη έρευνα, ήταν τα 41 έτη. Στην έρευνα συμμετείχαν περισσότερες γυναίκες από ό,τι άνδρες (74% έναντι 26%). Η διάμεση ηλικία των γυναικών ήταν τα 40 έτη και των ανδρών τα 42 έτη.

«Πρέπει να σημειωθεί ότι η έρευνα συνεχίζεται. Μπορούν άτομα κάθε ηλικίας να μπουν στο σύνδεσμο https://www.coh-fit.com και να απαντήσουν στο ερωτηματολόγιο, ώστε να βγάλουμε όσο το δυνατό γίνεται περισσότερα συμπεράσματα», τονίζει ο κ. Μποζίκας.

Στρες και οργή

Το 72% δήλωσε ότι αισθάνθηκε έντονο στρες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι (άνω των 65 ετών) παρουσίασαν το υψηλότερο ποσοστό επιδείνωσης των επιπέδων του στρες, το οποίο έφτασε στο 96%.

Αναφορικά με τον θυμό, το 71% των συμμετεχόντων βίωσε έντονο θυμό συγκριτικά με τα συναισθήματά του προ πανδημίας. Τα ποσοστά επιδείνωσης του θυμού ήταν υψηλότερα στους ηλικιωμένους (96%) αλλά και στους νέους (57%) συγκριτικά με τα άτομα μέσης ηλικίας (53%). Ο λόγος είναι ότι οι ηλικιωμένοι –ειδικά οι σημαντικά μεγαλύτεροι– είτε λόγω νοσημάτων είτε λόγω αντικειμενικά περιορισμένου χρόνου μελλοντικών δραστηριοτήτων, πιέσθηκαν ιδιαίτερα, βλέποντας ότι στην δύση ή και προς το τέλος της ζωής τους, τους επεφυλάσσετο μια μικρή φυλακή. Οι νέοι πάλι, ένιωσαν αδικημένοι, γιατί ενώ δεν κινδύνευαν όσο οι άλλοι, έχαναν τα περισσότερα χωρίς προσωπικό κέρδος. Ανατρεπόταν η ζωή τους, καθώς σε μια φάση που οι άνθρωποι ανοίγουν φτερά, ένιωσαν κάποιος να τους τα αλυσοδένει.

Επισης ο φόβος του επικείμενου θανάτου ήταν πιο λογικό να ταράξει και να θυμώσει τους ηλικιωμένους, που αν και αντικειμενικά είναι πλησιέστερα στο τέλος της ζωής και θεωρητικά πιο εξοικειωμένοι με τη θνητότητα,  είναι πολύ φυσικό να μην θέλουν μια ημερομηνία λήξης δεκαπενθημέρου με μια διασωλήνωση σε ΜΕΘ. Η κατάθλιψη και ο φόβος οδηγούν συχνά στην οργή.

Μοναξιά

Όσον αφορά τη μοναξιά, οι περισσότεροι συμμετέχοντες ανέφεραν επιδείνωση της μοναξιάς τους συγκριτικά με πριν από την πανδημία. Οι νέοι άνθρωποι και οι ηλικιωμένοι ένιωσαν όμως πιο μόνοι από τους άλλους, οι πρώτοι  επειδή έχουν πλουσιότερη κοινωνική ζωή κατά κανόνα και οι ηλικιωμένοι γιατί αποκόπηκαν πλήρως.συγκεκριμένα οι νεαροί και οι νέοι ενήλικες (18-39 έτη) ανέφεραν μεγαλύτερα ποσοστά επιδείνωσης της μοναξιάς συγκριτικά με τους ενήλικες μέσης ηλικίας (40-64 έτη). Το υψηλότερο ποσοστό επιδείνωσης των επιπέδων της μοναξιάς -έφτασε στο 96%- παρουσίασαν οι ηλικιωμένοι (άνω των 65 ετών).

Αλληλεγγύη

Σε ό,τι αφορά στην κοινωνικά επωφελή συμπεριφορά, αυτή σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας βελτιώθηκε στο 66% των συμμετεχόντων. Ειδικά οι ηλικιωμένοι βελτίωσαν την κοινωνικά επωφελή συμπεριφορά τους σε ποσοστό 96%, επειδή σε εναντία περίπτωση θα κινδύνευαν και περισσότερο από τις άλλες ηλικιακές ομάδες (π.χ. αν δεν φορούσαν μάσκα ή αν δεν τηρουσαν αποστάσεις κ.λπ.)

Οπότε τίθεται ένα ερωτηματικό κατά πόσον η τήρηση των μέτρων απο ηλικιωμένους συνιστά αλληλεγγύη και μόνον στους νεότερους μπορεί ο σεβασμός προς τα μέτρα να εκληφθεί ως αλληλεγγύη.

Θετικές αντιδράσεις

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας, οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης των ιδιαίτερων συνθηκών που επέφερε στην καθημερινότητα η πανδημία, ήταν η άσκηση ή το περπάτημα (63%), η χρήση του διαδικτύου (61%), τα χόμπι (61%), η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (60%), η μελέτη ή η μάθηση μιας νέας δραστηριότητας (49%),  οι κοινωνικές συναναστροφές μέσω διαδικτύου (48%), η εργασία στον χώρο ή στο σπίτι (42%), τα ΜΜΕ (41%), η αφοσίωση σε κατοικίδα (36%), καθώς και η σωματική εγγύτητα και η σεξουαλική δραστηριότητα (36%). Άλλες στρατηγικές διαχείρισης, όπως η χρήση αλκοόλ ή ουσιών και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, κατέγραψαν πολύ μικρά ποσοστά.

Για τους άνδρες οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης της πανδημίας ήταν η χρήση του διαδικτύου (61%), η άσκηση ή το περπάτημα (59%), τα χόμπι (56%) και η άμεση κοινωνική επαφή ή η συναναστροφή (55%). Για τις γυναίκες οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης της πανδημίας ήταν η άσκηση ή το περπάτημα (64%), η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (62%), η χρήση του διαδικτύου (61%) και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι κοινωνικές συναναστροφές από απόσταση (51%).

Για τους νεαρούς ενήλικες οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης ήταν η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (65%), η άσκηση ή το περπάτημα (65%), τα χόμπι (65%) και η χρήση του διαδικτύου (62%). Για τα άτομα μέσης ηλικίας ήταν η άσκηση ή το περπάτημα (62%), η χρήση του διαδικτύου (60%) και η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (57%). Για τους ηλικιωμένους οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης ήταν η άσκηση ή το περπάτημα (58%) και η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (47%).