Μετά τους Γάλλους, διώχνουν και τους Αμερικανούς από το Νίγηρα

Αμέσως μετά την κατάληψη της εξουσίας, με πραξικόπημα τον περσινό Ιούλιο, η ηγεσία της χώρας κατήγγειλε τις συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας με τη Γαλλία. Οι τελευταίοι Γάλλοι στρατιώτες που απέμεναν εκεί αποχώρησαν στα τέλη Δεκεμβρίου. Μετά το πραξικόπημα, που ανέτρεψε τον  πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ, οι ΗΠΑ έθεσαν σε αναστολή τη διμερή συνεργασία με τον Νίγηρα, όμως δεν απέσυραν τους 1.100 στρατιωτικούς τους από εκεί, «διότι συμμετέχουν σε αντιτζιχαντιστικές επιχειρήσεις». Οι ΗΠΑ διαθέτουν στα βόρεια της χώρας μεγάλη βάση drones.

Πριν από τρεις μήνες οι ΗΠΑ δήλωσαν πως έχουν την πρόθεση να ξαναρχίσουν τη συνεργασία με το Νίγηρα, υπό όρους. Ο Νίγηρας δεν απάντησε. Όμως χθες το βράδυ ο συνταγματάρχης Αμαντού Αμπντραμάν, εκπρόσωπος του καθεστώτος, δήλωσε πως η κυβέρνηση, «λαμβάνοντας υπόψη τους πόθους και τα συμφέροντα του λαού, αποφάσισε με πλήρη υπευθυνότητα να καταγγείλει με άμεση ισχύ τη συμφωνία για το καθεστώς του στρατιωτικού προσωπικού των ΗΠΑ και των πολιτικών υπαλλήλων του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας στην επικράτεια του Νίγηρα».

Σε ανακοίνωσή του, ο συνταγματάρχης Αμπντραμάν πρόσθεσε ότι η αμερικανική στρατιωτική παρουσία είναι παράνομη και παραβιάζει «όλους τους συνταγματικούς και δημοκρατικούς κανόνες». Προσέθεσε ότι η συνεργασία «ήταν άδικη και είχε επιβληθεί μονομερώς από τις ΗΠΑ με απλή ρηματική διακοίνωση τον Ιούλιο του 2012».

Η απόφαση ανακοινώθηκε μόλις έληξε η τριήμερη επίσκεψη αμερικανικής αντιπροσωπείας στο Νίγηρα. Επικεφαλής της ήταν η υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδια για τις αφρικανικές υποθέσεις Μόλι Φι. Κατά την τριήμερη επίσκεψή της η Μόλι Φι δεν μπόρεσε να συναντηθεί με τον επικεφαλής του στρατιωτικού καθεστώτος, του Αμπντουραμάν Τσιανί.

Το γραφείο του τελευταίου εξέδωσε ανακοίνωση που αναφέρει ότι «η αμερικανική αντιπροσωπεία δεν τήρησε το πρωτόκολλο, καθώς οι ΗΠΑ ενημέρωσαν μονομερώς για την ημερομηνία της άφιξης και τη σύνθεση της αντιπροσωπείας, χωρίς να αναζητήσουν όπως ορίζει η διπλωματική εθιμοτυπία τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Εξωτερικών του Νίγηρα».

Κατήγγειλε επίσης πως «η κυρία Φι αντιμετώπισε τους συνομιλητές της ως κατώτερους  και με περιφρόνηση, και εν γένει επέδειξε συμπεριφορά που υπονομεύει τις διμερείς σχέσεις». Η Μόλι Φι συναντήθηκε πάντως δυο φορές με τον πρωθυπουργό που έχει ορίσει το στρατιωτικό καθεστώς, τον Αλί Μααμάν Λαμίν Ζεν.

Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «θα επανέλθει η συνταγματική τάξη στη χώρα, καθώς ο Νίγηρας συσφίγγει τις σχέσεις του με τις γειτονικές χώρες και θα γίνουν εκλογές εν ευθέτω χρόνω». Η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη στενή συνεργασία με τις όμορες χώρες Μπουρκίνα Φάσο και Μάλι για την πάταξη του τζιχαντισμού, καθώς και σε στενότερη συνεργασία με το Ιράν και τη Ρωσία. Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο και Νίγηρας εγκατέλειψαν την Οικονομική Κοινότητα Κρατών της Δυτικής Αφρικής (CEDEAO στα γαλλικά, ECOWAS στα αγγλικά), γιατί η Κοινότητα αποφάσισε να θέσει σε ισχύ αυστηρές οικονομικές κυρώσεις σε όσες χώρες είχαν συμβεί πραξικοπήματα.

Λόγω της έντασης και του αδιεξόδου που επακολούθησε, πριν από δέκα μέρες η ECOWAS αποφάσισε να άρει τις περισσότερες κυρώσεις, όμως πλέον ήταν αργά. Στην Κοινότητα εξακολουθούν να ανήκουν το Πράσινο Ακρωτήριο, η Ακτή του Ελεφαντοστού, η Γκάμπια, η Γκάνα, η Γουινέα, η Γουινέα Μπισάου, η Λιβερία, η Νιγηρία, η Σενεγάλη, η Σιέρα Λεόνε, το Τόγκο και το Μπενίν.

Η Κοινότητα διαθέτει μια “ειρηνευτική δύναμη” που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για να ανατρέψει πραξικοπηματίες ή να τους αποτρέψει από το να καταλάβουν την εξουσία στο Μάλι, στην Ακτή του Ελεφαντοστού, στη Σιέρα Λεόνε, στη Λιβερία, στη Γουινέα Μπισάου και στη Γκάμπια. Θα έκανε το ίδιο και στο Νιγηρα, όμως όταν ανακοίνωσαν Μάλι και Μπουρκινα Φάσο ότι συντάσσονται με το Νίγηρα και ήταν πλέον εμφανές ότι θα ακολουθούσε αιματηρός και μακροχρόνιος πόλεμος, το σχέδιο για επέμβαση “ειρηνευτικών δυνάμεων” στο Νίγηρα, ματαιώθηκε.

Ο Νίγηρας έχει ουράνιο στα βόρεια, εκεί που είναι η αμερικανική βάση και όπου ζουν οι Τουαρέγκ, με τους οποίους οι συγκρούσεις ήταν υπολογίσιμες στο παρελθόν και οι οποίοι συνιστούν το 11% του πληθυσμού της χώρας. Η παρέμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και η οικονομική κρίση άνοιξαν έμμεσα την πόρτα και σε νέες εξεγέρσεις των Τουαρέγκ, αλλά και άλλης φυλής (στα ανατολικά) καθώς και στην διείσδυση της Αλ Κάιντα.

Η χώρα δεν μπόρεσε να πλουτίσει από το ουράνιό της, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα στον κόσμο, όσο αυτό είχε υψηλή ζήτηση. Η ζήτηση όμως μειώθηκε μετά το 2005, ήρθε ξηρασία και ακρίδες και η κοινωνική ζωή άρχισε να συνταράσσεται από συγκρούσεις άλλοτε εθνοτικές και άλλοτε τζιχαντιστικές, όμως στην ουσία οικονομικές, καθώς πάνω από 2 εκατ. πολίτες κυριολεκτικά πείνασαν τα τελευταία χρόνια.

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι η χώρα έχει πάρα πολλές γεννήσεις (περίπου 7 ανά μητέρα) και η αύξηση του πληθυσμού οξύνει την οικονομική ανέχεια. Γενικά είναι πολύ φτωχή χώρα και από την ανεξαρτοποίησή της μέχρι σήμερα ζει κυρίως από δωρεές άλλων κρατών. Στην χώρα εκτός από τις ΗΠΑ, είχαν βάσεις οι Γάλλοι (που πλέον αποχώρησαν) αλλά και οι Τούρκοι. Μετά την αποπομπή των Γάλλων εμφανίσθηκε η Wagner.