Νίκος Ανδρουλάκης: «Μια κοινωνία χωρίς δίκαιη και ανθρώπινη εργασία, είναι μια Δημοκρατία χωρίς ισχυρές ρίζες»

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όταν συζητάμε ένα  νομοσχέδιο για τα εργασιακά, ανοίγει μία ευρύτερη συζήτηση. Διότι, ένα τέτοιο νομοσχέδιο αποκαλύπτει σε τι είδους κοινωνία θέλουμε να ζούμε. Φανερώνει τον πυρήνα της πολιτικής της ηθικής και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Η κυβέρνηση σήμερα φέρνει προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο
με τον ηχηρό τίτλο:«Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας – Στήριξη στον Εργαζόμενο – Προστασία στην Πράξη».

Ο τίτλος ακούγεται στα αυτιά του κάθε εργαζόμενου ως ένα σύντομο ανέκδοτο, ως μια μεγάλη ειρωνεία. Τίποτα πιο άδικο δεν έχει παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια, στο όνομα της «δίκαιης εργασίας».

Αν ήθελε η κυβέρνηση να είναι ειλικρινής, θα έπρεπε να το τιτλοφορήσει: «Φθηνή Εργασία για τους Πολλούς – Ανοχή στην Αυθαιρεσία – Επισφάλεια στην Πράξη». Γιατί αυτό είναι: ένα νομοσχέδιο που «απλοποιεί» αφαιρώντας δικαιώματα, «στηρίζει» επιβάλλοντας ευελιξία, και «προστατεύει» την εργοδοτική διαπραγματευτική θέση.

Η κυβέρνηση παρουσιάζει το 13ωρο σαν μια τεχνική διευθέτηση. Όμως, δεν είναι μια απλή ρύθμιση· συνιστά το πολιτικό αποτύπωμα μιας ευρύτερης συντηρητικής αντίληψης, που σκοπό έχει τη στρατηγική αποδόμηση της εργατικής νομοθεσίας, η οποία με αγώνες και θυσίες κατοχυρώθηκε.

Το 8ωρο καθιερώθηκε ως θεμέλιο της κοινωνικής προόδου.
Ήταν η νίκη του ανθρώπου πριν πολλές δεκαετίες απέναντι στην αλλοτρίωση· το δικαίωμα του εργαζόμενου να εργάζεται για να ζει, όχι απλώς να ζει για να εργάζεται. Και τώρα, το 2025, η κυβέρνηση Μητσοτάκη φέρνει ένα νομοσχέδιο που μας επιστρέφει σε λογικές του χθες. Τι σημαίνει 13 ώρες δουλειάς; Σημαίνει ότι ένας άνθρωπος φεύγει από το σπίτι στις 6 το πρωί και γυρίζει το βράδυ. Αυτό είναι ανθρώπινο; Είναι δίκαιο; Αποτυπώνει εργασιακά δικαιώματα, περιβάλλον εργασίας μιας ευρωπαϊκής χώρας του 2025;

Αν δεν θέλετε να ακούσετε εμάς, γιατί κωφεύετε στην αντιπολίτευση, ακούστε την Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία κατέθεσε υπόμνημα στη Βουλή, με το οποίο επισημαίνει ότι οι νέες ρυθμίσεις έχουν σκοπό την αύξηση του χρόνου εργασίας και ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο καθιστά σχεδόν αδύνατο ο εργαζόμενος να μπορέσει να αρνηθεί τις επιπλέον ώρες εργασίας. 

Όλα αυτά στο όνομα της «ευελιξίας» –της ελευθερίας του ισχυρού να επιβάλλει τη βούλησή του. Όμως, αυτά δεν ξεκινούν σήμερα. Έχουμε δει τα ψήγματα της πολιτικής σας χρόνια τώρα. Δεν ήρθε σε κενό αέρος το 13ωρο. Είναι ο επόμενος κρίκος στην αλυσίδα μιας μεθοδικής αποδόμησης των εργασιακών δικαιωμάτων. Για δεκαετίες, η νομοθεσία προέβλεπε υπερωρία μέχρι τρεις ώρες την ημέρα
και μόνο για λόγους έκτακτης ανάγκης. Το 2023, η κυβέρνηση άνοιξε την «πόρτα»: επέτρεψε εργασία έως 13 ώρες, μόνο εφόσον ο εργαζόμενος είχε δύο διαφορετικούς εργοδότες – μια οριακή περίπτωση. Τώρα, το ίδιο σχήμα γενικεύεται για εργασία σε έναν εργοδότη. Η εξαίρεση γίνεται κανόνας.

Αυτή είναι η μέθοδός σας: κάθε «ήσσονος σημασίας» αλλαγή σήμερα,
γίνεται το «προηγούμενο» της επόμενης απορρύθμισης αύριο.
Έτσι, σιγά-σιγά, ξηλώνετε το πουλόβερ της προστασίας της εργασίας
νήμα-νήμα, διάταξη-διάταξη.

Το ίδιο κάνατε με:

• Την κατάργηση του βάσιμου λόγου απόλυσης και τη μη δυνατότητα των εργαζομένων να προσφεύγουν μονομερώς στη διαιτησία.
• Την αντικατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων με ατομικές συμφωνίες,
• Τις κατά παραγγελία συμβάσεις εργασίας, με τις οποίες ο εργαζόμενος τίθεται σε εργασιακή ετοιμότητα για όποτε και όσο τον χρειάζεται η επιχείρηση.

Το 13ωρο είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
Από κάτω υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα αποδυνάμωσης των θεσμών.

Πρώτα, οι συλλογικές συμβάσεις: το 2008 κάλυπταν περίπου το 83% των εργαζομένων, και σήμερα κυμαίνονται γύρω στο 26%. Δηλαδή, επτά στους δέκα εργαζομένους είναι χωρίς καμία συλλογική κάλυψη.

Ύστερα, η Διαιτησία και ο ΟΜΕΔ:με τους νόμους 4635/2019 και 4808/2021, η κυβέρνηση τους αποδυνάμωσε αφαιρώντας την υποχρεωτικότητα συμμετοχής στη μεσολάβηση και περιορίζοντας την προσφυγή στη διαιτησία. Έτσι, η συλλογική διαπραγμάτευση απονεκρώθηκε. Και τέλος, η Επιθεώρηση Εργασίας,
που αντί να ενισχυθεί, μετατράπηκε σε θεσμό ελέγχου «χωρίς δόντια».
Με αποτέλεσμα να υπάρχει έλλειψη ελέγχου και πολλές αυθαιρεσίες.

 

Ποιο είναι το αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών επιλογών; Ποιες είναι οι επιπτώσεις;

Ας δούμε τα στοιχεία:

Οι Έλληνες εργάζονται τις περισσότερες ώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά έχουν τη δεύτερη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στους «27».

Τα πραγματικά τους εισοδήματα βρίσκονται σε διαρκή απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ οι ανισότητες διευρύνονται:

Ο μέσος ετήσιος μισθός πλήρους απασχόλησης, σύμφωνα με τη Eurostat για το 2023, βρίσκεται πλέον στην 3η θέση από το τέλος παρά τις ονομαστικές αυξήσεις τα τελευταία τρία χρόνια.

Είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και στο χαμηλό της 10ετίας που καταγράφηκε το 2020, η Ελλάδα δεν είχε πέσει τόσο χαμηλά στην ευρωπαϊκή κατάταξη, καθώς ξεπερνούσε κατά σειρά τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, την Πολωνία, τη Σλοβακία και την Κροατία. Τώρα μας ξεπέρασαν οι περισσότερες από αυτές τις χώρες.

Και τι υπόσχεται η κυβέρνηση; Ότι ο στόχος της το 2027 είναι να φτάσει ο μέσος μισθός τα 1.500 ευρώ, όσα ήταν περίπου το 2009. 

Οι αξίες ανεβαίνουν, τα ενοίκια ανεβαίνουν, το κόστος ζωής απογειώνεται, η δημόσια υγεία φθίνει με αποτέλεσμα πολύ μεγάλη αύξηση των ιδιωτικών δαπανών, και εσείς λέτε ότι το 2027 θα φτάσουμε τον μέσο μισθό του 2009.

Πώς λοιπόν με αυτό το κόστος ζωής και με την απορρύθμιση του κοινωνικού κράτους μπορούμε να έχουμε ευημερία στην ελληνική κοινωνία;

Εσείς λοιπόν αντί να αντιμετωπίσετε τα φαινόμενα αυτά, απορρυθμίζετε και τις εργασιακές σχέσεις περαιτέρω.

Τα πράγματα είναι πάρα πολύ απλά: Μετά το μνημόνιο και ενώ η κοινωνία ανέμενε να έχουμε μια καλύτερη, φθηνότερη ζωή, καλύτερους μισθούς, περισσότερα εργασιακά δικαιώματα, καλύτερο κοινωνικό κράτος για τις οικογένειες, τους νέους, τα παιδιά, συντελείται η μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου εις βάρος των πολλών και προς όφελος των λίγων.

Και εδώ τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Το μερίδιο των μισθών στο συνολικό εθνικό εισόδημα είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην Ευρώπη, ενώ το μερίδιο των κερδών είναι το τρίτο υψηλότερο. Αυτό το «καμπανάκι» των ανισοτήτων και της άδικης αναδιανομής του πλούτου το ακούτε; Το βλέπετε γύρω σας;

-Το 2024 το μερίδιο των μισθών μειώθηκε στο 35% ενώ ήταν σχεδόν 37% το 2019.

-Αντίστοιχα, τα κέρδη αυξήθηκαν στο 50,2% από 48,3%.

-Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 52,4 δισεκατομμύρια, με τα 30 να κατευθύνονται στα κέρδη. Πώς να αντέξει λοιπόν ο εργαζόμενος;

Έχουμε μία ανάπτυξη-βούτυρο στο ψωμί των ολιγοπωλίων, εις βάρος χιλιάδων ανθρώπων, χιλιάδων οικογενειών που δεν βλέπουν τα οφέλη στην καθημερινότητά τους, στα εισοδήματά τους. Δεν βλέπουν τα οφέλη αυτά τα οποία εσείς ονομάζετε «ανάπτυξη»

Αυτό το μοντέλο λοιπόν είναι άδικο κοινωνικά και δεν είναι ένα μοντέλο που έρχεται μέσα από έναν «φυσικό νόμο», μέσα από μία φυσική ροή των πραγμάτων.

Είναι μία αλληλουχία πολιτικών επιλογών της Νέας Δημοκρατίας. Μία αλληλουχία πολιτικών επιλογών που έχουμε χρέος να σταματήσουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα. Διότι με εσάς θα χειροτερεύει η ζωή του ελληνικού λαού.

Πάμε λοιπόν στις πολιτικές επιλογές, που σχετίζονται με την ΑΔΥΝΑΜΗ διαπραγματευτική ισχύ του κόσμου της εργασίας: Μόλις 26% των εργαζομένων καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Οδηγία για επαρκείς μισθούς θέτει ως στόχο το 80%. Πού πάμε λοιπόν; Σε σημαντικές επιπτώσεις και στην παραγωγικότητα.

Διότι, όταν την ανάπτυξη την καρπώνονται οι λίγοι και όχι ο κόσμος της εργασίας, δεν υπάρχει κίνητρο, με αποτέλεσμα άνθρωποι με υψηλές δεξιότητες να επιλέγουν τη μετανάστευση, καλύτερα εργασιακά δικαιώματα και καλύτερους μισθούς.

Άρα, αποψιλώνετε τη χώρα από ένα σημαντικό κομμάτι του ανθρώπινου κεφαλαίου, που θα μπορούσε να υπηρετήσει ένα ισχυρότερο μοντέλο ανάπτυξης. Με αυτές τις πολιτικές επιλογές και όταν το τεχνολογικό περιβάλλον δημιουργεί σύγχρονες και μεγάλες προκλήσεις.

Δημιουργήσατε, λοιπόν, ένα μοντέλο το οποίο είναι μιας κοινωνίας χαμηλών προσδοκιών. Χαμηλών προσδοκιών, που εμείς δεν συμβιβαζόμαστε. Μια κοινωνία που απλώς «τα βγάζει πέρα», χωρίς σοβαρή προοπτική για τις νεότερες γενιές.

Σε αυτό το σημείο, θέλω να επισημάνω έναν αδιόρατο κίνδυνο. Η μεγάλη κρίση που βιώσαμε την περασμένη δεκαετία, έχει αφήσει μια εξαιρετικά αρνητική κληρονομιά πέρα από τους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες.

Έχει παγιωθεί μια Ελλάδα χαμηλής αυτοπεποίθησης, χωρίς υψηλούς στόχους σύγκλισης όπως στο παρελθόν. Δεν μιλάμε πια για σύγκλιση. Δεν μπαίνουν μετρήσιμοι στόχοι. Διότι είμαστε σε μια τροχιά απόκλισης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Για αυτό, η παράταξή μας φιλόδοξα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης εξήγγειλε μια δέσμη πέντε εθνικών στόχων σύγκλισης με την Ευρώπη.

Ένας από αυτούς είναι: Αξιοπρεπής εργασία για όλους – Δικαιότερη Κατανομή Πλούτου.

Ο στόχος μας είναι σαφής: η αύξηση του μεριδίου των μισθών στο ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 1% ετησίως για τα επόμενα 5 χρόνια. Διότι μόνο έτσι η αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα μεταφραστεί σε περισσότερη ευημερία για τον εργαζόμενο και την οικογένειά του.

Εμείς έχουμε άλλη ιδεολογία και ένα άλλο, εντελώς διαφορετικό, πολιτικό σχέδιο. Για αυτό, δεν αρκούμαστε μόνο στην κριτική. Φέρνουμε συγκεκριμένη, σοσιαλδημοκρατική, ευρωπαϊκή και κοινωνικά δίκαιη πρόταση.

Και στη ΔΕΘ και με τη σημερινή μας τροπολογία δεσμευόμαστε για την πολιτική του αύριο. Για την πολιτική μιας μελλοντικής κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Μιας κυβέρνησης που θα δημιουργήσει άλλες συνθήκες στην ελληνική κοινωνία. Για αυτό, λοιπόν, η τροπολογία μας αποτυπώνει με δεσμεύσεις αυτήν την πολιτική, που εσείς αρνείστε πεισματικά στον ελληνικό λαό:

1. Επαναφορά της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και του προσδιορισμού του κατώτατου μισθού από τους κοινωνικούς εταίρους. Και όχι μέσα από εκλογικούς κύκλους και με το βλέμμα στραμμένο στην κάλπη. Να το κάνουμε, όπως γίνεται και στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, με σεβασμό στον εργαζόμενο.
2. Επέκταση και καθολική ισχύ των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων.

3.Επαναφορά της μετενέργειας των συλλογικών συμβάσεων, ώστε να γίνει 6μηνη και  ολική.

4.Επαναφορά της δυνατότητας μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία, όπως ίσχυε πριν τη νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας το 2019 προκειμένου να ενισχυθούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και οι συλλογικές συμβάσεις.

5. Παροχή φορολογικών και ασφαλιστικών κινήτρων σε επιχειρήσεις που θα καταρτίζουν επιχειρησιακές συμβάσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν θεσμικά δικαιώματα για τους εργαζόμενους, όπως παιδικούς σταθμούς για τα παιδιά τους. Κίνητρα, ώστε οι μεγάλες επιχειρήσεις να προσφέρουν ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον στους εργαζόμενούς τους.

Η δική μας δέσμευση δεν είναι απλώς διορθωτική· συνιστά αντιστροφή της πορείας προς την εργασιακή ζούγκλα στην οποία οδηγείτε. Αποτελεί το θεμέλιο για ένα νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο με αξιοπρέπεια, διαφάνεια και δίκαιη ανάπτυξη.

 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με το παρόν σχέδιο νόμου, η κυβέρνηση καθιστά την εργασιακή επισφάλεια «κανόνα ζωής», διαταράσσοντας πλήρως την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και επαγγελματική ζωή.

Όταν, όμως, μια κοινωνία συνηθίζει την αυθαιρεσία, αρχίζει να αποδέχεται το παράλογο και το άδικο ως «λογικό», ως μονόδρομο: 13ωρα, συμβάσεις μηδενικών ωρών, ελαστικές ζωές. Και κάθε φορά που λέμε -ή που λέτε, για να είμαι ακριβής- «δεν χάθηκε ο κόσμος», χάνεται ένα κομμάτι της κοινωνικής δικαιοσύνης και της κοινωνικής συνοχής.

Επειδή, λοιπόν, εμείς είμαστε η παράταξη που θεμελίωσε το Εργατικό Δίκαιο στον τόπο, δεσμευόμαστε ως κυβέρνηση, να καταργήσουμε αυτήν τη νομοθεσία που περιφρονεί τον ελληνικό λαό και θέτει σε ομηρία τον εργαζόμενο. Εγγυόμαστε ένα πλαίσιο που θα προστατεύει και θα ενισχύει τον κόσμο της εργασίας βάζοντας κανόνες για μια πιο ανθρώπινη ζωή και για δίκαιη αναδιανομή του πλούτου. Γιατί η ανθεκτικότητα της οικονομίας και η ανταγωνιστικότητα της παραγωγής εξαρτάται από την ευημερία του ελληνικού λαού. Διότι για εμάς, η εργασία δεν είναι απλά κόστος, όπως είναι για εσάς. Είναι η ψυχή της κοινωνίας. Για εμάς, μια κοινωνία χωρίς δίκαιη και ανθρώπινη εργασία, είναι μια Δημοκρατία χωρίς ισχυρές ρίζες.

Αυτό, λοιπόν, το νομοσχέδιο αποδεικνύει ότι περιφρονείτε τους πολλούς και υπηρετείτε τους λίγους. Τους λίγους και ισχυρούς.

Και δεν είναι μόνο το νομοσχέδιο. Είναι όλες οι πολιτικές σας επιλογές. Δεν έχετε χρήματα για να στηρίξετε τον αδύναμο συνταξιούχο, δεν έχετε χρήματα για τον 13ο μισθό, ένα δίκαιο αίτημα κάθε δημόσιου υπαλλήλου που βλέπει την ακρίβεια να ροκανίζει το οικογενειακό εισόδημα. Έχετε, όμως, την πολυτέλεια να δίνετε στους εργολάβους του ΒΟΑΚ 150 εκατομμύρια ευρώ, κύριοι της Νέας Δημοκρατίας.

Έπρεπε να πληρώσει ο λαός το προεκλογικό σόου του κ. Μητσοτάκη το 2023. Την ανικανότητά σας και την ατζέντα σας την πληρώνουν οι Έλληνες φορολογούμενοι. 

Ένα έργο με συνολικό αρχικό προϋπολογισμό 350 εκατομμύρια ευρώ, κοστίζει ήδη 150 εκατομμύρια παραπάνω έχοντας ολοκληρωθεί μόνο το 25%. Διότι θέλατε να υπογράψετε προεκλογικά. Και τώρα, επειδή δεν μπορείτε να δώσετε στους εργολάβους τον χώρο κατασκευής του έργου, πρέπει ο ελληνικός λαός να φορτωθεί άλλα 150 εκατομμύρια ευρώ.

Σας φαίνονται λίγα, κυρία Κεραμέως τα 150 εκατομμύρια ευρώ; Φαίνονται λίγα τα 150 εκατομμύρια ευρώ στους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, που εδώ και τέσσερις μέρες δεν έχετε δώσει δημόσια απάντηση  για αυτό το πλήγμα στο δημόσιο συμφέρον, όπως και για άλλα πολλά; Τι να περιμένουμε, όμως, από μια κυβέρνηση της διαφθοράς και της ατιμωρησίας, πέρα από τη λέξη περιφρόνηση του λαού; Περιφρόνηση της κοινής λογικής. Περιφρόνηση του δημοσίου συμφέροντος.

Παρακολουθούσα πριν λίγο την Εξεταστική Επιτροπή. Αυτήν που εσείς λέγατε ότι είναι ατελέσφορη και δεν φέρνει αποτελέσματα. Αλλά, την αξιοποιήσατε για να δέσετε τα χέρια της δικαιοσύνης και να μη γίνει προανακριτική, ώστε να μη μπορεί η ελληνική δικαιοσύνη να διερευνήσει βάσει της δικογραφίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας τους κ.κ. Βορίδη και Αυγενάκη.

Αλλά, ακόμη και εκεί, στο στημένο θέατρο, στην παρέλαση του παραλόγου, εκτίθεστε συνεχώς.

Άκουσα πριν από λίγο στενό συνεργάτη του κ. Αυγενάκη να λέει «δεν ξέρω με ποιους συνομιλούσα, δεν θυμάμαι τι έλεγα». Έχουν πάθει… αμνησία! Δεν απαντούν σε τίποτα, δεν ξέρουν ποιος είναι ο Μάκης, ποιος είναι ο Ξυλούρης. «Είναι πολλοί οι Μάκηδες, είναι πολλοί οι Ξυλούρηδες». Ναι, όταν μιλάς με κάποιον Μάκη, ξέρεις ποιος Μάκης είναι. Όταν μιλάς με κάποιον Παπαδόπουλο, ξέρεις ποιος Παπαδόπουλος είναι. Γιατί και οι Παπαδόπουλοι είναι πάρα πολλοί.

Δεν σας ενοχλεί η προσβολή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, έχετε κανονικοποιήσει τη διαφθορά. Έχετε χρέος να επιτρέψετε στη δικαιοσύνη να ερευνήσει όλα αυτά τα πολιτικά πρόσωπα.

Αυτό που έγινε το καλοκαίρι είναι μη ανεκτό από τη δημοκρατική αντιπολίτευση. Είναι μη ανεκτό και μη αποδεκτό. Και πρέπει άμεσα να λυθούν τα χέρια της δικαιοσύνης για να τους διερευνήσει όλους. Και όχι να έρχονται εδώ κάποιοι οι οποίοι στον βωμό να καλύψουν τους υπουργούς σας και τη «γαλάζια» συμμορία, να μην απαντούν σε τίποτα. «Ξεχνούν» τα πάντα, με ποιους μιλούσαν, τι έκαναν, τα ρουσφέτια τους και συγχρόνως έχουμε μία επίθεση σε τίμιους ανθρώπους με τα γνωστά μίντια της διαπλοκής, που κρατούν όρθιο τον κ. Μητσοτάκη.

Στο τέλος, θα κερδίσει η αλήθεια και το φως. Θα κερδίσει το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Παράταξη. Και θα μπείτε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και εσείς και οι προσβλητικές πρακτικές έναντι του ελληνικού λαού και έναντι της ιστορίας της χώρας. Διότι, εκτίθεται η χώρα μας. Εκτίθεται συνεχώς με τις επιλογές σας σε όλα τα επίπεδα. Ξαναγίναμε «μαύρο πρόβατο» αναξιοπιστίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο με πρωταγωνιστή τον κ. Μητσοτάκη.

Αλλά… κατά τα άλλα, ήσασταν με το «ναι», με το «μένουμε Ευρώπη». «Μένουμε στην Ευρώπη» σημαίνει σεβόμαστε τις αξίες, τις αρχές της Ευρώπης. Και όχι τις υπονομεύουμε απλώς για να κρατάμε σφιχτά την καρέκλα μας και την εξουσία. Για αυτό, θα δώσουμε μεγάλο αγώνα μέχρι την ημέρα των εθνικών εκλογών. Για να ηττηθείτε και να πάτε στην αντιπολίτευση.