Νορβηγός διπλωμάτης: Το Μεσανατολικό θα λυνόταν αν υπήρχαν ηγέτες ουσίας

Η Χαμάς και το Ισραήλ με τόσο μίσος που υπάρχει, δεν μπορούν να διαπραγματευθούν, χρειάζεται τρίτη ή τρίτες δυνάμεις

«Οι Συμφωνίες του Όσλο που είχαν σκοπό να καταλήξουν στην ειρηνική συνύπαρξη δύο κρατών, ενός ισραηλινού και ενός παλαιστινιακού, είναι απολύτως νεκρές», εκτιμά ένας από τους αρχιτέκτονές της, ο Νορβηγός Γιαν Έγκελαντ, για τον οποίο η διέξοδος στην τρέχουσα σύγκρουση περνάει μόνον μέσα από μια αξιόλογη διεθνή διαιτησία και ηγεσία, που είναι σήμερα “εξαιρετικά αδύναμη”.

Η εικόνα πέρασε στα βιβλία Ιστορίας: Στις 13 Σεπτεμβρίου 1993, υπό το βλέμμα του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον, ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιασέρ Αραφάτ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν σφίγγουν τα χέρια καθώς στέκονται έξω από το Λευκό Οίκο. Είναι η κατάληξη 14 κύκλων μυστικών διαπραγματεύσεων στο Όσλο, στην οργάνωση των οποίων συμμετείχε και ο Έγκελαντ, τότε υφυπουργός στο νορβηγικό υπουργείο Εξωτερικών.

Ήταν η αρχή μιας εύθραυστης διαδικασίας, καθώς με τις συμφωνίες αυτές το Ισραήλ και η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης αναγνωρίζονται αμοιβαία και εγκαθιδρύουν την μεταβατική παλαιστινιακή αυτονομία σε διάστημα πέντε ετών. Τότε θα οριστικοποιούνταν η διευθέτηση θεμάτων κρίσιμων, όπως το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, οι εβραϊκοί οικισμοί και η τύχη των προσφύγων.

Τριάντα χρόνια αργότερα, ενώ το Ισραήλ και το ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς, που ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας, αντιπαρατίθενται σε μια νέα πολυαίμακτη σύγκρουση, ο Έγκελαντ απαντά καταφατικά στην ερώτηση αν οι Συμφωνίες του Όσλο είναι νεκρές. “Εντελώς νεκρές”, λέει σε συνέντευξή του προς το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP). «Οι Συμφωνίες του Όσλο δεν υφίστανται πλέον ως τέτοιες. Τώρα, θα χρειαστεί μια άλλη συμφωνία, και θα πρέπει να ενορχηστρωθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις αραβικές χώρες”, προσθέτει.

Καθώς, για τον 66χρονο πρώην διπλωμάτη, επικεφαλής σήμερα της μη κυβερνητικής οργάνωσης “Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες”, η μοναδική λύση που μπορεί να υπάρξει προέρχεται από το εξωτερικό. «Δεν είναι δυνατό να διαπραγματευθούν μόνοι τους το μέλλον αυτών των εδαφών το Ισραήλ και η Χαμάς. Δεν θα υπάρξει καμία εμπιστοσύνη, γιατί το Ισραήλ επιδιώκει να καταστρέψει τη Χαμάς, ενώ η Χαμάς υπάρχει για να εξαλείψει το Ισραήλ», υπογραμμίζει.

«Οι ηγέτες των δύο πλευρών δεν είναι καθόλου στο επίπεδο εκείνων της εποχής, δηλαδή των Συμφωνιών του Όσλο. Εκείνοι ήταν ηγέτες με όραμα, ισχυροί, πραγματικοί ηγέτες. Σήμερα, έχουμε λαϊκιστές και στα δύο στρατόπεδα. Με όσα έχουν συμβεί τώρα, θα υπάρξει τόση πίκρα και μίσος και από τις δύο πλευρές, ώστε θα ακολουθήσει περισσότερη βία», εκτιμά ο Έγκελαντ. Και συμπληρώνει:

«Είναι ψευδαίσθηση του Ισραήλ να πιστεύει πως μπορεί να εδραιώσει την ασφάλεια και την ειρήνη με τις βόμβες. Και είναι ψευδαίσθηση της Χαμάς να πιστεύει πως σκοτώνοντας μαζικά Ισραηλινούς αμάχους και παίρνοντας ομήρους, μπορεί κάποιος να επιλύσει το πρόβλημα της ύπαρξης του Ισραήλ. Όμως ούτε η διεθνής κοινότητα στέκεται στο ύψος των περιστάσεων. Δείχνει μια εξαιρετικά αδύναμη ηγεσία. Πού είναι η αμερικανική ηγεσία, η ηγεσία της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, για να βοηθήσει πραγματικά να υπάρξει ώθηση προς μια τελική διευθέτηση;” αναρωτιέται.

Και προσθέτει:«Είναι σχεδόν πάντα το ίδιο πρόβλημα: Είστε διατεθειμένοι να επικρίνετε τον εχθρό του συμμάχου σας, αλλά δεν είστε έτοιμοι να ωθήσετε τον σύμμαχό σας να κάνει συμβιβασμούς. Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να επαναληφθούν με μυστικότητα. Αυτοί οι διακριτικοί δίαυλοι επικοινωνίας, αυτές οι εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις, παρουσιάζουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα: τα μέρη δεν μιλάνε για απλά για να μιλάνε. Δεν έχουν να απαντήσουν σε προκλήσεις ή ενέργειες βίας που έγιναν χθες ή προχθές. Μπορούν πραγματικά να διαπραγματευθούν”, εκτιμά ο Νορβηγός πρώην διπλωμάτης.