Ο Γ. Μανιάτης για την αμυντική ενηλικίωση της Ευρώπης

Περήφανος που ως εισηγητής στο νέο φάκελο της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας – EDIP, διαπραγματευτήκαμε και καταφέραμε, να έχουμε και ουσιαστικό αποκλεισμό της Τουρκίας, αλλά και σημαντικές δυνατότητες συμμετοχής των ελληνικών αμυντικών επιχειρήσεων. Ελπίζω να αξιοποιηθούν…

Τα χρόνια μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, είχε δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση στην Ευρώπη ότι η γεωπολιτική μας ισχύς μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στην οικονομική και εμπορική επιρροή μας. Για την ασφάλειά μας, η αποτρεπτική ισχύς των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ θεωρήθηκε αρκετή για να καλύψει τα κενά που άφηνε η δική μας αδυναμία. Το αποτέλεσμα ήταν μια επικίνδυνη εξάρτηση η οποία είχε εκφάνσεις τόσο σε στρατηγικό επίπεδο, όσο και βιομηχανικό. Σύμφωνα με την έκθεση Draghi, το 70% των ευρωπαϊκών εξοπλιστικών δαπανών κατευθύνθηκε στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία, δημιουργώντας μια υπερβολική εξάρτηση και άνιση σχέση παρόχου–πελάτη.

Ο πόλεμος όμως στην Ουκρανία, η άνοδος περιφερειακών δυνάμεων και η επανεκλογή Τραμπ, διέλυσαν βάναυσα αυτές τις ψευδαισθήσεις. Ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, όπου ακόμα και οι πιο παραδοσιακοί μας σύμμαχοι επαναπροσδιορίζουν τις προτεραιότητες και τις δεσμεύσεις τους ως προς την ασφάλεια της ηπείρου μας, έγινε ξεκάθαρο ότι η Ευρώπη πρέπει να γίνει Στρατηγικά Ανεξάρτητη.

Στο πλαίσιο αυτό, εγκρίναμε αυτή την εβδομάδα στο Στρασβούργο, μετά από μήνες διαπραγματεύσεων με την Δανική προεδρία, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP), για το οποίο ήμουν ο Εισηγητής για την Ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (ITRE).

Η συγκεκριμένη νομοθεσία είναι το πρώτο ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό εργαλείο για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας και της Στρατηγικής Αυτονομίας της Ένωσης, ένα συνεκτικό πλαίσιο μέτρων για την ενδυνάμωση της παραγωγικής βάσης σε όλη την Ευρώπη.

Προβλέπουμε την παροχή κινήτρων για κοινές αγορές και ανάπτυξη αμυντικών προγραμμάτων, μέσω της δημιουργίας ad hoc συμπράξεων. Επιπλέον, προβλέπουμε τη χρηματοδότηση και κατασκευή των Ευρωπαϊκών Αμυντικών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος, στα πρότυπα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος Ενέργειας και Μεταφορών, για την παραγωγή στρατηγικών συστημάτων, όπως ο κοινός Ευρωπαϊκός Αντιαεροπορικός Θόλος, ή τα Συστήματα Αντιμετώπισης Drones.

Επίσης, για πρώτη φορά προβλέψαμε ειδικό κεφάλαιο για την αντιμετώπιση κρίσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού, είτε λόγω προβλημάτων στην αγορά, είτε λόγω ζητημάτων ασφαλείας. Μάλιστα, είναι θεωρώ μεγάλη εθνική μας επιτυχία, ότι για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπουμε συγκεκριμένες δράσεις στην περίπτωση ενεργοποίησης της Ρήτρας Κοινής Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του άρθρου 42 παράγραφος 7.

Ένα σημείο στο οποίο ως Κοινοβούλιο επιμείναμε πολύ στις διαπραγματεύσεις, ήταν τα κριτήρια επιλεξιμότητας και η προώθηση της Ευρωπαϊκής Προτίμησης, δηλαδή της αρχής ότι τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων πρέπει να στηρίζουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τεχνολογική κυριαρχία, ενώ παράλληλα να δημιουργούν ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας.

Ιδιαίτερα τώρα, που οι αμυντικές δαπάνες αυξάνονται σε όλη την Ευρώπη, με στόχο να φτάσουν στο 5% του ΑΕΠ, θα ήταν αυτοκαταστροφικό να συνεχίσουμε να αγοράζουμε εξοπλισμούς εκτός Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό, διασφαλίσαμε ότι το EDIP θα χρηματοδοτήσει μόνο ευρωπαϊκές εταιρείες και μονάδες παραγωγής εντός Ευρώπης.

Επιπλέον, αν και υποχρεωτικά στα αμυντικά προβλέπεται ότι μέχρι 35% των εξαρτημάτων μπορεί να προέρχεται από χώρες εκτός Ευρώπης, βάλαμε μία σημαντική ρήτρα που ουσιαστικά διασφαλίζει ότι η συμμετοχή τρίτων χωρών θα είναι σημαντικά περιορισμένη, αφού απαιτούμε να μεταφέρουν την τεχνολογία τους σε ευρωπαϊκά χέρια.

Συγκεκριμένα, για να είναι επιλέξιμο ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα, ο έλεγχος και η «Αρχή Σχεδίασης», θα πρέπει να βρίσκεται στην Ευρώπη και σε ευρωπαϊκά χέρια. Η θεσμοθέτηση της «Αρχής Σχεδίασης» ως βασικού κριτηρίου επιλεξιμότητας, ήταν από τα σημαντικότερα επιτεύγματά μας, καθώς διασφαλίζει ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα χρηματοδοτήσουν μόνο προϊόντα τα οποία είναι πλήρως απαλλαγμένα από οποιουδήποτε είδους περιορισμούς, ώστε να τα τροποποιούμε, να τα αναπτύσσουμε και να τα προσαρμόζουμε στις ανάγκες μας, χωρίς να χρειαζόμαστε την άδεια τρίτων χωρών, ώστε η όποια συμμετοχή τρίτων χωρών να μην θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντά μας.

Για να το πετύχουμε αυτό, ως Κοινοβούλιο δεν διστάσαμε αρκετές φορές να διακόψουμε τις διαπραγματεύσεις, ώστε να αναγκάσουμε το Συμβούλιο, που ήθελε πολύ πιο ελαστικούς κανόνες, να έρθει πιο κοντά στις θέσεις μας.

Επιπλέον, ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για εμένα προσωπικά και στο οποίο επέμεινα πολύ κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ήταν το να κλείσουμε το παράθυρο που υπήρχε στο SAFE σχετικά με τις εταιρείες που βρίσκονται εγκατεστημένες εντός της Ένωσης, αλλά ανήκουν σε τρίτες χώρες (περίπτωση πχ Piaggio). Συγκεκριμένα, καταφέραμε να επιβληθούν αυστηρές υποχρεωτικές εγγυήσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται τόσο η προστασία των συμφερόντων ασφαλείας των Κρατών Μελών, όσο και ο σεβασμός της Αρχής των Σχέσεων Καλής Γειτονίας, αποκλείοντας δηλαδή εταιρείες που ανήκουν σε χώρες όπως η Τουρκία.

Με τις αλλαγές που καταφέραμε και οι οποίες αποδεικνύουν τη σημασία και χρησιμότητα της συμμετοχής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις διαπραγματεύσεις, περιορίσαμε τις εξαιρέσεις που είχαν προβλεφθεί στο SAFE για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Αυτό συνιστά για μας, ένα σημαντικό εθνικό επίτευγμα.