Ο Τραμπ συνδέει την άρση των κυρώσεων στην Τουρκία με τον τερματισμό του εμπορίου ρωσικού πετρελαίου

Η θέση αυτή διατυπώθηκε κατά τη συνάντησή του με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν στο Οβάλ Γραφείο στις 25 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με πληροφορίες του Middle East Eye.
Ο Τραμπ φέρεται να έθεσε ξεκάθαρα το ζήτημα: «Θα ήθελα να σταματήσει να αγοράζει οποιοδήποτε πετρέλαιο από τη Ρωσία όσο η Μόσχα συνεχίζει την καταστροφική της εκστρατεία στην Ουκρανία», δήλωσε σε δημοσιογράφους. Πηγές που γνωρίζουν τις αμερικανοτουρκικές συνομιλίες επιβεβαιώνουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος συνέδεσε την υπόθεση με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν το 2020, μετά την αγορά από την Άγκυρα του ρωσικού συστήματος S-400.

Κυρώσεις δύο επιπέδων

Η Τουρκία είχε βρεθεί αντιμέτωπη με δύο κατηγορίες κυρώσεων: αφενός από τον Νόμο για την Εθνική Άμυνα (NDAA), που απαγορεύει τη μεταφορά F-35 και δεν προβλέπει προεδρική εξαίρεση, αφετέρου βάσει του νόμου CAATSA, που επέβαλε περιορισμούς στην Προεδρία Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB), με πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και εμπάργκο στις εξαγωγές. Οι κυρώσεις αυτές έχουν παγώσει τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας, σύμφωνα με Τούρκους και Αμερικανούς αξιωματούχους.

Ανώτερος δυτικός διπλωμάτης τόνισε ότι ο Τραμπ «δεν συμπαθεί τη γλώσσα του NDAA, αλλά δεν μπορεί να την παρακάμψει». Αντίθετα, για τις κυρώσεις του CAATSA, ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται να διαβεβαιώνει ότι μπορεί να κινηθεί πιο γρήγορα, εφόσον η Τουρκία κάνει πίσω στο ρωσικό πετρέλαιο.

Το ενεργειακό χαρτί

Η Τουρκία είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού πετρελαίου τύπου Urals μετά την Ινδία. Μόνο τον Ιούνιο, τουρκικές ιδιωτικές εταιρείες αγόρασαν 1,6 εκατ. τόνους, με την ποσότητα να εκτιμάται ότι θα περιοριστεί στους 1,2 εκατ. τόνους τον Οκτώβριο. Παρότι η Άγκυρα δεν συμμετέχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας, συμμορφώνεται σε γενικές γραμμές με το διεθνές πλαίσιο.

Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο, ο Τραμπ κάλεσε ανοιχτά όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ να σταματήσουν τις αγορές ρωσικής ενέργειας. Ωστόσο, όπως παρατηρούν πρώην Αμερικανοί αξιωματούχοι, η εξίσωση δεν είναι απλή. Εάν οι απαιτήσεις επεκταθούν στο φυσικό αέριο, «αυτό θα είναι αδύνατο», αφού περίπου το 25% της ενέργειας της Τουρκίας προέρχεται από τη Ρωσία – με ακόμη μεγαλύτερη εξάρτηση για την ηλεκτροπαραγωγή και τα νοικοκυριά.

Στόχος η άρση του CAATSA

Η άρση των κυρώσεων του CAATSA αποτελεί στρατηγικό στόχο για την Άγκυρα, καθώς εξαρτάται από προεδρική απόφαση και όχι από το Κογκρέσο. Ο Ερντογάν έχει υποσχεθεί άνοιγμα στην αμυντική βιομηχανία με την Ουάσινγκτον, και ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκάλυψε πρόσφατα ότι υπάρχουν ανταλλακτικά ύψους 20 δισ. δολαρίων που η Τουρκία επιθυμεί να αγοράσει μόλις αρθούν οι κυρώσεις.

Την ίδια στιγμή, η τουρκική πλευρά πιέζει για την αγορά 100 κινητήρων F-16, απαραίτητων για το νέο μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς KAAN, ωστόσο η συμφωνία έχει «παγώσει» από το Κογκρέσο. «Το CAATSA δημιουργεί αποτρεπτικό αποτέλεσμα σε οποιαδήποτε στρατιωτική συναλλαγή», σχολιάζουν πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων.

Στοίχημα μηνών

Παρά τις συμφωνίες ύψους 60 δισ. δολαρίων που υπέγραψε πρόσφατα η Άγκυρα με αμερικανικές εταιρείες στους τομείς ενέργειας και αεροδιαστημικής, ο Ερντογάν δέχεται κριτική στο εσωτερικό της χώρας για την απουσία άμεσων απτών αποτελεσμάτων από το ταξίδι του στον Λευκό Οίκο. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι ο Τραμπ μπορεί να προχωρήσει σε άρση κυρώσεων μέσα στους επόμενους μήνες, εφόσον δει χειροπιαστή πρόοδο στη μείωση των τουρκικών αγορών ρωσικού πετρελαίου.