Οι πολιτικές ελίτ διαμορφώνουν την κοινή γνώμη

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου DATIS πραγματοποιήθηκαν παρουσιάσεις για πολλά θέματα. Ενα από αυτά ήταν η επίδραση της ελίτ στη διαμορφωση της κοινής γνώμης. Τα ευρήματα μελετών δείχνουν ότι οι πολιτικές ελίτ δεν αντανακλούν απλώς, αλλά διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Οι αριστερές ελίτ, σε αντίθεση με τις δεξιές, εμφανίζονται πιο υποστηρικτικές σε ζητήματα κοινωνικής ισότητας, ειδικά σε ζητήματα μετανάστευσης και δικαιωμάτων. Στα οικονομικά ζητήματα οι διαφοροποιήσεις είναι πιο σύνθετες.

Η πρώτη από τις μελέτες που παρουσιάστηκαν, για τη μορφή της οικογένειας, ανέδειξε πώς οι πολιτικές ιδεολογίες και η θρησκευτικότητα επηρεάζουν τη στάση απέναντι σε “μη παραδοσιακές οικογένειες”. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως αναφέρθηκε, οι σκανδιναβικές και δυτικοευρωπαϊκές χώρες εμφανίζουν υψηλή αποδοχή απέναντι στην “οικογενειακή ποικιλομορφία”, σε αντίθεση με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ «η Ελλάδα παρουσιάζει μια μέτρια, έως συντηρητική εικόνα».

Η επόμενη μελέτη επικεντρώθηκε στη στάση απέναντι στους μετανάστες, χρησιμοποιώντας δεδομένα του 2023. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πολιτικές και θρησκευτικές τοποθετήσεις είναι οι ισχυρότεροι προγνωστικοί δείκτες. Άτομα με αυξημένη θρησκευτικότητα και με δεξιό πολιτικό προσανατολισμό έδειξαν να συνδέονται με πιο επιφυλακτικές στάσεις απέναντι στο μεταναστευτικό φαινόμενο. Αντίθετα, οι κοινωνικο-δημογραφικοί παράγοντες, όπως η ηλικία και το φύλο, δεν έδειξαν ότι έχουν σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση άποψης για τους μετανάστες.

Επιπλέον, σε άλλη μελέτη παρουσιάστηκαν αποτελέσματα σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις κοινωνικές ανισότητες. Οι στάσεις των πολιτών διαμορφώνονται κυρίως από κοινωνικο-δημογραφικούς παράγοντες και λιγότερο από ιδεολογικές τοποθετήσεις.

Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θεωρούν ότι «τα άτομα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο έχουν το προβάδισμα» και συγκεντρώνουν καλύτερες προϋποθέσεις για την κοινωνική τους ανέλιξη τους. Η εκπαίδευση επίσης διαφοροποιεί τις αντιλήψεις, με τους απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να αναγνωρίζουν πιο έντονα τα πλεονεκτήματα των μορφωμένων στην κοινωνική τους διαδρομή.

Συνολικά, το συνέδριο ανέδειξε τη σημασία της συμμετοχής της Ελλάδας στο Πρόγραμμα της Διεθνούς Κοινωνικής Έρευνας (ISSP), τόσο στην ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων όσο και στην ανάλυση κρίσιμων θεμάτων που αφορούν την οικογένεια, τη μετανάστευση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την εκλογική συμπεριφορά.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ