“Παγώνει” η συμφωνία – μαμούθ Αιγύπτου- Ισραήλ

Η εφημερίδα ανέφερε ότι η κίνηση αυτή έρχεται εν μέσω πληροφοριών πως το Κάιρο «παραβίασε» τη συμφωνία ασφαλείας της ειρηνευτικής συνθήκης Αιγύπτου–Ισραήλ του 1979, η οποία υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον κατόπιν των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ (1978). Βασικές πρόνοιες της συνθήκης περιλάμβαναν τον τερματισμό της εμπόλεμης κατάστασης, την εξομάλυνση των σχέσεων και την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Χερσόνησο του Σινά.

Μέχρι στιγμής, καμία επίσημη δήλωση δεν έχει εκδοθεί ούτε από την αιγυπτιακή ούτε από την ισραηλινή πλευρά σχετικά με το δημοσίευμα. Η εφημερίδα επικαλέστηκε αξιωματούχους που δήλωσαν ότι ο Νετανιάχου έχει «διατάξει η τεράστια συμφωνία φυσικού αερίου μεταξύ των εταίρων του κοιτάσματος Λεβιάθαν και της Αιγύπτου να μην προχωρήσει χωρίς την έγκρισή του».

Το ίδιο δημοσίευμα σημείωνε επίσης ότι η Αίγυπτος έχει επείγουσα ανάγκη το ισραηλινό φυσικό αέριο και είναι διατεθειμένη να πληρώσει πολύ υψηλότερη τιμή από εκείνη που καταβάλλουν οι Ισραηλινοί καταναλωτές. Στις 7 Αυγούστου, η Neomed Energy — μία από τις εταιρείες-εταίρους στο κοίτασμα Λεβιάθαν του Ισραήλ — ανακοίνωσε την υπογραφή συμφωνίας για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Αίγυπτο έως το 2040.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Neomed, Γιόσι Αμπού, χαρακτήρισε τη συμφωνία «χρυσωρυχείο για τους Ισραηλινούς», ενώ ο Κοέν την αποκάλεσε «τη μεγαλύτερη στην ιστορία του Ισραήλ». Σύμφωνα με τη συμφωνία, η Αίγυπτος θα καταβάλει 35 δισ. δολάρια σε διάστημα 14 ετών για το φυσικό αέριο, ενώ το ισραηλινό υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να εισπράξει εκατομμύρια από φόρους και έσοδα.

Η ανακοίνωση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με επικριτές να υποστηρίζουν ότι η Αίγυπτος ουσιαστικά «χρηματοδοτεί το Ισραήλ» τη στιγμή που οι Παλαιστίνιοι σε Γάζα και Δυτική Όχθη βιώνουν βία και στέρηση.

Από την άλλη, Αιγύπτιοι αξιωματούχοι υπερασπίστηκαν τη συμφωνία, τονίζοντας ότι εξυπηρετεί στρατηγικά συμφέροντα της χώρας. Ο πρωθυπουργός της Αιγύπτου, Μαντμπούλι, επισήμανε ότι η αρχική συμφωνία είχε υπογραφεί το 2019 και ότι οι πρόσφατες αλλαγές απλώς αύξησαν τις συμβατικές ποσότητες κατά 130 δισ. κυβικά μέτρα, με αναμενόμενα έσοδα 35 δισ. δολαρίων και παράταση της περιόδου προμήθειας έως το 2040.

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Πετρελαίου, Μοατάζ Άτεφ, διευκρίνισε ότι οι αναφορές περί νέας συμφωνίας είναι «ανακριβείς». Όπως εξήγησε, πρόκειται για τροποποίηση υπάρχουσας συμφωνίας, με στόχο τη μέγιστη αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων και τη διασφάλιση της επάρκειας εφοδιασμού έως το 2040.

Η συγκυρία δυσκόλεψε ακόμη περισσότερο τα πράγματα, καθώς αρκετές ευρωπαϊκές χώρες κινούνταν προς μείωση ή τερματισμό των συμφωνιών τους με το Ισραήλ. Η Σουηδία και η Ολλανδία κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναστείλει τις εμπορικές της συμφωνίες με το Τελ Αβίβ λόγω των ισραηλινών επιθέσεων στη Γάζα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ήταν το Ισραήλ —και όχι η Αίγυπτος— που αποφάσισε να «παγώσει» τη συμφωνία, παρόλο που οι επικρίσεις στρέφονταν κυρίως εναντίον του Καΐρου.

Ισραηλινή πίεση ή αιγυπτιακό κέρδος;

Η απόφαση Νετανιάχου να αναβάλει τη συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για διάφορα πιθανά σενάρια. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο Νετανιάχου επιχειρεί να προκαλέσει πολιτική αναστάτωση, να στείλει μηνύματα στο εσωτερικό ακροατήριό του και να αυξήσει την πίεση προς την Αίγυπτο.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου, Μοχάμεντ Ελ-Οράμπι, δήλωσε στην Asharq Al-Awsat ότι ο Νετανιάχου φαίνεται να «ρίχνει μια πέτρα» επιδιώκοντας να τεντώσει τις σχέσεις όχι μόνο με την Αίγυπτο αλλά με όλους, ώστε να μετρήσει αντιδράσεις.

Από την άλλη, ο πρώην υπουργός Οσάμα Καμάλ τόνισε ότι η συμφωνία φυσικού αερίου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός πίεσης κατά της Αιγύπτου, υπογραμμίζοντας την ετοιμότητα της χώρας να αντιμετωπίσει τέτοιες προκλήσεις. «Η Αίγυπτος είναι προετοιμασμένη για τέτοιες προκλήσεις, παρά τις εντάσεις στα ανατολικά, νότια και δυτικά της σύνορα, καθώς και την πίεση από ΗΠΑ και Ισραήλ, και θα παραμείνει απρόθυμη να εμπλακεί σε οποιεσδήποτε εκκλήσεις ή συζητήσεις περί εκτοπισμού Παλαιστινίων», είπε.

Σε άλλο επίπεδο, ο Αιγύπτιος μπλόγκερ και δημοσιογράφος Λουάι Αλ-Χατίμπ έγραψε στην πλατφόρμα X ότι η αναβολή δείχνει πως η συμφωνία είναι πλήρως υπέρ της Αιγύπτου. Ο Αιγύπτιος διαπραγματευτής, σημείωσε, πέτυχε να τροποποιήσει τους όρους υπέρ της χώρας, προσθέτοντας ότι αν πράγματι η συμφωνία ωφελούσε το Ισραήλ, όπως ισχυρίζονταν οι επικριτές, δεν θα είχε καθυστερήσει.

Εντάσεις με την Αίγυπτο

Από την ειρηνευτική συνθήκη του 1979 μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είχαν γνωρίσει τόσο μεγάλη ένταση όσο σήμερα, λόγω του πολέμου στη Γάζα. Οι εντάσεις κορυφώθηκαν ιδιαίτερα μετά την κατάληψη από το Ισραήλ της «περιοχής της Φιλαδέλφειας» κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα, κατά παράβαση της ειρηνευτικής συνθήκης, αλλά και μετά την ακύρωση της συμφωνίας εκεχειρίας που είχε επιτευχθεί τον περασμένο Ιανουάριο μέσω της διαμεσολάβησης του Καΐρου.