Ποιος κέρδισε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Άγρια κόντρα Δύσης – Ρωσίας

«Συνωμοσία», κυνισμός», «πλαστογράφηση»: Ρωσία και Ευρωπαίοι επιδίδονται σε έναν πόλεμο λέξεων για τις ευθύνες κάθε πλευράς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα μέτωπο ιστορικής μνήμης στο οποίο ο Βλαντίμιρ Πούτιν αποδίδει μεγάλη σημασία. Η νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας εορτάζεται αύριο πανηγυρικά, με περισσότερο από έναν μήνα καθυστέρηση εξαιτίας της επιδημίας του κορονοϊού, και αποτελεί πυλώνα εθνικού πατριωτισμού στον οποίο επενδύει ο πρόεδρος της Ρωσίας. Η μεγάλη στρατιωτική παρέλαση που θα πραγματοποιηθεί στην Κόκκινη Πλατεία παραμένει το σύμβολο της επιστροφής της Ρωσίας στο διεθνές προσκήνιο.

Στο πλαίσιο της επιδείνωσης των σχέσεων ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ρωσία, ανάμεσα στους πολέμους στην Ουκρανία και την Συρία και τις κατηγορίες για ανάμειξη σε εσωτερικές υποθέσεις, σχηματίσθηκε ένας ως προς την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων του περασμένου αιώνα, με την μία πλευρά να κατηγορεί την άλλη ότι θέλει «να ξαναγράψει» τη Ιστορία προς όφελός της. Τους μήνες πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν εμφανιζόταν σχεδόν εμμονικός με την μνήμη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, όπως οι Ρώσοι ονομάζουν τον γερμανο-σοβιετικό πόλεμο.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας συζητούσε δια μακρών το θέμα κατά την διάρκεια άτυπων συναντήσεων με τους ηγέτες πρώην σοβιετικών χωρών, στην ετήσια συνέντευξη Τύπου, στην συνάντηση με τους επιχειρηματίες ή ενώπιον των Ρώσων στρατηγών. «Εχουμε χρέος να υπερασπισθούμε την αλήθεια για τη νίκη. Διαφορετικά, τι θα πούμε στα παιδιά μας εάν το ψέμα εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο σαν την πανώλη;», είχε δηλώσει τον Ιανουάριο ο Βλαντίμιρ Πούτιν ενώπιον του κοινοβουλίου. Ο πρόεδρος της Ρωσίας λέει ότι περνά μεγάλο μέρος του χρόνου του διαβάζοντας τα αρχεία της εποχής. Κατά την τελευταία του παρέμβαση για το θέμα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατηγόρησε τους Δυτικούς για «αντιρωσικό αναθεωρητισμό» σε μεγάλο άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό The National Interest.

Διπλωματικές συγκρούσεις

«Για τον Πούτιν, το θέμα του πολέμου αποτελεί την βάση για την εθνική ιδέα που τρέφει για την ρωσική αναγέννηση, για την ισχυρή εξουσία, για την έγερση της χώρας», δηλώνει ο ιστορικός Βιτάλι Ντιμάρσκι, σημειώνοντας ότι η μνήμη αυτή ενισχύει επίσης την εικόνα μίας πατρίδας πολιορκημένης από τους εχθρούς. Η πεποίθηση αυτή έχει μεταφρασθεί σε πολύ λίγο διπλωματικές ανταλλαγές με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με πρώην δορυφόρους όπως η Πολωνία και η Ουκρανία, με τις οποίες η Μόσχα διατηρεί «δύσκολες» σχέσεις. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει καταγγείλει τον «απίστευτο κυνισμό» της Βαρσοβίας , κατηγορώντας την ότι προχώρησε σε «συνεννόηση» με τον Χίτλερ στην αρχή του πολέμου.

Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι απάντησε καταγγέλλοντας τις ρωσικές «ανοησίες». Έτσι, η Πολωνία μποϊκόταρε τις τελετές που πραγματοποιήθηκαν στο Ισραήλ για το Άουσβιτς εξαιτίας της παρουσίας του Ρώσου προέδρου. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έβαλε επίσης ως στόχο απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον περασμένο Σεπτέμβριο για τη καταδίκη της νομής της Πολωνίας ανάμεσα στην Σοβιετική Ένωση και την Γερμανία, καταγγέλλοντας απόπειρα για να τεθεί στην ίδια μοίρα ο κομμουνισμός και ο ναζισμός.

Στο επίκεντρο ήταν η επιμονή των Ευρωπαίων να καταγγείλουν το γερμανοσοβιετικό σύμφωνο του 1939 (Μολότοφ-Ρίμπεντροπ) που προέβλεπε το μοίρασμα της ανατολικής Ευρώπης ανάμεσα στην ναζιστική Γερμανία και την κομμουνιστική ΕΣΣΔ. Για την Μόσχα, το σύμφωνο ήταν αναγκαίο, αφού οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είχαν αφήσει την Σοβιετική Ένωση «μόνη απέναντι στην Γερμανία», εγκαταλείποντας το 1938 στο Μόναχο τους Σουδήτες της Τσεχοσλοβακίας στον Χίτλερ.

Η Ιστορία κατά της πολιτικής

Η Ρωσία προσάπτει στους Δυτικούς ότι υποβαθμίζουν τον ρόλο της στην νίκη και τις τεράστιες θυσίες σε ανθρώπινες ζωές – 27 εκατομμύρια νεκροί – για να υπερτονίσει τον ρόλο των Αμερικανών και των Βρετανών. Η Μόσχα θεωρεί από την άποψη αυτή συμπληρωματικό γεγονός την απόβαση στη Νορμανδία τον Ιούνιο 1944. Στο άρθρο του της 18ης Ιουνίου, ο Βλαντίμιρ Πούτιν υποστηρίζει ότι θεωρεί πως η αμφισβήτηση του ρόλου της Σοβιετικής Ένωσης έχει ως στόχο την υπονόμευση των θεμελίων της διεθνούς τάξης που γεννήθηκε το 1945, αναφερόμενος σε μία τάση «επικίνδυνη».

Η Ρωσία είχε ήδη δηλώσει «εξαιρετικά ενοχλημένη» για το ότι ο Λευκός Οίκος δεν περιέλαβε παρά τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο στους νικητές της ναζιστικής Γερμανίας. Σημαντικό στοιχείο της εθνικής ρωσικής ταυτότητας, η νίκη του 1945 έδωσε στην Μόσχα την θέση της στον μεταπολεμικό κόσμο, είτε πρόκειται για την μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας είτε για τα απελευθερωμένα από τις ναζιστικές δυνάμεις εδάφη της ανατολικής Ευρώπης που μεταμορφώθηκαν σε ζώνη σοβιετικής επιρροής. Σήμερα, η μνήμη αυτή συνδυασμένη με μία πολιτική μεγάλης δύναμης καλείται «να ενώσει το λαό» απέναντι στον αντίπαλο. Όλη αυτή η έριδα με την Ευρώπη δεν ανήκει στην Ιστορία, αλλά στην πολιτική», λέει ο ιστορικός Βιτάλι Ντιμάρσκι