Πόλεμος στην Ουκρανία: Εκεχειρία από την 31η Δεκεμβρίου

Οι πρόεδροι της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι συμφώνησαν χθες Δευτέρα να εργαστούν για να υπάρξει αποχώρηση στρατευμάτων από τρεις διεκδικούμενες περιοχές ως τα τέλη του Μαρτίου, καθώς και να εφαρμοστεί πλήρως η κατάπαυση του πυρός στην ανατολική Ουκρανία ως το τέλος της χρονιάς, αναφέρει επίσημη ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τη γαλλική προεδρία μετά το πέρας της τετραμερούς συνόδου κορυφής του λεγόμενου σχήματος της Νορμανδίας στο Παρίσι.

Τα μέρη «δεσμεύθηκαν στην πλήρη και διεξοδική εφαρμογή [της συμφωνίας] κατάπαυσης του πυρός» και «την εφαρμογή όλων των απαραίτητων μέτρων υποστήριξης της εκεχειρίας πριν εκπνεύσει το έτος 2019», αναφέρεται στην ανακοίνωση. Ακόμη, συμφώνησαν να επιτύχουν «τον στόχο της απόσυρσης δυνάμεων και οπλισμού ως τα τέλη του Μαρτίου του 2020», αναφέρει η κοινή ανακοίνωση των τεσσάρων μερών του λεγόμενου σχήματος της Νορμανδίας.

Η σύνοδος κορυφής στην οποία οικοδεσπότης ήταν ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και στην οποία συμμετείχε η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ έδωσε την ευκαιρία στους Πούτιν και Ζελένσκι να συναντηθούν για πρώτη φορά. Ο νέος πρόεδρος της Ουκρανίας έχει δηλώσει ότι ο τερματισμός του πολέμου στην ανατολική Ουκρανία είναι κορυφαία προτεραιότητά του.

Στην κοινή ανακοίνωση, γίνεται ακόμη αναφορά στην ανταλλαγή «όλων» των αιχμαλώτων ως το τέλος της χρονιάς, με τη διευκρίνιση ότι πρόκειται για τους κρατουμένους τα στοιχεία των οποίων είναι εξακριβωμένα. Στο κείμενο γίνεται επίσης λόγος περί δημιουργίας νέων σημείων διέλευσης στις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των εδαφών που ελέγχουν οι κυβερνητικές δυνάμεις και οι φιλορώσοι αυτονομιστές στο Ντονμπάς.

Τι λέει ο Μακρόν…

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο περί «προόδου» στην προσπάθεια να ξαναρχίσει η ειρηνευτική διαδικασία στην Ουκρανία μετά το πέρας της τετραμερούς συνόδου στο Παρίσι, στο πλαίσιο της οποίας ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο ομόλογός του της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντήθηκαν για πρώτη φορά και προανήγγειλε νέα σύνοδο εντός 4 μηνών.

«Το γεγονός ότι βρισκόμαστε πλάι-πλάι στο Παρίσι είναι ένα σημαντικό επίτευγμα (…) η επανέναρξη [των συνομιλιών] με αξιόπιστο τρόπο δεν είχε κατορθωθεί λόγω της έλλειψης προόδου για πολλά χρόνια. Είναι επίτευγμα», υποστήριξε ο πρόεδρος της Γαλλίας. Εξέφρασε ακόμη την ελπίδα ότι θα μπορέσει να γίνει νέα συνάντηση στο πλαίσιο του λεγόμενου σχήματος της Νορμανδίας εντός τεσσάρων μηνών.

Επισήμανε πως υπάρχουν σαφώς διαφορές ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, ιδίως ως προς το χρονοδιάγραμμα για τη διεξαγωγή εκλογών στην ανατολική Ουκρανία. Πρόσθεσε πως οι δύο πλευρές ευελπιστούν να έχει επιτευχθεί συμβιβασμός για το ζήτημα εντός του χρονικού ορίου ως την επόμενη σύνοδο.

«Γνωρίζουμε πως υπάρχουν διαφωνίες για το χρονοδιάγραμμα (…) και είχαμε μια μακρά συζήτηση» στην οποία συμφωνήθηκε να οριστούν «οι πολιτικές προϋποθέσεις και οι προϋποθέσεις ως προς την ασφάλεια για τις τοπικές εκλογές αυτές», μέσα στους τέσσερις μήνες που μεσολαβούν. «Είδαμε τις διαφορές σήμερα. Δεν βρήκαμε κάποια θαυματουργή λύση, αλλά προχωρήσαμε», πρόσθεσε. «Προχωρήσαμε στην απεμπλοκή, στην ανταλλαγή κρατουμένων, στην κατάπαυση του πυρός και στην πολιτική διαδικασία», εξήγησε ο Γάλλος πρόεδρος, ο οικοδεσπότης αυτής της συνόδου.

…η Μέρκελ…

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ δήλωσε «πολύ ικανοποιημένη» για τις αποφάσεις που πάρθηκαν στην τετραμερή σύνοδο κορυφής για τον πόλεμο στην Ουκρανία στο Παρίσι χθες. «Σήμερα [χθες Δευτέρα] ξεπεράσαμε το αδιέξοδο», έκρινε η επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης μετά τη συνάντηση, οικοδεσπότης της οποίας ήταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και στην οποία συναντήθηκαν για πρώτη φορά πρόσωπο με πρόσωπο ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο ομόλογός του της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που εξελέγη φέτος.

Τα μέρη συμφώνησαν σε «ρεαλιστικούς» στόχους, έκρινε η Μέρκελ, προσθέτοντας ότι «φυσικά» σκοπός είναι «να συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο». Είπε ότι η χθεσινή τετραμερής σύνοδος του λεγόμενου σχήματος της Νορμανδίας έδωσε νέα ώθηση στην προσπάθεια αποκατάστασης της ειρήνης στην ανατολική Ουκρανία αλλά προειδοποίησε πως μένει να γίνει πολύ δουλειά.

«Λέω πολύ ανοιχτά ότι έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε αλλά η αίσθηση που αποκόμισα από αυτή τη συνάντηση είναι πως υπάρχει καλή θέληση για να επιλυθούν δύσκολα προβλήματα», πρόσθεσε η Μέρκελ. «Τώρα χρειάζεται να συνεχίσουμε να δουλεύουμε πολύ σκληρά, δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό, αλλά υπάρχει ορμή ξανά, κίνηση», έκρινε η Γερμανίδα καγκελάριος.

…ο Ζελένσκι…

«Για εμένα, το λέω ειλικρινά», το αποτέλεσμα της τετραμερούς συνόδου κορυφής του Παρισιού «είναι πολύ λίγο: θέλω να επιλύσουμε περισσότερα προβλήματα», συνόψισε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, στην κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τις συνομιλίες που είχε με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν με οικοδεσπότη τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και παρούσα τη γερμανίδα καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ, που επενδύουν πολιτικό κεφάλαιο στην ειρηνευτική διαδικασία.

«Εθίγησαν πολλά ζητήματα, οι ομόλογοί μου είπαν ότι πρόκειται για πολύ καλό αποτέλεσμα σε μια πρώτη συνάντηση. Αλλά για εμένα, το λέω ειλικρινά, είναι πολύ λίγο» το αποτέλεσμα, επέμεινε ο Ζελένσκι. Ο Ουκρανός πρόεδρος χαρακτήρισε πάντως «θετικό» το γεγονός ότι επαναλήφθηκε ο διάλογος. Τόνισε πως επανέλαβε τη θέση του Κιέβου ότι η ουκρανική κυβέρνηση πρέπει να έχει πλήρη έλεγχο στο ανατολικό τμήμα της χώρας και δεν πρόκειται να συμβιβαστεί ούτε να αποδεχθεί την παραχώρηση εδαφών.

Ακόμη, ο Ζελένσκι ανήγγειλε την ανταλλαγή όλων των αιχμαλώτων των κυβερνητικών δυνάμεων και των φιλορώσων αυτονομιστών πριν από τέλος της χρονιάς. Τα μέρη «θα συμβάλλουν στην αμοιβαία απελευθέρωση πριν από την 31η Δεκεμβρίου όλων των κρατουμένων, βάσει της αρχής “όλοι έναντι όλων”», εξήγησε.

Ακόμη, ο Ζελένσκι έκρινε ότι η σύνοδος επέτρεψε να «ξεμπλοκαριστεί» το ζήτημα της διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου από την ουκρανική επικράτεια και ότι η δουλειά για την επίτευξη διμερούς συμφωνίας θα συνεχιστεί με συνομιλίες ανάμεσα στις κυβερνήσεις του ιδίου και του Βλαντίμιρ Πούτιν. Κίεβο και Μόσχα διεξάγουν διαπραγματεύσεις προς αντικατάσταση της συμφωνίας για τα ενεργειακά που συνήφθη προ δεκαετίας, η ισχύς της οποίας εκπνέει στα τέλη της χρονιάς.

Ο Ζελένσκι και ο Πούτιν πάντως παραδέχθηκαν πως διαφωνούν σε πολλά, ιδίως για πτυχές της πολιτικής διευθέτησης στο Ντονμπάς, κι έδωσαν ραντεβού σε τέσσερις μήνες, χρονικό διάστημα εντός του οποίου θα προσπαθήσουν να επιλύσουν τις διαφορές τους.

…και ο Πούτιν

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν εξήρε το «σημαντικό βήμα» το οποίο έγινε χθες κατ’ αυτόν στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης στην Ουκρανία και «χωρίς αμφιβολία» της αναθέρμανσης των σχέσεων μετά την τετραμερή σύνοδο κορυφής του Παρισιού, διαβεβαιώνοντας πως η Μόσχα «θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της ώστε η σύρραξη να τερματιστεί».

«Η διαδικασία οδεύει να προχωρήσει σε μια καλή κατεύθυνση, διότι θα γίνουν ανταλλαγές αιχμαλώτων, διότι θα υπάρξει αποχώρηση δυνάμεων από τρία σημεία-κλειδιά και διότι συναντηθήκαμε στο πλαίσιο του σχήματος της Νορμανδίας», απαρίθμησε ο Πούτιν μετά τις συνομιλίες του με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και την καγκελάριο της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ. Είπε πως βρήκε χρήσιμες αυτές τις συνομιλίες.

Ωστόσο συνεχίζουν να υπάρχουν πολλά ακανθώδη ζητήματα προς διευθέτηση. Ο Πούτιν είπε ότι θα ήθελε να δει αναθεώρηση του Συντάγματος της Ουκρανίας για την παραχώρηση ειδικού καθεστώτος στο Ντονμπάς, την ανατολική Ουκρανία όπου η σύρραξη ανάμεσα στις ουκρανικές δυνάμεις και τους φιλορώσους αυτονομιστές έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 13.000 ανθρώπους από το 2014.

Ακόμη, έκρινε πως χρειάζονται περισσότερα σημεία διέλευσης για τους αμάχους στα μέτωπα και να υπάρξει αμνηστία για όσους ενεπλάκησαν στη σύρραξη. Η ατμόσφαιρα όταν συναντήθηκαν — για πρώτη φορά — ο Πούτιν με τον Ζελένσκι, πρώην τηλεοπτικό κωμικό που μετατράπηκε σε πολιτικό, ήταν μάλλον ψυχρή. Δεν ανταλλάχθηκε δημόσια χειραψία· οι δύο ηγέτες απέφυγαν να κοιτάξουν ο ένας τον άλλον στα μάτια.

Η διμερής συνάντησή τους, μετά τις αρχικές συνομιλίες 2 ωρών με τον Μακρόν και τη Μέρκελ και πριν επαναληφθούν οι εργασίες σε τετραμερές επίπεδο, κράτησε περίπου 15 λεπτά, ανέφερε μια πηγή προσκείμενη στο Ελιζέ. Πάντως οι τετραμερείς συνομιλίες, συνολικής διάρκειας εννέα ωρών, απέφεραν αποτελέσματα και συγκεκριμένες δεσμεύσεις, που αποτυπώθηκαν στην επίσημη ανακοίνωση της συνόδου.