Πολωνία-Ουγγαρία: Το βέτο τους “παραλύει” την επιλεκτικά ευαίσθητη ΕΕ

Το ουγγρικό και το πολωνικό βέτο στο ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης θα φέρει σε δεύτερο πλάνο το θέμα της αντιμετώπισης της επιδημίας του κορονοϊού σήμερα στην τηλεδιάσκεψη κορυφής των 27, που θα αναζητήσουν λύση στο αδιέξοδο. Οι συνομιλίες των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επρόκειτο να αφιερωθούν στην διαχείριση της επιδημίας, με στόχο την συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση ώστε να αποφευχθεί ένα τρίτο κύμα της επιδημίας στις αρχές του 2021.

Φυσικά, το θέμα θα συζητηθεί, όπως και η πορεία των διαπραγματεύσεων για το Brexit. Όμως η παράλυση στην οποία έχει περιέλθει η Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς τον ευρωπαϊκό πολυετή προϋπολογισμό και το σχέδιο ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της επιδημίας μετά το ουγγρικό και το πολωνικό βέτο θα βρίσκεται στο επίκεντρο των συνομιλιών. «Θα είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο», σχολιάζει ευρωπαϊκή πηγή.

Βαρσοβία και Βουδαπέστη ανθίστανται λυσσωδώς στον μηχανισμό που θέτει ως όρο τον σεβασμό του κράτους δικαίου (ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, του Τύπου, ελευθερία της έκφρασης και σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων εν γένει) για την εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων. Η θέσπιση του μηχανισμού θα εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρα χωρίς την δική τους σύμφωνη γνώμη.

Όμως, σε αντίποινα, οι δύο χώρες πρόβαλαν το βέτο τους στην απόφαση που επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εξασφαλίσει πόρους για να χρηματοδοτήσει το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης, ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, μπλοκάροντας τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2021-2027, με τον οποίο είναι συνδεδεμένο το σχέδιο. Και η Σλοβενία εξέφρασε χθες την πολιτική της υποστήριξη προς την Ουγγαρία και την Πολωνία. Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός στην Ένωση των 27 εξακολουθεί να απαιτεί ομοφωνία για την έγκρισή του.

Διακυβερνητική συμφωνία με τον αποκλεισμό των αντιτιθέμενων

«Δεν είναι μικρό πρόβλημα. Είναι η αρχή μιας κρίσης που δεν θα επιλυθεί σε μία ημέρα», σχολιάζει ευρωπαϊκή πηγή. «Αυτή η στάση δυσπιστίας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι παράδοση», δηλώνει υψηλά ιστάμενη ευρωπαϊκή πηγή. Ευρωπαίοι διπλωμάτες αναφέρονται στο ενδεχόμενο «διασφάλισης των εγγυήσεων» για την αμεροληψία του μηχανισμού με την επαναδιατύπωση της δυνατότητας που θα έχει ένα ευρωπαϊκό κράτος να αμυνθεί προσφεύγοντας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό για να πείσει χώρες που είναι υπόλογες απέναντι στην Ένωση για παραβίαση των ευρωπαϊκών αξιών ή θεωρούν ότι υπερασπίζονται τις δικές τους αξίες στο πλαίσιο «ενός ιδεολογικού πολέμου» με την «ευρωπαϊκή ολιγαρχία». Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει πιθανές «τεχνικές διευκρινίσεις», αλλά «θα κοιτάξουμε, αν χρειαστεί ως ύστατη λύση, με ποιον τρόπο να προχωρήσουμε χωρίς τις χώρες που ασκούν βέτο», προειδοποίησε ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Κλεμάν Μπον. Το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διακυβερνητικής συμφωνίας με τον αποκλεισμό των χωρών που αντιτίθενται, μία επιλογή τεχνικά πολύπλοκη και «πρόωρη», η οποία, πάντως, βρίσκεται στο τραπέζι, εξηγεί ευρωπαϊκή πηγή.

Δράμα και Έρεβος

Μία επαναδιαπραγμάτευση της συμβιβαστικής λύσης, στην οποία με μεγάλες δυσκολίες κατέληξαν τον Ιούλιο οι Ευρωπαίοι, αποκλείεται. «Οι συμφωνίες, τόσο για τον προϋπολογισμό, όσο και για το κράτος δικαίου, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ξανανοίξουν. Δεν θα κάνουμε καμία νέα υποχώρηση», προειδοποίησε κοφτά χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η γενική αγανάκτηση είναι προφανής: «Όταν βλέπετε τις θέσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρία για την μετανάστευση, το Κλίμα, το κράτος δικαίου, τον προϋπολογισμό, είναι τόσα τα θέματα στα οποία έχουν δυσκολίες. Ας τους ρωτήσουμε τι θέλουν από την Ένωση αυτή!», λέει ειρωνικά ένας διπλωμάτης. Ο Βίκτορ Ορμπάν μπορεί να παίζει με τον χρόνο, γνωρίζοντας ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου χρειάζονται επειγόντως το σχέδιο ανάκαμψης, εξηγεί πηγή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπου ανήκουν ο Ούγγρος και ο Σλοβένος ηγέτης.

Παιγνίδι επικίνδυνο, αφού Βαρσοβία και Βουδαπέστη, αποδέκτες γενναίων ευρωπαϊκών πόρων, έχουν επίσης πολλά να χάσουν. Καμία λύση δεν αναμένεται σήμερα: αυτή η σύνοδος είναι προγραμματισμένο να διαρκέσει τρεις ώρες και «θα είναι η ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων». Όμως, η απουσία φυσικής επαφής αποτελεί μειονέκτημα και απαγορεύει τις αποφασιστικές τοποθετήσεις. «Η σύνοδος θα αυξήσει την οργή και το στρες, περιμένουμε μερικές μέρες δράματος και ερέβους».