Σουηδία: Φως στο μυστήριο της δολοφονίας του Ούλοφ Πάλμε (upd.)

Ο Στιγκ ΄Ενγκστρομ, γραφίστας, ήταν ο άνθρωπος που δολοφόνησε τον πρωθυπουργό της Σουηδίας Ούλοφ Πάλμε το 1986, ανακοίνωσε σήμερα ο εισαγγελέας Κρίστερ Πέτερσον, κλείνοντας την υπόθεση που στοίχειωσε την Σουηδία επί δεκαετίες. «Το πρόσωπο είναι ο Στιγκ Ένγκστρομ», ανακοίνωσε κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο εισαγγελέας Πέτερσον. «Εξαιτίας του γεγονότος ότι ο άνθρωπος έχει πεθάνει, δεν μπορώ να απαγγείλω κατηγορίες εναντίον του και αποφάσισα να κλείσω την έρευνα».

Ο Πέτερσον ανέλαβε το 2017 την υπόθεση για την δολοφονία του Πάλμε σε έναν πολυσύχναστο δρόμο της Στοκχόλμης, λίγο μετά τα μεσάνυχτα στις 28 Φεβρουαρίου του 1986 καθώς επέστρεφε από τον κινηματογράφο μαζί με την σύζυγό του και τον γιο τους. Η δολοφονία του σημειώθηκε στον πιο πολυσύχναστο δρόμο της Σουηδίας και περισσότεροι από 12 αυτόπτες μάρτυρες μίλησαν για έναν ψηλό άνδρα που πυροβόλησε και διέφυγε. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν ανακριθεί σχετικά με την δολοφονία.

Η αποτυχία να εξιχνιασθεί η υπόθεση, παρά το μεγαλύτερο ανθρωποκυνηγητό στην ιστορία της χώρας, προκαλούσε επί σειρά ετών ανησυχία σε μία χώρα, η οποία υπερηφανεύεται για την δεκτικότητα και την ανοχή της. “Είναι μια ανοιχτή πληγή για την Σουηδία το ότι δεν γνωρίζουμε τι συνέβη”, είπε τον Φεβρουάριο ο πρωθυπουργός Στέφαν Λέβεν. Ο σοσιαλδημοκράτης Πάλμε διετέλεσε πρωθυπουργός από το 1969 ως το 1976 και από το 1982 ως το 1986. Κάποιοι τον θεωρούν αρχιτέκτονα της σύγχρονης Σουηδίας, αλλά οι συντηρητικοί απεχθάνονταν τις αντιαποικιοκρατικές του απόψεις και την κριτική του εις βάρος των ΗΠΑ. Η δολοφονία του σε ηλικία 59 ετών είχε προκαλέσει πολλές θεωρίες συνωμοσίας, καμία εκ των οποίων δεν αποδείχτηκε αληθής. Η αστυνομία κατηγορήθηκε ευρέως ότι απέτυχε στην αρχική έρευνα.

Ποιός ήταν ο Στιγκ ΄Ενγκστρομ

Ο Ένγκστρομ, ο οποίος έγινε γνωστός ως “Ο άνθρωπος της Skandia” από την επωνυμία της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία εργαζόταν την εποχή εκείνη, αυτοκτόνησε το 2000. Το βράδυ της δολοφονίας είχε φύγει αργά από τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας–κοντά στον τόπο του εγκλήματος. Ήταν ένας από τους περίπου 20 αυτόπτες μάρτυρες, όπως είχε προκύψει την εποχή εκείνη. Ως ύποπτος χαρακτηρίστηκε από τον δημοσιογράφο Τόμας Πέτερσον και η αστυνομία ξεκίνησε να τον ερευνά 18 χρόνια μετά τον θάνατό του.

Ο δημοσιογράφος υποστήριξε ότι ο Ένγκστρομ σκότωσε τον Πάλμε εξαιτίας των αριστερών απόψεων του πρωθυπουργού. Ο Ένγκστρομ είχε πει ψέματα αμέσως μετά την δολοφονία και είχε φθάσει να ισχυριστεί ότι προσπάθησε να επαναφέρει στη ζωή τον Πάλμε. Αργότερα έγινε γνωστό ότι είχε εκπαιδευτεί στην χρήση όπλων. Η πρώην σύζυγός του είχε δηλώσει το 2018 στην εφημερίδα Expressen ότι είχε ανακριθεί από αστυνομικούς το 2017. Τότε είχε πει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να είναι ένοχος. “Παραήταν δειλός. Ούτε μύγα δεν μπορούσε να πειράξει”, είχε δηλώσει.

Ποιός ήταν ο Ούλοφ Πάλμε;

Ο Σουηδός πρωθυπουργός είχε δώσει το ελεύθερο στους σωματοφύλακές του να μην τον συνοδεύσουν το βράδυ εκείνης της Παρασκευής, στις 28 Φεβρουαρίου του 1986, και είχε πάει στον κινηματογράφο με την σύζυγό του Λίζμπετ, τον γιο τους Μάρτεν και την σύντροφο του γιου τους. Καθώς περπατούσε με την σύζυγό του στον πιο πολυσύχναστο δρόμο της Στοκχόλμης, τον Sveavagen, ένας ένοπλος τους επιτέθηκε από πίσω. Ο 59χρονος Πάλμε πυροβολήθηκε στην πλάτη και εξέπνευσε επιτόπου. Κάλυκες από τις σφαίρες ενός περίστροφου 357 Magnum βρέθηκαν στον τόπο του εγκλήματος, αλλά το ίδιο το όπλο δεν βρέθηκε ποτέ.

Γιατί δεν συνελήφθη ποτέ κάποιος;

Ένας άνδρας πήγε όντως στη φυλακή. Ο καταδικασμένος εγκληματίας Κρίστερ Πέτερσον (απλή συνεπωνυμία με τον εισαγγελέα) είχε αναγνωριστεί ανάμεσα σε άλλους υπόπτους από την Λίζμπετ Πάλμε και είχε καταδικαστεί σε ισόβια το 1989. Όμως μετά την έφεση που άσκησε αφέθηκε γρήγορα ελεύθερος καθώς δεν είχε αποδειχτεί κάποιο κίνητρο και δεν είχε βρεθεί το όπλο που χρησιμοποιήθηκε. Τελικά ο άνθρωπος αυτός πέθανε το 2004.

Ποιοί ήταν οι εχθροί του Πάλμε;

Ο Πάλμε ήταν ένας χαρισματικός πρωθυπουργός και ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Σουηδίας. Είχε εκφραστεί απερίφραστα σε αρκετά διεθνή ζητήματα. Στην πατρίδα του είχε προκαλέσει την οργή ιδιοκτητών επιχειρήσεων εξαιτίας των μεταρρυθμίσεών του και είχε εκφράσει ανοιχτά τις απόψεις του κατά της πυρηνικής ενέργειας. Ήταν επικριτικός απέναντι στην εισβολή της τότε Σοβιετικής Ένωσης στην τότε Τσεχοσλοβακία, το 1968, και ήταν αντίθετος με τον βομβαρδισμό του Βόρειου Βιετνάμ από τις αμερικανικές δυνάμεις. Επίσης είχε επιτεθεί εναντίον του “ειδεχθούς” καθεστώτος του άπαρτχαϊντ στην Νότιο Αφρική.

Ποιά σενάρια κυκλοφόρησαν;

Η υπόθεση στοίχειωνε την σουηδική αστυνομία για δεκαετίες. Επί σειρά ετών είχε γίνει εμμονή στον διάσημο συγγραφέα Στιγκ Λάρσον, ο οποίος έχει γράψει την τριλογία Millennium (Το κορίτσι με το τατουάζ, Το κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά, Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας). Ανάμεσα στα σενάρια που κυκλοφόρησαν στη διάρκεια αυτών των ετών ήταν ότι ο Πάλε δολοφονήθηκε επειδή:

-Ύψωσε το ανάστημά του κατά του απαρτχάιντ και χρηματοδότησε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (Σ.τ.Σ: το ΑNC διαξήγαγε τον αγώνα των μαύρων της Νοτίου Αφρικής εναντίον του καθεστώτος του απαρτχάιντ). Η σουηδική αστυνομία ταξίδεψε το 1996 στην Νότια Αφρική για να ερευνήσει αυτή την πιθανότητα.

– Ο Πάλμε είχε ανακαλύψει ότι η σουηδική εταιρεία όπλων Bofors είχε δωροδοκήσει για την σύναψη συμφωνίας όπλων με την Ινδία.

– Η κυβέρνηση του Πάλμε είχε χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ).

Η Λίζμπετ Πάλμε πέθανε το 2018 χωρίς να μάθει ποτέ ποιός ήταν ο δολοφόνος του συζύγου της.