Σπάνιος ιός σκότωσε 70χρονο κτηνοτρόφο στην Ελασσόνα

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ ο 70χρονος νοσηλεύθηκε στο νοσοκομείο Λάρισας με βαριά επιδεινούμενη κλινική εικόνα και κατέληξε. Ήδη γίνεται διερεύνηση των επαφών του ασθενούς στο οικογενειακό και στο νοσοκομειακό περιβάλλον, δηλ. στους χώρους παροχής φροντίδας υγείας και παρακολούθηση των επαφών, γιατί μεταδίδεται και με την επαφή με εκκρίσεις ή αίμα ασθενών. Κυρίως μεταδίδεται με τσίμπημα τσιμπουριού.

Ο ιός είναι γνωστός από το 1940 όταν πολλοί στρατιώτες παρουσίασαν αιμορραγικό πυρετό στην Κριμαία. Επανεμφανίσθηκε 25 χρόνια αργότερα στο Κονγκό. Σε πολλούς η νόσος μπορεί να είναι ασυμπτωματική, αλλά κάποιο ποσοστό παρουσιάζει από ήπια μέχρι βαριά συμπτώματα. Το προηγούμενο θανατηφόρο κρούσμα στη χώρα μας είχε αναφερθεί προ 20ετίας. O ιός εκτιμάται ότι είναι θανατηφόρος σε ποσοστό 10% έως 40% σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά χωρίς βεβαιότητα, γιατί δεν γίνεται σωστή καταγραφή ούτε στη Μέση Ανατολή, στην Τουρκία, στα Βαλκάνια, στην Κριμαία και εν γένει στις περιοχές όπου καταγράφονται συνήθως κρούσματα. Πέρσι είχε πεθάνει στην περιοχή μας ένα άτομο, στα Σκόπια.

Ο ιός μεταδίδεται σε ζώα με το τσίμπημα μολυσμένων κροτώνων (τσιμπουριών) ή μέσω άμεσης επαφής με μολυσμένες εκκρίσεις ζώων, όπως αίμα και σωματικά υγρά ή εκκρίσεις μολυσμένων τσιμπουριών, ανθρώπων ή ζώων.  Άγρια και οικόσιτα ζώα μπορεί να έχουν τον ιό στον οργανισμό τους για λίγες ημέρες, χωρίς να νοσούν, αλλά μπορούν να μολύνουν τα τσιμπούρια και αυτά με τη σειρά τους να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα ζώα ή και ανθρώπους.

Συμπτώματα

Η νόσος σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ εκδηλώνεται με ποίκιλα συμπτώματα και βαρύτητα, από ασυμπτωματική λοίμωξη (σε περίπου 85% των κρουσμάτων) ή ήπια εμπύρετη νόσο, έως πολύ σοβαρή νόσο. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται 1-14 ημέρες μετά την έκθεση και μπορεί να περιλαμβάνουν αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων, όπως: πυρετό, ρίγος, κεφαλαλγία, μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση, ζάλη, πονόλαιμο, κοιλιακό πόνο, διάρροια, ναυτία και εμέτους. Μπορεί να ακολουθήσουν διαταραχές της διάθεσης και του επιπέδου συνείδησης. Σε σοβαρά περιστατικά παρουσιάζονται αιμορραγικές εκδηλώσεις, πολυοργανική ανεπάρκεια και κυκλοφορικό σοκ. Η νόσος έχει υψηλή θνητότητα (30-50% στους νοσηλευόμενους ασθενείς) καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία.

Σποραδικά κρούσματα και επιδημίες της νόσου έχουν καταγραφεί σε περισσότερες από 30 χώρες σε Ασία, Μέση Ανατολή, Αφρική και Ευρώπη. Στην Ευρώπη και σε γειτονικές χώρες έχουν καταγραφεί κρούσματα στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Αλβανία, Κόσοβο, Βόρεια Μακεδονία) και σε Ισπανία, Πορτογαλία, Γεωργία, Ρωσία, Ουκρανία και Τουρκία. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί στο παρελθόν άλλο ένα εγχώριο κρούσμα της νόσου, το 2008 (στη Θράκη).

Σε ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν οι άνθρωποι που έχουν δραστηριότητες σε περιοχές όπου υπάρχουν τσιμπούρια, δηλαδή στην ύπαιθρο, σε αγροτικές ή ορεινές περιοχές, καθώς και όσοι έρχονται σε επαφή με αίμα / σωματικά υγρά ζώων όπως:  κτηνοτρόφοι, βοσκοί, αγρότες, κυνηγοί, ξυλοκόποι, κηπουροί, εργαζόμενοι σε σφαγεία, όσοι κάνουν κάμπινγκ, φυσιολάτρες, ορειβάτες, πεζοπόροι και επαγγελματίες υγείας που μπορεί να έρθουν σε επαφή με ασθενή.

Συστάσεις

Λόγω του κρούσματος, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας συστήνει τη λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τσιμπούρια, κατά προτεραιότητα σε ομάδες υψηλού κινδύνου και στην ευρύτερη περιοχή έκθεσης του ασθενούς. Επισημαίνεται, βέβαια, ότι τα περισσότερα τσιμπούρια δεν είναι μολυσμένα και ο κίνδυνος να αρρωστήσει κάποιος μετά από τσίμπημα τσιμπουριού στη χώρα μας θεωρείται χαμηλός. Ωστόσο, επειδή τα νοσήματα που μπορεί να μεταδώσουν τα τσιμπούρια, εάν είναι μολυσμένα, μπορεί να είναι σοβαρά, θα πρέπει να λαμβάνονται προφυλάξεις. Συγκεκριμένα ο ΕΟΔΥ συνιστά:

Να αποφεύγετε περιοχές όπου μπορεί να υπάρχουν τσιμπούρια (δάση, λιβάδια, περιοχές με δέντρα, θάμνους, ψηλά χόρτα, σωρούς φύλλων, πυκνή βλάστηση). Σε περίπτωση που είναι αναγκαίο να βρεθείτε σε περιοχές όπου πιθανόν υπάρχουν τσιμπούρια, να περπατάτε πάντα στο κέντρο των μονοπατιών και όχι μέσα σε πυκνή βλάστηση. Να φοράτε ανοιχτόχρωμα ρούχα ώστε να διακρίνετε αμέσως το τσιμπούρι. Να προτιμάτε μπλούζες με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, ψηλές κάλτσες και μπότες ή κλειστά παπούτσια. Καλό είναι να βάζετε το παντελόνι μέσα από τις κάλτσες και τις μπότες. Φοράτε γάντια, ιδίως, όταν αγγίζετε χόρτα, φυτά ή ζώα με τα χέρια σας. Καλό είναι να βάζετε τα μανίκια της μπλούζας μέσα στα γάντια.

Να βάζετε εντομοαπωθητικά σπρέι ή λοσιόν στο γυμνό/ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα σας (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης). Μην ξαπλώνετε και μην κάθεστε απευθείας στο έδαφος στην ύπαιθρο. Κάνετε ντους ή μπάνιο αμέσως μετά την επιστροφή σας από την ύπαιθρο. Εξετάζετε προσεκτικά τα ρούχα και το δέρμα σας για τσιμπούρια, κατά τη διάρκεια και μετά τη δραστηριότητα στην ύπαιθρο. Αφού επιστρέψετε σπίτι, βγάλτε τα ρούχα, τις κάλτσες και τα παπούτσια σας έξω από το σπίτι και ελέγξτε τα για τσιμπούρια.

Εάν εντοπίσετε τσιμπούρι στα ρούχα σας, αφαιρέστε το προσεκτικά (όχι με γυμνά χέρια). Αν βρείτε τσιμπούρι στο σώμα σας, αυτό θα πρέπει να αφαιρεθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και με σωστό τρόπο, με κατάλληλη λαβίδα/ τσιμπιδάκι. Εάν δεν ξέρετε τον σωστό τρόπο αφαίρεσης του τσιμπουριού ή δεν έχετε την κατάλληλη λαβίδα, ΜΗΝ βγάζετε μόνοι σας το τσιμπούρι, αλλά πηγαίνετε άμεσα στον ιατρό, στο πιο κοντινό Κέντρο Υγείας ή Νοσοκομείο.

Ο ΕΟΔΥ τονίζει: ΜΗΝ πιάνετε το τσιμπούρι με γυμνά χέρια, αλλά πάντα με γάντια. ΜΗΝ ζουλήξετε, ΜΗΝ σπάσετε, ΜΗΝ συμπιέσετε και ΜΗΝ τρυπήσετε το σώμα του τσιμπουριού. ΜΗΝ «ενοχλείτε» το τσιμπούρι όταν είναι προσκολλημένο στο δέρμα (π.χ. μην ρίχνετε πάνω στο τσιμπούρι λάδι, οινόπνευμα, βαζελίνη, πετρέλαιο). Εφαρμόστε στα ζώα σας προληπτικά θεραπεία ενάντια στα τσιμπούρια σε τακτά χρονικά διαστήματα, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες κτηνιάτρου και διενεργείτε τακτικές απεντομώσεις σε στάβλους/ κτηνοτροφικές μονάδες. Φοράτε γάντια και προστατευτικό ρουχισμό, όταν έρχεστε σε επαφή με ζώα ή με το αίμα ή άλλους ιστούς/ εκκρίσεις ζώων, π.χ. κατά τη σφαγή ζώων.

Τροφές

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, πρέπει να πίνετε μόνο παστεριωμένο γάλα και να μην τρώτε φρέσκα μαλακά τυριά, εάν δεν έχουν ωριμάσει σύμφωνα με το προβλεπόμενο, απαιτούμενο χρονικό διάστημα.
Επίσης, να μην καταναλώνετε γαλακτοκομικά προϊόντα, εάν δεν γνωρίζετε ότι τηρήθηκε η σωστή διαδικασία παρασκευής τους για την προστασία σας από διάφορα νοσήματα που μεταδίδονται με αυτόν τον τρόπο.

Για τη μείωση κινδύνου μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο, να αποφεύγετε τη στενή φυσική επαφή με ύποπτα ή επιβεβαιωμένα περιστατικά αιμορραγικού πυρετού. Να φοράτε γάντια και προστατευτικό εξοπλισμό κατά τη φροντίδα ασθενών και να πλένετε τακτικά τα χέρια σας μετά τη φροντίδα ασθενών. Περισσότερες και πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα προστασίας από τα τσιμπούρια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ (https://eody.gov.gr/disease/tsimpoyria-krotones/).