Στο Ιράν ψηφίζουν για πρόεδρο – Ποιοι είναι οι δύο υποψήφιοι

Το Aljazeera παρουσιάζει το προφίλ των δύο αντιπάλων, Saeed Jalili και Masoud Pezeshkian. Ο πρώτος είναι κυρίως γνωστός διεθνώς για τον ρόλο του στη διαχείριση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος στο διάστημα 2007-2012, όταν ήταν ο ασυμβίβαστος επικεφαλής διαπραγματευτής για τα πυρηνικά της χώρας. Επί του παρόντος υπηρετεί ως ένας από τους άμεσους εκπροσώπους του Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ στο Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (SNSC) και έχει θέσει ανεπιτυχώς υποψηφιότητα για την προεδρία δύο φορές στο παρελθόν. Ο Jalili είναι συντηρητικός και σκληροπυρηνικός, σύμμαχος επί σειρά ετών του προέδρου Ραΐσι που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα.

Είναι αντιδυτικός και ο ρόλος του στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του τον ενίσχυσε στην “σκιώδη κυβέρνηση” που λειτούργησε αντικυβερνητικά κατά την περίοδο της μετριοπαθούς κυβέρνησης Χασάν Ροχανί μεταξύ 2013 και 2021. Ο Τζαλίλι ήταν κατά της πυρηνικής συμφωνίας με τη Δύση το 2015 και πιθανότατα δεν θα ήταν πρόθυμος να συμφωνήσει με τους δυτικούς όρους για την αποκατάσταση της συμφωνίας εάν γινόταν πρόεδρος. Στον οικονομικό τομέα, έχει υποσχεθεί να μειώσει γρήγορα τον πληθωρισμό – ακόμα κι αν δεν έχει αναφέρει λεπτομέρειες για το πώς θα το κάνει.

Ο Pezeshkian, καρδιοχειρουργός, είναι μέλος του κοινοβουλίου από το 2008 και ήταν αντιπρόεδρος του κοινοβουλίου από το 2016 έως το 2020. Οι περισσότερες κυβερνητικές θέσεις στις οποίες υπηρέτησε σχετίζονται με τον τομέα της υγείας – ήταν υπουργός Υγείας στο αρχές της δεκαετίας του 2000, και υπήρξε επί μακρόν μέλος της επιτροπής υγείας του ιρανικού κοινοβουλίου. Προσπάθησε να διεκδικήσει την προεδρία το 2021, αλλά αποκλείστηκε από το Συμβούλιο των Φρουρών της Επανάστασης, η έγκριση του οποίου είναι απαραίτητη για την οριστικοποίηση μιας υποψηφιότητας.

Ο Pezeshkian θεωρείται μετριοπαθής και έχει κερδίσει την υποστήριξη κεντρώων και μεταρρυθμιστών μεταξύ σημαντικών πολιτικών προσωπικοτήτων, όπως οι πρώην πρόεδροι Μοχάμαντ Χαταμί και Χασάν Ροχανί. Λέει ότι θα εργαστεί για την αποκατάσταση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 και εξέφρασε επίσης την αντίθεσή του στον τρόπο με τον οποίο το κράτος αντιμετώπισε τις διαδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων των πανεθνικών διαδηλώσεων που συγκλόνισαν το Ιράν μετά τον θάνατο μιας νεαρής γυναίκας, της Mahsa Amini, που έχασε τη ζωή της το 2022 ενώ ήταν υπό κράτηση στην αστυνομία.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η πολιτική ελίτ του Ιράν δεν είναι ένα ενιαίο μπλοκ, υπάρχουν διαφορετικά κέντρα εξουσίας που περιστρέφονται γύρω από τον Ανώτατο Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.

Και οι δύο υποψήφιοι είναι επί δεκαετίες μέλη αυτού του κατεστημένου και πιστοί στην κυβέρνηση του Ιράν – ακόμα κι αν ο Pezeshkian φαίνεται να έχει πιο μεταρρυθμιστικές τάσεις. Οι συντηρητικοί τείνουν να κυριαρχούν στο πολιτικό κατεστημένο του Ιράν, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, και πολλοί έχουν συνασπισθεί στο πλευρό του Jalili .

Και οι δύο υποστηρίζουν και υποστηρίζονται από τους Φρουρούς της  Επανάστασης (IRGC) που είναι βασικός πυλώνας του στρατιωτικού μηχανισμού του κράτους. Ο Jalili  μάλιστα είναι πρώην μέλος των Φρουρών, ο δε Pezeshkian έχει δείξει την υποστήριξή του στην οργάνωση στο παρελθόν φορώντας τη στολή της. Επίσης ο τελευταίος απέδειξε την πίστη του στο πολιτικό κατεστημένο με το να μην υποστηρίζει τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, ακόμη κι αν, όπως σημειώθηκε προηγουμένως, έχει επικρίνει ορισμένες ακρότητες του κράτους.

Στον πρώτο γύρο, ο Pezeshkian έλαβε το 44,4% των ψήφων και ο αντίπαλός του το 40%, με τον επόμενο υψηλότερο υποψήφιο, τον συντηρητικό πρώην δήμαρχο της Τεχεράνης Mohammad Bagher Ghalibaf, να συγκεντρώνει 14,4%. Στον πρώτο γύρο η αποχή έφθασε το 60% αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα ισχύσει το ίδιο στον σημερινό, τελευταίο γύρο.

Πηγή: Aljajzeera