Θα γονατίσει τις ΗΠΑ η Κίνα μέσω των Σπανίων Γαιών;

Η εφημερίδα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος προειδοποίησε σήμερα τις ΗΠΑ ότι η χώρα είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τις σπάνιες γαίες για να αντεπιτεθεί στον εμπορικό πόλεμό τους, λέγοντας σ’ ένα εξαιρετικά δριμύ σχόλιο, «μην πείτε πως δεν σας προειδοποιήσαμε».

Εξάλλου το επίσημο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Νέα Κίνα μετέδωσε σήμερα πως «αν και η εσωτερική ζήτηση αποτελεί προτεραιότητα, η Κίνα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να ανταποκριθεί στην παγκόσμια ζήτηση για σπάνιες γαίες, εφόσον αυτές χρησιμοποιούνται για θεμιτούς σκοπούς. Ωστόσο, αν κάποιος θέλει να χρησιμοποιήσει τις εισαγόμενες σπάνιες γαίες εναντίον της Κίνας, ο κινεζικός λαός θα αντιταχθεί».

Η επίσκεψη του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ σε ένα εργοστάσιο σπάνιων γαιών την περασμένη εβδομάδα τροφοδότησε εικασίες πως η Κίνα θα χρησιμοποιήσει την κυρίαρχη θέση της ως εξαγωγού σπάνιων γαιών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες σαν μοχλό στον εμπορικό πόλεμο.

Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 χημικών στοιχείων που έχουν ευρύτατες εφαρμογές σ’ ένα μεγάλο φάσμα προϊόντων, από ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας, που προορίζονται για τον απλό καταναλωτή, μέχρι στρατιωτικό εξοπλισμό. Η προοπτική ότι η αξία τους θα αυξηθεί ως αποτέλεσμα του εμπορικού πολέμου προκάλεσε κάθετες αυξήσεις στις τιμές των μετοχών των παραγωγών τους, περιλαμβανομένης της εταιρείας την οποία επισκέφθηκε ο Σι.

Ενώ η Κίνα δεν έχει δηλώσει μέχρι στιγμής ρητά ότι θα περιορίσει τις πωλήσεις σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ, κινεζικά μέσα ενημέρωσης έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι αυτό θα συμβεί. Παρατηρήσεις προς αυτή την κατεύθυνση έκανε αργά χθες, Τρίτη, το βράδυ στο Twitter ο διευθυντής της εφημερίδας Global Times.

Σε σχόλιο με τίτλο «Ηνωμένες Πολιτείες, μην υποτιμάτε την ικανότητα της Κίνας να αντεπιτεθεί», η επίσημη εφημερίδα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος «Λαϊκή Ημερησία» επισημαίνει την «άβολη» εξάρτηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τις σπάνιες γαίες που έρχονται από την Κίνα.

«Θα γίνουν άραγε οι σπάνιες γαίες ένα όπλο απάντησης για την Κίνα, ώστε να απαντήσει στην πίεση που ασκούν οι Ηνωμένες Πολιτείες για απολύτως κανέναν λόγο; Η απάντηση δεν είναι μυστικό», αναφέρει. «Αναμφίβολα η πλευρά των ΗΠΑ θέλει να χρησιμοποιήσει τα προϊόντα που κατασκευάζονται με τις σπάνιες γαίες που εξάγει η Κίνα για να αντισταθμίσει και να καταστείλει την ανάπτυξη της Κίνας. Ο κινεζικός λαός δεν θα το δεχθεί ποτέ!», προσθέτει η εφημερίδα.

Η βιομηχανική αλυσίδα ανάμεσα στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ολοκληρωμένη σε μεγάλο βαθμό και πολύ συμπληρωματική και σ’ έναν εμπορικό πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές, υπογραμμίζει. «Συμβουλεύουμε την αμερικανική πλευρά να μην υποτιμά την ικανότητα της κινεζικής πλευράς να διαφυλάξει τα αναπτυξιακά δικαιώματα και συμφέροντά της. Μην πείτε πως δεν σας προειδοποιήσαμε!»

Η έκφραση «μην πείτε πως δεν σας προειδοποιήσαμε» χρησιμοποιείται εν γένει από τα επίσημα κινεζικά μέσα ενημέρωσης για να προειδοποιήσουν αντιπάλους σε μείζονες τομείς διαφωνίας, για παράδειγμα στη διάρκεια μιας μεθοριακής διένεξης με την Ινδία το 2017 καθώς και το 1978, πριν η Κίνα εισβάλει στο Βιετνάμ.

Η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει τις πωλήσεις σπάνιων γαιών στο παρελθόν για να ασκήσει πίεση σε διπλωματικές διενέξεις. Το 2010, το Πεκίνο μείωσε τις ποσοστώσεις στις εξαγωγές σπάνιων γαιών αφού ένα κινεζικό αλιευτικό συγκρούσθηκε με δύο σκάφη της ιαπωνικής Ακτοφυλακής κοντά σε ακατοίκητα νησιά στην Ανατολική Σινική Θάλασσα, τα οποία διεκδικούν αμφότερες οι χώρες.

Το 2012, η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση διαμαρτυρήθηκαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) για τις μειώσεις. Δύο χρόνια αργότερα, η Κίνα δέχθηκε επίπληξη από τον ΠΟΕ επειδή επικαλέσθηκε περιβαλλοντικούς λόγους για να δικαιολογήσει τις ποσοστώσεις. Τελικά κατήργησε το σύστημα των ποσοστώσεων στις εξαγωγές αφού έχασε την υπόθεση.

Κινέζοι εμπορικοί εμπειρογνώμονες λένε πως, αν το Πεκίνο προχωρήσει σε νέους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι πιθανό να ακολουθήσει το παράδειγμα της Ουάσινγκτον και να χρησιμοποιήσει ως δικαιολογία την εθνική ασφάλεια.

Η Κίνα έχει επανειλημμένα επικρίνει την Ουάσινγκτον γι’ αυτό που θεωρεί καταχρήσεις των εξαιρέσεων στον ΠΟΕ για λόγους εθνικής ασφαλείας. Αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με αναφορές στα μέσα ενημέρωσης, κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι παραβιάζουν κανόνες βάζοντας στη μαύρη λίστα τη Huawei Technologies Co Ltd, τη μεγαλύτερη στον κόσμο εταιρεία κατασκευής εξοπλισμού για δίκτυα τηλεπικοινωνίας.

Όμως η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει για πολλά χρόνια λόγους εθνικής ασφαλείας για να αποκλείσει από την αγορά της μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, μεταξύ των οποίων οι Google και Facebook. Οι περιορισμοί αυτοί έχουν τροφοδοτήσει τα τελευταία χρόνια αιτήματα από τμήματα της αμερικανικής επιχειρηματικής κοινότητα να απαντήσει η Ουάσινγκτον σ’ αυτές τις πολιτικές του Πεκίνου.

Οι μετοχές της εταιρείας που επισκέφθηκε την εβδομάδα ο Σι, της JL MAG Rare-Earth Co Ltd, σημείωσαν σήμερα νέα αύξηση κατά 10% και έφθασαν σε υψηλό ρεκόρ, ενώ η αυστραλιανή Lynas Corp, ο μοναδικός μείζων παραγωγός σπάνιων γαιών εκτός Κίνας, σημείωσε αύξηση κατά 12,1%.

Από την Κίνα προερχόταν το 80% των εισαγωγών σπανίων γαιών που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ από το 2014 έως το 2017. Η Ουάσινγκτον έχει εξαιρέσει τις σπάνιες γαίες από τους πρόσφατους δασμούς, μαζί με μερικά άλλα κρίσιμης σημασίας κινεζικά μεταλλεύματα.